Şemseddin Sami Kimdir Edebi Hayatı

Şemseddin Sami

Doğum 1 Haziran 1850Arnavutluk
Ölümü 1 Temmuz 1904İstanbul
Meslek Ansiklopedist, sözlükçü, yazan
Şemsettin Sami; Arnavut asıllı yazar, ansiklopedist, sözlükçüdür Türk diline ve Türk edebiyatına ilkler bazında çok şey katmıştır Galatasaray Spor Kulübü'nün kurucusu olan Ali Sami Yen'in babasıdır

YAŞAMSAL
EĞİTİM VE ÇALIŞMA HAYATI
1850 ’de Güney Arnavutluk ’ta doğan Şemsettin Sami, ortaöğrenimini bugünkü Yunanistan sınırları içinde kalan Yanya ’da tamamladı Eski ve yeni Yunanca, Fransızca ve İtalyancanın yanı sıra Türkçe, Arapça ve Farsça öğrendi Aile geleneği doğrultusunda Bektaşi tekkesine devam etti 1871 ‘de İstanbul ’a geldi Matbuat Kalemi ’nde memur olarak göreve başladı Memurluk yaparken bir yana da birincil telif eseri olan Taaşşukı Talat ve Fitnat adlı romanını 18721873 yıllarında parça parça yayımladı Ebüzziya Tevfik ’in çıkardığı Sirac ve Hadika gazetelerinde çalıştı Vatan Yahut Silistre eserinin etkisiyle meydana gelen olaylar esnasında bu gazete Yeni Osmanlılar lehine neşriyatta bulunduğu için kapatıldı 1874 ’te Fransızcadan çevirdiği Ihtiyar Onbaşı adlı trajedisinin sahnede kazandığı başarı üstüne, Arnavut sorunlarını ele bölge Besa adlı oyunu Gedikpaşa Tiyatrosu ’nda sahnelendi 1874 ’te vilayet gazetesini yönetmek üzere Trablusgarp ’a gitti Dokuz ay orada kaldı Bu görevinden önce bir İtalya seyahati yaptı İstanbul ’a döndükten daha sonra, 1876 ’da Mihran Efendi Nakkaşyan ’la ile birlikte Sabahtan gazetesini yayımlamaya başladı Bu gazete kısa zamanda büyük bir popülerlik kazanarak Türk basınında o zamana dek görülmemiş bir tiraja kavuştu
1877 ’de bir süre Rodos Valisi Sava Paşa ’nın mühürdarlığı görevinde bulundu Dönüşünde, daha önce Sabahleyin ’ta yazdığı “Şundan Bundan başlıklı köşesini Tercümanı Şark gazetesinde sürdürdü 1880 ’te Abdülhamit ’in ricası üstüne saraya alınarak mabeynde kurulan Denetimi Askeri Komisyonu ’nun kâtipliğine getirildi Ölümüne kadar koruduğu bu atama, onun idareli rahatlığa kavuşarak kitapları üstünde çalışmasına imkân sağladı
YAZINSAL YAŞAMSAL VE TÜRKÇE'YE SAĞLADIĞI KATKILAR

Osmanlıcılığın en önemli temsilcilerinden biri olan usta, aslen Arnavut olduğu ve Arnavut sorunlarıyla yakından ilgilendiği halde, Osmanlı devletinin modernleşerek güçlenmesini savunmuş, bunun için imparatorluğun karşılıklı dili olan Türkçenin önemini vurgulamıştır Türkçeyi analiz etmek, modernleştirmek, ve öğretmek nedeniyle çalışmalarda bulunmuştur Kamusı Türkî adlı sözlük, Osmanlı Türkçesini Arapça, Farsça ve Türkçeden oluşan bir karma sayan eski zihniyetten, egemen ve bütünlüklü bir dil olarak gören yeni anlayışa geçişte kilit bir eserdirArapça ve Farsça kelimeler, eski sözlüklerdeki gibi tesadüfen aktarılmamış, bu kelimelerin güncel yazı dilinde kullanılma ve yaşayan bir öğe olma özelliklerine dikkat edilmiştir Arapça ve Farsça sözcüklerin özgün anlamları değil, (geleneksel bakışta “bozuk sayılsa da) güncel Türkçe kullanımdaki anlamları verilmiştir Batı dillerinden alınan yeni kelimelere yer vermeye özen gösterilmiştir En önemlisi, dilin bel kemiğini yaratıcı “Türkçe unsurunun yapısı ve etimolojisi üzerinde özenle durulmuştur Şemsettin Sami, dilin sadeleşmesini ve Türkçeleşmesini savunmuş, bunun için icabında Türkçenin en eski kaynaklarına ve Doğu Türkçesine (Çağatayca) başvurulmasını önermiştirTürk harfleriyle yazılan ilk Türkçe roman olan Taaşşukı Talat ve Fitnat ’ın (1872), birincil Türkçe ansiklopedi olan Kamusül Alam ’ın (18891898) ve modern anlamdaki birincil geniş ayrıntılı Türkçe sözlük olan Kamusı Türkî ’nin (1901) yazarıdır Ayrıca Kamusı Fransevî adlı Fransızca ve Kamusı Arabî adlı Arapça sözlükleri kaleme almıştır Yazan sözlük çalışmalarından nedeniyle II Abdülhamit tarafından Onur Madalyası ’na bedel görülmüştür Kutadgu Bilig ve Orhun Abideleri ’nin izahlı çevirilerini hazırlayan Şemsettin Sami, bu eserler üzerinde çalışan birincil Osmanlı araştırmacısı olur Yazarın keza Arnavutça bir dilbilgisi kitabı da vardır Usta hem Daniel Defoe ’dan Robinson Crusoe ve Victor Hugo ’dan Sefiller romanlarını Türkçeye çevirmiştir *