Sfenks Muamması 2

Sfenks Muamması (2Bölüm)




SFENKS KAÇ YAŞINDADIR?

Sfenksin çevresi 4 Hanedan hükümdar piramitleri ve kraliyet memurlarının mastabamezarlarıyla sarılı olduğundan, onun da aynı tarihte yapılmış olacağı varsayılmıştır Auguste Mariette'in 1853'te, yakınlardaki 4 Hanedan hükümdarı Kefren'in Vadi Tapınağı'nı ortaya çıkarması, heykelin yaratıcısının o firavun ve Sfenks başının onun yüzü olduğu iddialarının ortaya atılmasına neden oldu

18 Hanedan Rüya Kitabesi'ndeki yazıda Kefren'e bir atıfta bulunulmuş olabilir Sfenks başının çeşitli unsurları, başlığı ve genel fizyonomisi 4 Hanedanın kraliyet heykelleriyle kıyaslanabilir şeylerdir

Oysa kazıbilim ve sanat tarihine dayanan bu inandırıcı tarih tespit kanıtları, 1992'de Amerikalı jeolog Robert Schoch'un, Sfenks kayası ile çevresinin 4 Hanedan'dan asgari 2500 sene önce yağmur suları sebebiyle erozyona uğramış olduğunu belirten kanıtlar bulduğunu söylemesiyle geçici bir zaman sarsılmıştı

Schoch bu erozyonun Sfenks'in gövdesi yontulduktan sonradan gerçekleştiğini söylemiş, sonra böyle bir şeyi yaratacak yağmurların fakat Neolitik Dönem'de, ÎÖ 7000 ile 5000 yılları arasında gerçekleşebileceğini ve üçüncü olarak da heykel ile tapınağının iki aşamada yapıldığını iddia etmişti Sanat tarihi açısından başın daha genç olmasına da bir 4 Hanedan hükümdarı tarafından yaptırıldığı ya da her yerde yontulduğu açıklamasını getirmiştir

Sfenks'in geleneksel Mısırbilim tarihlemesine yardım, diğer bir Amerikan jeologu olan James Harrell'den gelmiştir Harrell, erozyonun Nil'in taşan sularının getirdiği ıslak kumlarla oluşabileceğini ve keza arazinin topograf isinin, yağmur sularının Sfenks'e dürüst akmasına neden olacağını, bu nedenle Eski Krallık zamanındaki yağışların Schoch'un gözlemlediği erozyon etkilerini yaratabileceğini bahis etmiştir

1980'li yıllarda Sfenks'in gayet sıkıntılı bir iş olan fotogrametrik bir taramasını yapmış olan Mark Lehner, Schoch'un iddialarının bazılarını ve bu arada Sfenks'in ve tapınakların iki aşamada yapı edildiği iddiasını reddetmiş, bunun eski Mısırlıların aşina inşaat yöntemlerine baştan sona aykırı olacağını belirtmiştir

Sfenks'in batı ucundaki bir bölmede tipik bir 4 Hanedan çömleği ile üzerinde bakır izleri olan taş çekiçler bulunmuştur Bundan da, İÖ 4 binyıldan önce Mısır' da bulunmayan bu nesil aletlerin anıtı oymak için kullanıldığı sonucu çıkarılmıştır başkaca 4 Hanedan çömleklerinin bulunduğu katmanın hemen üstünde, tamamlanmamış Sfenks tapınağı için hazırlanmış büyük bir taş blok bulunmuştur

Lehner, son olarak Kefren piramitinden çıkarılan büyük boyutlu çok sayıda heykelin de, Sfenks'in yaratıcısının o olduğunu gösterdiğini bahis etmektedir



(Solda) Mısır'ı hiç ziyaret etmemiş 17 asır cizviti Athanasius Kircher'in hayalindeki, Klasik biçimli sfenks (Sağda) Sfenks'in çağdaş fotogrametrik taraması heykelin tüm ayrıntılarının krokisini çıkartmıştır

SFENKS'İN İÇİNDE SICACIK ODALAR VAR MI?

Orta Çağdan başlayarak Sfenks'in altındaki sicacik odalar hakkında hikâyeler anlatılmaya başlanmıştır İki Arap yazarı (elMakrizi ve elHüdai) Sfenks'in aşağıda herkes üç piramitten birine giden üç geçidin bulunduğu bir odayı tanımlama etmişlerdir

Bu hikâyeleri duyan ilk Avrupalı gezginlerden Johannes Helferich (1579), başa dek dışarı giden bir tünel olduğunu anlatınca, eski rahiplerin, tapınanları bu yolla Sfenks'in sözlü kehanetlerde bulunduğuna inandırdıkları söylenmiştir Oysa Helferich'in anlatımına eşlik eden tahta basmadaki çizimde Sfenks'in benzeri Yunan Sfenks'inin dişisiymiş gibi memeli olarak gösterilmesi bu gezginin güvenilirliğini zedelemiştir

Caviglia (1816), Gaston Maspero (18811914), Emile Baraize (192634) ve Selim Hasan'ın (19368) arkeolojik araştırmaları, Sfenks'in ne aşağıda ne de tapınaklarında bakimli odalar olmadığını ortaya çıkarmıştı Heykel ile rahat bilgilerin bulunduğu toprak altında gömülü bir oda aralarında ilişki 1930'larda Amerikalı medyum Edgar Cayce kadar bir kere daha ortaya atıldı

Cayce, Atlantis'in bilgeliğinin Sfenksle ilişkili bir yeraltı belgeler salonuna yerleştirildiğini ve bunun 20 yüzyılda her tarafta keşfinin büyük bir afet getireceğini iddia etmişti 19778 ve 19923'te yapılan dirençlilik araştırmalarında Sfenks civarında anormallikler (ola ki de boşluklar sebebiyle elektrik direncinde oynamalar) ortaya çıkmışsa da, daha sonraki elektromanyetik taramalarda bu anormalliklerin doğal çatlaklar ve boşluklar olduğu ortaya çıkmıştır

Mark Lehner'in Sfenks araştırmaları, dağıtılmış inşaat aşamalarının ve heykelin eski ve çağdaş restorasyonlarının daha ayrıntılı olarak anlaşılmasını sağlamıştır Lehner, Sfenks'le ilişkili üç geçit olduğunu saptamıştır Bunlardan biri, başın derhal arkasına, boynun üstteki kısmına Albay Richard Vyse kadar 19 yüzyılda delinmiş küçük bir baca deliğidir Öteki ikisinin tarihleri bilinmemektedir ve bunlarda herhangi bir insan yapısı eşyaya ya da yazıta, rastlanılmamıştır

Böylece kanıtlar Sfenks'in ne Neolitik bir anıt ne de Atlantis'le ilgili bir dosya dolabı olmadığını göstermiştir Ancak onun neden ve kimin kim için yaptırdığı ile Eski Krallık kayıtlarında niçin bir kayda rastlamadığımız muammalarını çözene değin Darı heykellerinin bu en büyüğünü saran esrar havası devam edecektir

Eski Yunan'da sfenks İÖ 1600 dolayında ortaya çıktı Yunanistan'a sfenks Asya'dan gelmişti fakat görünümü daha değişikti İÖ 1200'den daha sonra 400 yıl boyunca Yunanistan'da hiçbir yerde rastlanmayan sfenksler, Asya'da, Tunç Çağı'ndakilere aynı biçim ve pozlarda varlıklarını sürdürdü

8 asır sonunda sfenks kavramı, Eski Yunan sanatında her tarafta ortaya çıktı ve 6 yüzyılın sonuna kadar yaygınlığını korudu Çoğu zaman doğu özellikleri taşıyan bu sfenkslerin doğu kaynaklı olduğu açıktı, Tunç Çağı'ndakilerin devamı olamazdı *