Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Serebral Palsy Tanısı ve Muayenesi
Muayene planıNörolojik muayene Mental durum
Görme – işitme – konuşma
Kas gücü ve istemli kas denetimi
Refleksler
Kas tonusu
Istemsiz hareketler
Ortopedik muayene
Eklem hareket açıklığı
Deformite ve kontraktür
Istikrar
Otururken, ayakta ve yürürken postür
Fonksiyonel muayene
Oturma
Yürüme
El becerisi
Nörolojik muayene
Mental durum
Evladın muhit ile bağlantısı gözlenir, yaşına münâsib zihinsel fonksiyonlarının olup olmadığı kıymetlendirilir.
Görme – işitme – konuşma
Poliklinik koşullarında yapılan yalın muayene ile yetinilmemeli erken tanı ile görme ve işitme meseleleri tedavi edilebildiğinden her evlat kesinlikle ayrıntılı görme ve işitme tetkiklerinden geçirilmeli, vizüel ve dimağ sapı işitsel potansiyel ( vep ve baep ) tetkikleri yapılmalıdır.
Kas gücü ve istemli kas denetimi
Sp’li evlat kaslarını istemli olarak kasıp gevşetemediği için eklemlerini birbirinden bağımsız, tek tek hareket ettiremez. Buna selektif motor konrol
Bozukluğu denir. Evlat bir hareket yapmak istediğinde gereken eklemini değil bütün ekstremitesini birden oynatır. Bu nedenle kas gücü hiç bir devir izole olarak bedellendirilemez, evlada yalın hareketler yaptırarak dolaylı bir fikir edinilebilir.
Refleksler
Sıradanda basınçlanması gereken ilkel reflekslerin hangilerinin sebat ettiği kıymetlendirilir.
Asimetrik tonik boyun ve simetrik tonik boyun refleksi, moro refleksi, ekstansör itme (thrust), ayak basma reflekslerinin sebat etmesi, paraşüt ve boyun doğrultma reaksiyonu gelişmemesi olumsuz prognoz göstergeleridir.
Ayrıyeten spastisite varlığında derin tendon refleksleri artar, klonus ve patolojik refleksler (babinski ve eşdeğerleri) gözlenir. Diskinetik sp’de
İse çoklukla tendon refleksleri artmaz, klonus ve patolojik refleks nadirdir.
Kas tonusu ve istemsiz hareketler
Kas tonusuna bakabilmek için evlat çok sakin olmalıdır. Evlat yüzükoyun yahut sırtüstü yatarken tonus azalabilir. Spastisiteyi pahalandırmak emeliyle eklem sabit süratle pasif olarak hareket ettirilir ve hissedilen direnç ashworth skalası kullanılarak derecelendirilir.
Ashworth skalası
1. Eklem hareketine karşı artmış direnç yok, tonus doğal
2. Eklem hareketine karşı hafif artmış direnç
3. Eklem hareketine karşı besbelli artmış direnç, hareket güçlükle tamamlanır.
4. Ekstremite rijittir, kıpırdatılamaz.
Bunun dışında tremor, kore, atetoz, distoni, ataksi üzere istemsiz hareket varlığına bakılır ve sp tipi belirlenir.
Ortopedik muayene
Eklem hareket açıklığı, deformite ve kontraktürler, istikrar, postür, oturma ve yürüme kıymetlendirilir. Muayene sırasında yumuşak hareketler yapılmalıdır, aksi takdirde aniden gerilen kasta spastisite artar.
Sırt ve bel muayenesi
Yürüyebilen hastada ayakta ve öne eğilerek, oturan hastada sandalyede skolyoz, kifoz ve lordoz kıymetlendirilir.
Pelvik oblikite münhasıran skolyozu yahut kalça çıkığı olan çocuklarda oturma istikrarı incelenir.
Kalça muayenesi
Kalça abdüksiyonu fleksiyon ve ekstansiyonda farklı münferit kıymetlendirilir.
Fleksiyon – ekstansiyon yanındaki hareket açıklığını değerlendirirken başkaca aşağıdaki testlerle fleksiyon kontraktürünü ayrıyeten belirlemek kuraldır.
Collis horizontal refleksi:
Evlat kolu ve bacağı proksimalden tutularak yatay düzleme getirildiğinde 4. Aydan itibaren başını tutması ve altta kalan kolunun ekstansiyonda, bacağının ise yatay düzlemde olması beklenir. Omurga deformitelerinde oturma istikrarının bozulması nedeni ile gluteal ortamda a¤rı ve yara oluşabilir.
Kalçada addüktör gerginlik muayene thomas testi
Evlat muayene masasına sırtüstü yatırılır. Her iki bacak dizden bükülerek göğse değdirilir ve bu formda lomber omurga stabilize edilir. Daha sonra
Bir bacak fleksiyonda tutularak gövde sabitlenirken gayri bacak ekstansiyona ve addüksiyona getirilir, şayet kalça tam ekstansiyona gelemiyorsa uyluk ile muayene masası arasındaki açı ölçülür. Bu açı muayene edilen kalçadaki fleksiyon kontraktürünü gösterir.
Ely testi
Evlat yüzükoyun konumda yatarken bir kalçası elle stabilize edilir. Tıpkı taraftaki bacak dizden bükülerek fleksiyona getirilir. Kalçanın masadan
Yükselmesi kuadrisepsin spastik yahut gergin olduğunun işaretidir.
Staheli testi
Evlat gövdesi ve pelvisi masada kalacak, bacakları masadan sarkacak formda yüzükoyun yatırılır. Pelvis bu formda stabilize edildikten sonra
Kalçalar teker teker ekstansiyona getirilir. Kalça tam ekstansiyona getirilemezse uyluğun mekan yahut masa düzlemi ile yaptığı açı ölçülerek fleksiyon kontraktürü belirlenir.
Diz muayenesi
Dizde fleksiyon-ekstansiyon hareket açıklığına bakılır, bacak tam ekstansiyona gelmiyorsa fleksiyon kontraktürü aşağıdaki testlerle incelenir.
Hamstring kontraktürü
Bir bacak masada sabitlenir, öbür kalça fleksiyonda tutulurken diz 90 aşama fleksiyondan ekstansiyona getirilir. Bacağın tam ekstansiyondan
Eksik kalan aşaması popliteal açıyı verir, bu açı hamstring kısalığının noktasını gösterir. Trokanterden iç malleole ölçüm yapılır. Bacak uzunluğu
Farkını anlamanın en güzel prosedürü evlat ayakta duruken pelvis düzlemini değerlendirmektir. Bunun için her iki spina iliaka posterior superiore
Bakılır.
Posterior kapsül gerginliği
Kalçalar ekstansiyonda iken dizler tam ekstansiyona zorlanarak posterior kapsül gerginliği araştırılır.
Patella
Muayene sırasından patellanın konumu anormal bulunursa radyolojik olarak patella alta yahut baja varlığı araştırılır.
Ayak muayenesi
Ayakbileği ekleminde dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon, subtalar eklemde varus valgus hareket açıklığı ve parmak deformiteleri kıymetlendirilir.
Triseps gerginliği
Bazen triseps kasının bileşenlerinden sırf gastroknemius kısalıp soleus olağan kalabilir. Bunu ayırt etmek için silfverskiold testi yapılır. Ayak bileği dorsifleksiyonu diz fleksiyonda ve ekstansiyonda iken münferit munfasıl ölçülür. Diz fleksiyonda iken daha çokça pasif dorsifleksiyon yapılabilmesi
Gastroknemius kısalığına işaret eder. Ayak bileği dorsifleksiyonunu ölçerken ayağın inversiyonda tutulmasına dikkat edilmelidir, aksi
Takdirde triseps kısalığı anlaşılmayabilir.
Torsiyonel muayene
Femoral ve tibial torsiyon otururken ve yüzüstü yatarken kıymetlendirilir.
Bacak uzunluğu farkı gerçek bacak uzunluğu farkı spina iliaka anterior superiorden iç malleole kadar ölçülmelidir. Şayet dizde fleksiyon kontraktürü varsa o devir femur ve tibia uzunlukları diz medial eklem aralığından farklı başka ölçülür. Kontraktür yahut addüktör spastisite nedeniyle pelvis asimetrik ise büyük trokanterden iç malleole ölçüm yapılır. Bacak uzunluğu farkını anlamanın en uygun tekniği evlat ayakta duruken pelvis düzlemini değerlendirmektir. Bunun için her iki spina iliaka posterior superiore
Bakılır.
Üst ekstremite muayenesi
Omuz, dirsek, önkolda hareket açıklıklarına bakılır.
El, bilek ve parmaklar
Elbileği ve parmak hareketlerinin başka münferit ve bir arada hareketleri incelenir.
Fleksör gerginlik
Elde fleksör gerginlik volkmann açısı ile ölçülür.elbileği tam fleksiyona getirilir, parmaklar tam ekstansiyondayken elbileği de ekstansiyona getirilir. Elbileğinin dorsal düzlemle yaptığı açı fleksör gerginliğin açısıdır. Bundan sonra spastisiteye neden olan adale öbeğini belirlemek için proksimal interfalangeal (pıf) yahut distal interfalangeal (dıf) eklemlere bakılır. Şayet yüzeyel fleksörler gerginse pıf’de, şayet derin fleksörler spastikse dıf’te kısıtlılık gözlenir.elde kavrama fonksiyonu ekstansör ve fleksör istikrara bağlıdır. Elbilek fleksörlerinin hâkimiyeti ve parmak ekstansörlerinin zayıflığı nedeniyle hasta cisimleri kavramak için elbileğini fleksiyona alarak parmak fleksörlerini gevşetir. Bunu takiben elbileğini ekstansiyona alarak cismi avucunda kitler. Lakin bu rahat ve kuvvetli bir tutuş değildir.
Eldeki bir öteki gerginlik ise intrinsik adalelerin spastisitesidir. Bu nedenle oluşan metakarpofalangeal (mf) fleksiyon ile pıf ve dıf eklemdeki
Ekstansiyon kısıtlılıkları değerlendirilmelidir.
Başparmak
En sık görülen deformitelerin başında başparmak avuç içinde deformitesi gelir (thumb in palm). Bunu kıymetlendirmek için dört değerli muayene bulgusuna bakılır. 1. Parmak arası açıklığı ölçümü, 2. Addüktör pollisis, fleksör pollisis brevis, fleksör pollisis longus ve 1.dorsal interosseoz adaledeki spatisite ve kontraktür, 3. Abduktör pollisis longus, ekstansör pollisis brevis ve ekstansör pollisis longus’ta kontraktür, 4. Baş parmak mf ekleminde hipermobilite.
Fonksiyonel muayene
Sp’de fonksiyonel kıymetlendirme için değişik skalalar kullanılabilir. Çocuklarda motor fonksiyonların değerlendirilmesinde sp için güvenilirliği
Ve muteberliği gösterilmiş olan kaba motor fonksiyon ölçütü (gmfm) uygulanmalıdır. Bu ölçüt tedavi sürecinde evlatta oluşan değişiklikleri göstermede gereğince hassas olup bebeklik devrinden itibaren her yaşta yapılabilir.
Weefım (fonksiyonel bağımsızlık ölçütü )
Erişkinler için geliştirilen ölçütün evlatlara uyarlanmış hali olup 6 ay ile 7 yaş arası kullanılır. Sp de güvenilirlik ve muteberliği kanıtlanmamıştır gelgelelim
Mental ve içtimaî fonksiyonlar dahil tüm fonksiyon ortamlarında bağımsızlık noktasını emniyetli biçimde değerlendirdiği bilinmektedir.
Pedı (pediatric evaluation of disability ınventory) ve maı (movement assesment of ınfants) üzere sp’de muteberlik ve güvenilirliği kanıtlanmış
Emsal ölçütler vardır, münhasıran maı dört aylıktan itibaren sp riskini gösteren değerli bir ölçüt olarak bilinmektedir. Fakat bu ölçütlerin poliklinik koşularında uygulanması hayli güç olup rehabilitasyon kliniklerinde yaygın olarak kullanılırlar. Poliklinik koşullarında ise daha kısa ve yalın değerlendirmelerle evladın fonksiyonel seviyesi belirlenmeye çalışılır.
Oturma muayenesi
Evladın 3 oturma seviyesinden hangisinde olduğu kıymetlendirilir.
1. Desteksiz oturma ( ellerden destek almadan)
2. Ellerden destekli oturma
Yürüme muayenesi
Birinci olarak adım uzunlukları incelenir ve frontal planda bacaklar arası mesafe kıymetlendirilir. Daha sonra her eklemin konumuna bakılır. Mahsusen ayak bileğinde ekin / kalkaneus, varus / valgus, dizde fleksiyon / rekurvatum, kalçada fleksiyon, addüksiyon ve rotasyonel deformiteler incelenir.
Evlat yürürken evvel sağ ayak bileği, sonra sol ayak bileği, sonra sağ diz üzere sırayla farklı eklemler gözlenir. Evlat dönerken istikrarı kıymetlendirilir. Yürüyemeyen evlatlar konuma konur ve mahaldeki hareketi incelenir. Evladın mobilizasyon için kullandığı sistem değerlidir. Bir yandan bir konuma dönerek, sürünerek yahut emekleyerek gidebilme
Becerileri izlenir.
Ambulasyon kapasitesinin sınıflanması:
Topluluk içi ambulasyon: topluluk içinde yürümeye yardımcı cihaz kullanarak yahut kullanmadan bağımsız dolaşabilme.
Mesken içi ambulasyon: konut içinde ve binalarda bağımsız dolaşabilme, lakin konut dışında tekerlekli iskemle gereksinimi
Fizyolojik (terapötik) ambulasyon: yalnızca fizyoterapi
Ünitesinde yahut konut içinde koşut barda bir gayrı kişinin yardımıyla yürüme. Tüm gayrı vakitlerde tekerlekli iskemle gerekir.
Yürüyememe: tüm aktivitelerde tekerlekli iskemle gerektirir.
Yürüme tahlili
Yürüme tahlili laboratuarlarında yürüme dört farklı formülle eş devirli olarak kıymetlendirilir.
1. Eklemlere yerleştirilen işaretler ve üç farklı düzlemdeki görüntü kameralar aracılığı ile eklem hareketinin kıymetlendirilmesi
2. Kaslara yerleştirilen elektrodlar aracılığı ile
3. Cihaz yahut yastık desteği ile oturma kas aktivitesinin elektromyografik olarak kıymetlendirilmesi (dinamik emg)
3. Basınca hassas plakalar (force plates) aracılığı ile yürüme esnasında oluşan kuvvetlerin kıymetlendirilmesi
4. Oksimetre aracılığı ile teneffüs havası
Tahlili yapılarak yürüme sırasındaki kuvvet tüketiminin kıymetlendirilmesi bu ölçümlerin bilgisayar aracılığı ile çözümlenmesi ve deneyimli bir tabip tarafından yorumlanması yürüme sıkıntılarını daha uygun değerlendirmemizi
Sağlar. Bir yürüme tahlili laboratuarı ve bu laboratuardan elde edilen sonuçlar sayesinde
1. Ne tıp bir cerrahi teşebbüs yapılması gerektiği belirlenebilir
2. Çok sayıda ve çok seviyeli ortopedik teşebbüs bir seansta itimatla yapılabilir.
3. Yapılan teşebbüslerin yürümeyi düzeltici tesiri objektif olarak kıymetlendirilir.
Son onyılda garp memleketlerinde, mahsusen
Abd’nde yürüme tahlilinin tasarrufu yaygınlaşmış olmasına karşın birebir hasta için farklı laboratuarlarda çok farklı sonuçlar çıkartılabilmekte,
Çok farklı icmaller yapılabilmektedir. Yürüme tahlili laboratuarı kurulması çok pahalıdır, tetkik çok uzun sürer, münasebetiyle maliyet / aktiflik (cost efficiency) yanından verimsizdir. Yorumlama güçlükleri de bunlara eklendiğinde yürüme tahlili laboratuarlarının araştırma yapmak için
Yararlı fakat klinik kıymetlendirme için gereksiz olduğu görülmektedir. Deneyimli bir göz yalnızca hastanın yürüyüşünü izleyerek emniyetli bir tedavi planı çizebilir. Tedaviye karar verme sürecinde yürüme tahlili laboratuarından elde edilen vektörel kıymetlerden çok evladın gereksinimlerini ön plana almak daha yararlıdır.
Patolojik yürüme tipleri
Yürüyebilen çocuklarda dört farklı patolojik yürüyüş tablosu görülebilir.
Sıçrama yürüyüşü (jump knee gait)
Kalçada fleksiyon ve addüksiyon, bacaklarda makaslama, dizde fleksiyon, ayakbileğinde ekinovalgus postürü görülür, diplejiklerin ve birtakım tüm vücut
Tutulumlu olguların tipik yürüyüş biçimidir.
Oraklama yürüyüşü (circumduction)
Kalça fleksiyonu ve ayakbileği dorsifleksiyonu yapılamaz, ayak varustadır. Salınım fazında ayağı taraftan kesebilmek için pelvik elevasyon ve kalça sirkumduksiyonu oluşur. Bu yürüyüş tipi hemiplejiklere mahsustur.
Bükük diz yürüyüşü (crouch knee gait)
Kalça fleksörleri ve hamstringler gergindir. Kuadrisepsler ve triseps zayıftır. Buna bağlı olarak kalça ve dizler haddinden fazla fleksiyonda, ayakbilekleri dorsifleksiyondadır. Evlat öne bükülmüş olarak yürür. diplejiklerde ve yürüyebilen tüm vücut tutulumlu olgularda uygunsuz triseps uzatması sonrası bu yürüyüş tipi gözlenir.
Makaslama yürüyüşü (scissoring gait)
Kalçada addüktör spastisite hakimdir. Evlat bacaklarını açamaz, makas usulünde iki diz birbirine çarparak yürür. En sık tüm vücut tutulumlu olgularda gözlenir.
Dinamik emg
Hastaların fazik çalışan kasları ile çalışmayan kaslarının fonksiyonunu kıymetlendirmekte dinamik emg de kullanılabilir. Aktarım yapılacak kasın
Belirlenmesinde yardımcı olur
Muayene planıNörolojik muayene Mental durum
Görme – işitme – konuşma
Kas gücü ve istemli kas denetimi
Refleksler
Kas tonusu
Istemsiz hareketler
Ortopedik muayene
Eklem hareket açıklığı
Deformite ve kontraktür
Istikrar
Otururken, ayakta ve yürürken postür
Fonksiyonel muayene
Oturma
Yürüme
El becerisi
Nörolojik muayene
Mental durum
Evladın muhit ile bağlantısı gözlenir, yaşına münâsib zihinsel fonksiyonlarının olup olmadığı kıymetlendirilir.
Görme – işitme – konuşma
Poliklinik koşullarında yapılan yalın muayene ile yetinilmemeli erken tanı ile görme ve işitme meseleleri tedavi edilebildiğinden her evlat kesinlikle ayrıntılı görme ve işitme tetkiklerinden geçirilmeli, vizüel ve dimağ sapı işitsel potansiyel ( vep ve baep ) tetkikleri yapılmalıdır.
Kas gücü ve istemli kas denetimi
Sp’li evlat kaslarını istemli olarak kasıp gevşetemediği için eklemlerini birbirinden bağımsız, tek tek hareket ettiremez. Buna selektif motor konrol
Bozukluğu denir. Evlat bir hareket yapmak istediğinde gereken eklemini değil bütün ekstremitesini birden oynatır. Bu nedenle kas gücü hiç bir devir izole olarak bedellendirilemez, evlada yalın hareketler yaptırarak dolaylı bir fikir edinilebilir.
Refleksler
Sıradanda basınçlanması gereken ilkel reflekslerin hangilerinin sebat ettiği kıymetlendirilir.
Asimetrik tonik boyun ve simetrik tonik boyun refleksi, moro refleksi, ekstansör itme (thrust), ayak basma reflekslerinin sebat etmesi, paraşüt ve boyun doğrultma reaksiyonu gelişmemesi olumsuz prognoz göstergeleridir.
Ayrıyeten spastisite varlığında derin tendon refleksleri artar, klonus ve patolojik refleksler (babinski ve eşdeğerleri) gözlenir. Diskinetik sp’de
İse çoklukla tendon refleksleri artmaz, klonus ve patolojik refleks nadirdir.
Kas tonusu ve istemsiz hareketler
Kas tonusuna bakabilmek için evlat çok sakin olmalıdır. Evlat yüzükoyun yahut sırtüstü yatarken tonus azalabilir. Spastisiteyi pahalandırmak emeliyle eklem sabit süratle pasif olarak hareket ettirilir ve hissedilen direnç ashworth skalası kullanılarak derecelendirilir.
Ashworth skalası
1. Eklem hareketine karşı artmış direnç yok, tonus doğal
2. Eklem hareketine karşı hafif artmış direnç
3. Eklem hareketine karşı besbelli artmış direnç, hareket güçlükle tamamlanır.
4. Ekstremite rijittir, kıpırdatılamaz.
Bunun dışında tremor, kore, atetoz, distoni, ataksi üzere istemsiz hareket varlığına bakılır ve sp tipi belirlenir.
Ortopedik muayene
Eklem hareket açıklığı, deformite ve kontraktürler, istikrar, postür, oturma ve yürüme kıymetlendirilir. Muayene sırasında yumuşak hareketler yapılmalıdır, aksi takdirde aniden gerilen kasta spastisite artar.
Sırt ve bel muayenesi
Yürüyebilen hastada ayakta ve öne eğilerek, oturan hastada sandalyede skolyoz, kifoz ve lordoz kıymetlendirilir.
Pelvik oblikite münhasıran skolyozu yahut kalça çıkığı olan çocuklarda oturma istikrarı incelenir.
Kalça muayenesi
Kalça abdüksiyonu fleksiyon ve ekstansiyonda farklı münferit kıymetlendirilir.
Fleksiyon – ekstansiyon yanındaki hareket açıklığını değerlendirirken başkaca aşağıdaki testlerle fleksiyon kontraktürünü ayrıyeten belirlemek kuraldır.
Collis horizontal refleksi:
Evlat kolu ve bacağı proksimalden tutularak yatay düzleme getirildiğinde 4. Aydan itibaren başını tutması ve altta kalan kolunun ekstansiyonda, bacağının ise yatay düzlemde olması beklenir. Omurga deformitelerinde oturma istikrarının bozulması nedeni ile gluteal ortamda a¤rı ve yara oluşabilir.
Kalçada addüktör gerginlik muayene thomas testi
Evlat muayene masasına sırtüstü yatırılır. Her iki bacak dizden bükülerek göğse değdirilir ve bu formda lomber omurga stabilize edilir. Daha sonra
Bir bacak fleksiyonda tutularak gövde sabitlenirken gayri bacak ekstansiyona ve addüksiyona getirilir, şayet kalça tam ekstansiyona gelemiyorsa uyluk ile muayene masası arasındaki açı ölçülür. Bu açı muayene edilen kalçadaki fleksiyon kontraktürünü gösterir.
Ely testi
Evlat yüzükoyun konumda yatarken bir kalçası elle stabilize edilir. Tıpkı taraftaki bacak dizden bükülerek fleksiyona getirilir. Kalçanın masadan
Yükselmesi kuadrisepsin spastik yahut gergin olduğunun işaretidir.
Staheli testi
Evlat gövdesi ve pelvisi masada kalacak, bacakları masadan sarkacak formda yüzükoyun yatırılır. Pelvis bu formda stabilize edildikten sonra
Kalçalar teker teker ekstansiyona getirilir. Kalça tam ekstansiyona getirilemezse uyluğun mekan yahut masa düzlemi ile yaptığı açı ölçülerek fleksiyon kontraktürü belirlenir.
Diz muayenesi
Dizde fleksiyon-ekstansiyon hareket açıklığına bakılır, bacak tam ekstansiyona gelmiyorsa fleksiyon kontraktürü aşağıdaki testlerle incelenir.
Hamstring kontraktürü
Bir bacak masada sabitlenir, öbür kalça fleksiyonda tutulurken diz 90 aşama fleksiyondan ekstansiyona getirilir. Bacağın tam ekstansiyondan
Eksik kalan aşaması popliteal açıyı verir, bu açı hamstring kısalığının noktasını gösterir. Trokanterden iç malleole ölçüm yapılır. Bacak uzunluğu
Farkını anlamanın en güzel prosedürü evlat ayakta duruken pelvis düzlemini değerlendirmektir. Bunun için her iki spina iliaka posterior superiore
Bakılır.
Posterior kapsül gerginliği
Kalçalar ekstansiyonda iken dizler tam ekstansiyona zorlanarak posterior kapsül gerginliği araştırılır.
Patella
Muayene sırasından patellanın konumu anormal bulunursa radyolojik olarak patella alta yahut baja varlığı araştırılır.
Ayak muayenesi
Ayakbileği ekleminde dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon, subtalar eklemde varus valgus hareket açıklığı ve parmak deformiteleri kıymetlendirilir.
Triseps gerginliği
Bazen triseps kasının bileşenlerinden sırf gastroknemius kısalıp soleus olağan kalabilir. Bunu ayırt etmek için silfverskiold testi yapılır. Ayak bileği dorsifleksiyonu diz fleksiyonda ve ekstansiyonda iken münferit munfasıl ölçülür. Diz fleksiyonda iken daha çokça pasif dorsifleksiyon yapılabilmesi
Gastroknemius kısalığına işaret eder. Ayak bileği dorsifleksiyonunu ölçerken ayağın inversiyonda tutulmasına dikkat edilmelidir, aksi
Takdirde triseps kısalığı anlaşılmayabilir.
Torsiyonel muayene
Femoral ve tibial torsiyon otururken ve yüzüstü yatarken kıymetlendirilir.
Bacak uzunluğu farkı gerçek bacak uzunluğu farkı spina iliaka anterior superiorden iç malleole kadar ölçülmelidir. Şayet dizde fleksiyon kontraktürü varsa o devir femur ve tibia uzunlukları diz medial eklem aralığından farklı başka ölçülür. Kontraktür yahut addüktör spastisite nedeniyle pelvis asimetrik ise büyük trokanterden iç malleole ölçüm yapılır. Bacak uzunluğu farkını anlamanın en uygun tekniği evlat ayakta duruken pelvis düzlemini değerlendirmektir. Bunun için her iki spina iliaka posterior superiore
Bakılır.
Üst ekstremite muayenesi
Omuz, dirsek, önkolda hareket açıklıklarına bakılır.
El, bilek ve parmaklar
Elbileği ve parmak hareketlerinin başka münferit ve bir arada hareketleri incelenir.
Fleksör gerginlik
Elde fleksör gerginlik volkmann açısı ile ölçülür.elbileği tam fleksiyona getirilir, parmaklar tam ekstansiyondayken elbileği de ekstansiyona getirilir. Elbileğinin dorsal düzlemle yaptığı açı fleksör gerginliğin açısıdır. Bundan sonra spastisiteye neden olan adale öbeğini belirlemek için proksimal interfalangeal (pıf) yahut distal interfalangeal (dıf) eklemlere bakılır. Şayet yüzeyel fleksörler gerginse pıf’de, şayet derin fleksörler spastikse dıf’te kısıtlılık gözlenir.elde kavrama fonksiyonu ekstansör ve fleksör istikrara bağlıdır. Elbilek fleksörlerinin hâkimiyeti ve parmak ekstansörlerinin zayıflığı nedeniyle hasta cisimleri kavramak için elbileğini fleksiyona alarak parmak fleksörlerini gevşetir. Bunu takiben elbileğini ekstansiyona alarak cismi avucunda kitler. Lakin bu rahat ve kuvvetli bir tutuş değildir.
Eldeki bir öteki gerginlik ise intrinsik adalelerin spastisitesidir. Bu nedenle oluşan metakarpofalangeal (mf) fleksiyon ile pıf ve dıf eklemdeki
Ekstansiyon kısıtlılıkları değerlendirilmelidir.
Başparmak
En sık görülen deformitelerin başında başparmak avuç içinde deformitesi gelir (thumb in palm). Bunu kıymetlendirmek için dört değerli muayene bulgusuna bakılır. 1. Parmak arası açıklığı ölçümü, 2. Addüktör pollisis, fleksör pollisis brevis, fleksör pollisis longus ve 1.dorsal interosseoz adaledeki spatisite ve kontraktür, 3. Abduktör pollisis longus, ekstansör pollisis brevis ve ekstansör pollisis longus’ta kontraktür, 4. Baş parmak mf ekleminde hipermobilite.
Fonksiyonel muayene
Sp’de fonksiyonel kıymetlendirme için değişik skalalar kullanılabilir. Çocuklarda motor fonksiyonların değerlendirilmesinde sp için güvenilirliği
Ve muteberliği gösterilmiş olan kaba motor fonksiyon ölçütü (gmfm) uygulanmalıdır. Bu ölçüt tedavi sürecinde evlatta oluşan değişiklikleri göstermede gereğince hassas olup bebeklik devrinden itibaren her yaşta yapılabilir.
Weefım (fonksiyonel bağımsızlık ölçütü )
Erişkinler için geliştirilen ölçütün evlatlara uyarlanmış hali olup 6 ay ile 7 yaş arası kullanılır. Sp de güvenilirlik ve muteberliği kanıtlanmamıştır gelgelelim
Mental ve içtimaî fonksiyonlar dahil tüm fonksiyon ortamlarında bağımsızlık noktasını emniyetli biçimde değerlendirdiği bilinmektedir.
Pedı (pediatric evaluation of disability ınventory) ve maı (movement assesment of ınfants) üzere sp’de muteberlik ve güvenilirliği kanıtlanmış
Emsal ölçütler vardır, münhasıran maı dört aylıktan itibaren sp riskini gösteren değerli bir ölçüt olarak bilinmektedir. Fakat bu ölçütlerin poliklinik koşularında uygulanması hayli güç olup rehabilitasyon kliniklerinde yaygın olarak kullanılırlar. Poliklinik koşullarında ise daha kısa ve yalın değerlendirmelerle evladın fonksiyonel seviyesi belirlenmeye çalışılır.
Oturma muayenesi
Evladın 3 oturma seviyesinden hangisinde olduğu kıymetlendirilir.
1. Desteksiz oturma ( ellerden destek almadan)
2. Ellerden destekli oturma
Yürüme muayenesi
Birinci olarak adım uzunlukları incelenir ve frontal planda bacaklar arası mesafe kıymetlendirilir. Daha sonra her eklemin konumuna bakılır. Mahsusen ayak bileğinde ekin / kalkaneus, varus / valgus, dizde fleksiyon / rekurvatum, kalçada fleksiyon, addüksiyon ve rotasyonel deformiteler incelenir.
Evlat yürürken evvel sağ ayak bileği, sonra sol ayak bileği, sonra sağ diz üzere sırayla farklı eklemler gözlenir. Evlat dönerken istikrarı kıymetlendirilir. Yürüyemeyen evlatlar konuma konur ve mahaldeki hareketi incelenir. Evladın mobilizasyon için kullandığı sistem değerlidir. Bir yandan bir konuma dönerek, sürünerek yahut emekleyerek gidebilme
Becerileri izlenir.
Ambulasyon kapasitesinin sınıflanması:
Topluluk içi ambulasyon: topluluk içinde yürümeye yardımcı cihaz kullanarak yahut kullanmadan bağımsız dolaşabilme.
Mesken içi ambulasyon: konut içinde ve binalarda bağımsız dolaşabilme, lakin konut dışında tekerlekli iskemle gereksinimi
Fizyolojik (terapötik) ambulasyon: yalnızca fizyoterapi
Ünitesinde yahut konut içinde koşut barda bir gayrı kişinin yardımıyla yürüme. Tüm gayrı vakitlerde tekerlekli iskemle gerekir.
Yürüyememe: tüm aktivitelerde tekerlekli iskemle gerektirir.
Yürüme tahlili
Yürüme tahlili laboratuarlarında yürüme dört farklı formülle eş devirli olarak kıymetlendirilir.
1. Eklemlere yerleştirilen işaretler ve üç farklı düzlemdeki görüntü kameralar aracılığı ile eklem hareketinin kıymetlendirilmesi
2. Kaslara yerleştirilen elektrodlar aracılığı ile
3. Cihaz yahut yastık desteği ile oturma kas aktivitesinin elektromyografik olarak kıymetlendirilmesi (dinamik emg)
3. Basınca hassas plakalar (force plates) aracılığı ile yürüme esnasında oluşan kuvvetlerin kıymetlendirilmesi
4. Oksimetre aracılığı ile teneffüs havası
Tahlili yapılarak yürüme sırasındaki kuvvet tüketiminin kıymetlendirilmesi bu ölçümlerin bilgisayar aracılığı ile çözümlenmesi ve deneyimli bir tabip tarafından yorumlanması yürüme sıkıntılarını daha uygun değerlendirmemizi
Sağlar. Bir yürüme tahlili laboratuarı ve bu laboratuardan elde edilen sonuçlar sayesinde
1. Ne tıp bir cerrahi teşebbüs yapılması gerektiği belirlenebilir
2. Çok sayıda ve çok seviyeli ortopedik teşebbüs bir seansta itimatla yapılabilir.
3. Yapılan teşebbüslerin yürümeyi düzeltici tesiri objektif olarak kıymetlendirilir.
Son onyılda garp memleketlerinde, mahsusen
Abd’nde yürüme tahlilinin tasarrufu yaygınlaşmış olmasına karşın birebir hasta için farklı laboratuarlarda çok farklı sonuçlar çıkartılabilmekte,
Çok farklı icmaller yapılabilmektedir. Yürüme tahlili laboratuarı kurulması çok pahalıdır, tetkik çok uzun sürer, münasebetiyle maliyet / aktiflik (cost efficiency) yanından verimsizdir. Yorumlama güçlükleri de bunlara eklendiğinde yürüme tahlili laboratuarlarının araştırma yapmak için
Yararlı fakat klinik kıymetlendirme için gereksiz olduğu görülmektedir. Deneyimli bir göz yalnızca hastanın yürüyüşünü izleyerek emniyetli bir tedavi planı çizebilir. Tedaviye karar verme sürecinde yürüme tahlili laboratuarından elde edilen vektörel kıymetlerden çok evladın gereksinimlerini ön plana almak daha yararlıdır.
Patolojik yürüme tipleri
Yürüyebilen çocuklarda dört farklı patolojik yürüyüş tablosu görülebilir.
Sıçrama yürüyüşü (jump knee gait)
Kalçada fleksiyon ve addüksiyon, bacaklarda makaslama, dizde fleksiyon, ayakbileğinde ekinovalgus postürü görülür, diplejiklerin ve birtakım tüm vücut
Tutulumlu olguların tipik yürüyüş biçimidir.
Oraklama yürüyüşü (circumduction)
Kalça fleksiyonu ve ayakbileği dorsifleksiyonu yapılamaz, ayak varustadır. Salınım fazında ayağı taraftan kesebilmek için pelvik elevasyon ve kalça sirkumduksiyonu oluşur. Bu yürüyüş tipi hemiplejiklere mahsustur.
Bükük diz yürüyüşü (crouch knee gait)
Kalça fleksörleri ve hamstringler gergindir. Kuadrisepsler ve triseps zayıftır. Buna bağlı olarak kalça ve dizler haddinden fazla fleksiyonda, ayakbilekleri dorsifleksiyondadır. Evlat öne bükülmüş olarak yürür. diplejiklerde ve yürüyebilen tüm vücut tutulumlu olgularda uygunsuz triseps uzatması sonrası bu yürüyüş tipi gözlenir.
Makaslama yürüyüşü (scissoring gait)
Kalçada addüktör spastisite hakimdir. Evlat bacaklarını açamaz, makas usulünde iki diz birbirine çarparak yürür. En sık tüm vücut tutulumlu olgularda gözlenir.
Dinamik emg
Hastaların fazik çalışan kasları ile çalışmayan kaslarının fonksiyonunu kıymetlendirmekte dinamik emg de kullanılabilir. Aktarım yapılacak kasın
Belirlenmesinde yardımcı olur
