Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Sfenks Muamması (1Bolum)
imagessfenksmuammasi15b06a58a7edbc
Zaman: İO yaklaşık 2500
Mekan: Gize, Mısır
Tek sesli ama once dort, sonra iki, sonra uc ayaklı, yeryuzunde ya da gokyuzunde ya da denizde bundan daha değişken bir şey yoktur Bu şey ayakları uzerine kalktığında gucu en zayıf, yuruyuşu en yavaştır SFENKS'İN OİDİPUS'A SORDUĞU BİLMECE
Sfenksle en cok ilişkilendirilen bilmece, Yunan efsanesinde Oidipus'un cozduğudur Ancak elGize'deki piramitlerin yanında duran ve kotu ruhlu Yunan sfenksinin uzaktan akrabası olan Buyuk Sfenks'i saran muammaların sayısı Oidipus'a sorulan bilmeceyi cocuk oyuncağı bırakacak kadar cok daha fazladır Sfenks ne zaman yapılmıştır? Kim, kimin icin yapmıştır? İcinde ya da altında gizli odalar var mıdır? Bu soruların muhtemel cevapları, arkeoloji, eski tarih ve jeoloji karışımı icindedir
imagessfenksmuammasi15b06a58b8c5aeimagessfenksmuammasi15b06a58c9c02e
(Solda) Gize'deki Vadi Tapınağı'nda yeralan Kefren heykeli Bu firavun, buyuk olasılıkla Sfenks'i yaratan kişidir Sfenks'in başı yapılırken firavunun başı ornek alınmıştır (Sağda) Sfenks'in Kefren piramidinin Vadi Tapınağı yanındaki yerini gosteren elGize krokisi
SFENKS NEDİR?
Eski Yunanlılar sfenks kelimesinin boğmak(Sphingein) anlamına gelen kelimeden turetildiğini sanmışlarsa da, gercek kokeninin Mısır dilindeki shesep ankh (yaşayan goruntu) olması daha muhtemeldir Bu deyim heykeller icin ve zaman zaman da Buyuk Sfenks icin kullanılmıştır
Mısır'da sfenksler genellikle aslan (guneş tanrıyla ozdeşleşmiş bir simgedir) govdeli ve coğunlukla kraliyet başlığı giymiş insan başlı olarak yapılmıştır Aslanın ve insanın birleşmesinin, kralın guneş tanrısı Ra ile birleşmesini simgelediği kabul edilmektedir Mısır sfenksleri ile Yunan karşıtları arasındaki onemli bir fark, en eski Mısır sfenkslerinin hep erkek olmalarıdır Orta Krallık doneminde ise ilk kanatlı sfenksler yapılmaya başlanmıştır
imagessfenksmuammasi15b06a58db1cbcimagessfenksmuammasi15b06a58ebdfde
(Solda) Sfenks'in penceleri arasındaki Ruya Kitabesi (Sağda) Sfenks'in ceşitli bolumlerindeki erozyon farklılıklarının, yontulduğu taş blokun ceşitli jeolojik katmanlarından kaynaklandığı anlaşılmıştır
BUYUK SFENKS'İN TARİHCESİ
Kefren piramitinin (İO yaklaşık 2500) gecidi yanında bulunan Buyuk Sfenks 73 metre uzunluğunda ve 20 metre yuksekliğindedir Taşocağından kalan bir kaya tepesinden yontulmuştur ve sık sık uzeri temizlenip acığa cıkarılmışsa da, genelde hemen hemen tumuyle kumlar altında kalmıştır
Sfenksle aynı taştan yapılma, tamamlanmamış bir tapınak, 4 Hanedan zamanında (İO yaklaşık 25752465) anıtın onunde inşa edilmiştir Bunun guneşin uc bicimi olan sabahları Khepri'ye, oğlenleri Re'ye, ve akşamları Atum'a tapınmak icin yapıldığı anlaşılmaktadır (Bu senaryo, yukarıda verilen Yunan mitolojisinin sfenks bilmecesinde anlatılan insanın uc cağına şaşırtıcı bir paralellik gostermektedir)
Yeni Krallıkla Sfenks, belki de gomulu Sfenks'in ufuktan doğan dev bir hukumdarın başına benzediği icin Horemakhet (Ufuktaki Horus) ile ozdeşleştirilmişti Sfenksin ustunu ortmuş kumdan en unlu temizlenişi, IV Thutmosis (İO yaklaşık 1400) tarafından Sfenks'in tam onune dikilen Ruya Kitabesinde kayıtlıdır Burada genc prense ruyasında, eğer Sfenks'i orten kumlardan kurtarırsa, bir sonraki kral olacağına soz verildiği yazılıdır
Daha 18 Hanedan'dan başlayarak (İO yaklaşık 15501307), Sfenks kirectaşı ile giydirilerek onarılmaya başlanmış ve ayakları arasına ayakta duran bir hukumdar heykeli eklenmişti Son yıllarda, burnunu yuzyıllar once kaybeden heykelin giderek yıkılması konusundaki kaygılar artmıştır
Sfenks'in kayıp sakalının parcalan Giovanni Battısta Caviglia ve daha sonraki kazıcılar tarafından toprak altından cıkarılmıştır Sakalın parcalarından parcalar, British Museum ile Kahire'deki Mısır Muzesi'nde sergilenmektedir Yakın zamanlarda erozyon ve yukselen yer suları bir sorun olmuştur ve bolge, bilimadamları tarafından heykelin curumesinin nedenlerini tespit etmek uzere yakın bir ekolojik incelemeye alınmıştır
imagessfenksmuammasi15b06a58fcade5imagessfenksmuammasi15b06a590d8897
(Solda) Halen buyuk bir kısmı kumlara gomulu olan Sfenks, 18 yuzyıl sonlarında Napolyon'un Mısır seferine katılan ressamların taşbaskı cizimlerinde boyle resmedilmişti (Sağda) Sfenks'in bilgisayarla tamamlanmış durumu Yeni Krallık heykeli, Sfenks'in penceleri arasında
imagessfenksmuammasi15b06a58a7edbc
Zaman: İO yaklaşık 2500
Mekan: Gize, Mısır
Tek sesli ama once dort, sonra iki, sonra uc ayaklı, yeryuzunde ya da gokyuzunde ya da denizde bundan daha değişken bir şey yoktur Bu şey ayakları uzerine kalktığında gucu en zayıf, yuruyuşu en yavaştır SFENKS'İN OİDİPUS'A SORDUĞU BİLMECE
Sfenksle en cok ilişkilendirilen bilmece, Yunan efsanesinde Oidipus'un cozduğudur Ancak elGize'deki piramitlerin yanında duran ve kotu ruhlu Yunan sfenksinin uzaktan akrabası olan Buyuk Sfenks'i saran muammaların sayısı Oidipus'a sorulan bilmeceyi cocuk oyuncağı bırakacak kadar cok daha fazladır Sfenks ne zaman yapılmıştır? Kim, kimin icin yapmıştır? İcinde ya da altında gizli odalar var mıdır? Bu soruların muhtemel cevapları, arkeoloji, eski tarih ve jeoloji karışımı icindedir
imagessfenksmuammasi15b06a58b8c5aeimagessfenksmuammasi15b06a58c9c02e
(Solda) Gize'deki Vadi Tapınağı'nda yeralan Kefren heykeli Bu firavun, buyuk olasılıkla Sfenks'i yaratan kişidir Sfenks'in başı yapılırken firavunun başı ornek alınmıştır (Sağda) Sfenks'in Kefren piramidinin Vadi Tapınağı yanındaki yerini gosteren elGize krokisi
SFENKS NEDİR?
Eski Yunanlılar sfenks kelimesinin boğmak(Sphingein) anlamına gelen kelimeden turetildiğini sanmışlarsa da, gercek kokeninin Mısır dilindeki shesep ankh (yaşayan goruntu) olması daha muhtemeldir Bu deyim heykeller icin ve zaman zaman da Buyuk Sfenks icin kullanılmıştır
Mısır'da sfenksler genellikle aslan (guneş tanrıyla ozdeşleşmiş bir simgedir) govdeli ve coğunlukla kraliyet başlığı giymiş insan başlı olarak yapılmıştır Aslanın ve insanın birleşmesinin, kralın guneş tanrısı Ra ile birleşmesini simgelediği kabul edilmektedir Mısır sfenksleri ile Yunan karşıtları arasındaki onemli bir fark, en eski Mısır sfenkslerinin hep erkek olmalarıdır Orta Krallık doneminde ise ilk kanatlı sfenksler yapılmaya başlanmıştır
imagessfenksmuammasi15b06a58db1cbcimagessfenksmuammasi15b06a58ebdfde
(Solda) Sfenks'in penceleri arasındaki Ruya Kitabesi (Sağda) Sfenks'in ceşitli bolumlerindeki erozyon farklılıklarının, yontulduğu taş blokun ceşitli jeolojik katmanlarından kaynaklandığı anlaşılmıştır
BUYUK SFENKS'İN TARİHCESİ
Kefren piramitinin (İO yaklaşık 2500) gecidi yanında bulunan Buyuk Sfenks 73 metre uzunluğunda ve 20 metre yuksekliğindedir Taşocağından kalan bir kaya tepesinden yontulmuştur ve sık sık uzeri temizlenip acığa cıkarılmışsa da, genelde hemen hemen tumuyle kumlar altında kalmıştır
Sfenksle aynı taştan yapılma, tamamlanmamış bir tapınak, 4 Hanedan zamanında (İO yaklaşık 25752465) anıtın onunde inşa edilmiştir Bunun guneşin uc bicimi olan sabahları Khepri'ye, oğlenleri Re'ye, ve akşamları Atum'a tapınmak icin yapıldığı anlaşılmaktadır (Bu senaryo, yukarıda verilen Yunan mitolojisinin sfenks bilmecesinde anlatılan insanın uc cağına şaşırtıcı bir paralellik gostermektedir)
Yeni Krallıkla Sfenks, belki de gomulu Sfenks'in ufuktan doğan dev bir hukumdarın başına benzediği icin Horemakhet (Ufuktaki Horus) ile ozdeşleştirilmişti Sfenksin ustunu ortmuş kumdan en unlu temizlenişi, IV Thutmosis (İO yaklaşık 1400) tarafından Sfenks'in tam onune dikilen Ruya Kitabesinde kayıtlıdır Burada genc prense ruyasında, eğer Sfenks'i orten kumlardan kurtarırsa, bir sonraki kral olacağına soz verildiği yazılıdır
Daha 18 Hanedan'dan başlayarak (İO yaklaşık 15501307), Sfenks kirectaşı ile giydirilerek onarılmaya başlanmış ve ayakları arasına ayakta duran bir hukumdar heykeli eklenmişti Son yıllarda, burnunu yuzyıllar once kaybeden heykelin giderek yıkılması konusundaki kaygılar artmıştır
Sfenks'in kayıp sakalının parcalan Giovanni Battısta Caviglia ve daha sonraki kazıcılar tarafından toprak altından cıkarılmıştır Sakalın parcalarından parcalar, British Museum ile Kahire'deki Mısır Muzesi'nde sergilenmektedir Yakın zamanlarda erozyon ve yukselen yer suları bir sorun olmuştur ve bolge, bilimadamları tarafından heykelin curumesinin nedenlerini tespit etmek uzere yakın bir ekolojik incelemeye alınmıştır
imagessfenksmuammasi15b06a58fcade5imagessfenksmuammasi15b06a590d8897
(Solda) Halen buyuk bir kısmı kumlara gomulu olan Sfenks, 18 yuzyıl sonlarında Napolyon'un Mısır seferine katılan ressamların taşbaskı cizimlerinde boyle resmedilmişti (Sağda) Sfenks'in bilgisayarla tamamlanmış durumu Yeni Krallık heykeli, Sfenks'in penceleri arasında
