Şempanzeler ve Bonobolar 'İnsanlar Gibi Selamlaşıyor'

Çeşidimize genetik benzerlik açısından en çok benzeyen iki primat tipi olan bonobolar ve şempanzeler, bizden yalnızca yaklaşık olarak %1,23 oranında farklılar. Bu büyük genetik benzerliğin tipler ortasındaki ortak noktaları nasıl etkilediği, daima yürütülen farklı araştırmalarla karşımıza epeyce farklı yollarla çıkıyor.

Yürütülen yeni bir araştırmada, bu duruma çok düzgün bir örnek olarak gösterilebilecek bir durum tespit edildi. Hem bonoboların hem de şempanzelerin kendi ortalarında ortak toplumsal faalyetlere başlamadan evvel ve faaliyeti sonlandırırken karşılıklı bakışmalar ve çeşitli irtibat sinyalleri ile bir nevi selamlaştıkları ve vedalaştıkları tespit edildi.

'Yakınlık derecesi irtibatı etkiliyor':


Çalışmada, bilhassa bonoboların irtibatlarının beşerlerle epey benzediği keşfedildi. Buna nazaran, bir bonobonun ortak bir faaliyete başlarken ve hareketleri sonlandırırken kurduğu bağlantı, karşısındaki bonobo ile yakınlık derecesine nazaran değişiklik gösteriyor.

Birbirleriyle oyun oynamak üzere pek çok toplumsal faaliyet öncesi ve sonrası gözlemlenen bu davranışlar, yakınlık derecesi azaldıkça 'nezaketin arttığı ve müddetin uzadığı' bir hal alıyor. Araştırmayı yürüten bilim insanlarından ve çalışmanın baş muharriri olan Raphaela Heesen bunu insanların yakın arkadaşları ile kurdukları bağlantıya benzetiyor ve durumu ''Düzgün bir arkadaşlayken, daha kısa giriş ve çıkış evreleri sergilediler ve ekseriyetle etkileşimin sonunda irtibat kurmadılar. Bunu günlük hayatımızdan da biliyoruz. Yeterli bir arkadaşla bağlantı halindeysek, bu tıp bir nezaket sergilemiyoruz" kelamlarıyla açıkladı.

Kelam konusu selamlaşma formlarının ortasında bakışmaların yanında birbirlerine dokunmak, el sıkışmak ve hatta baş başa tokuşturmak üzere davranışlar yer alıyor. Bonobolar %90 ve şempanzeler ise %69 oranında, bir irtibata başlarken birbirlerine 'merhaba' diyor. Vedalaşmada ise bu oranın daha yüksek olduğu belirtiliyor.

'İletişimin temelinde karşılıklı muahede ve onay yer alıyor'


Araştırmacılar, kimi hayvan cinslerinin birbirleriyle selamlaştıklarının uzun vakittir bilindiğini fakat geçmiş araştırmalarda bunun daha çok bir cins 'yükümlülük' göstergesi olarak değerlendirildiğini tabir ediyor. Yeni çalışma ise bunun sırf yükümlülük göstergesi olmadığını, tıpkı vakitte karşılıklı muahede ve onay içeren bir irtibat olduğunu belirtiyor.