iltasyazilim
FD Üye
Sıçrama Ne aramak Hakkında Data
Niceliksel değişmeden niteliksel değişmeye geçiş aşaması
Tarihsel ve eytişimsel özdekçi felsefenin en manâlı kavramlarındandır Doğada toplumda ve bilinçte; tek sözle bütün evrende geçerli olan nicelikten niteliğe geçiş yasasının açıkladığı geçiş aşamasını adlandırır Evrensel evrim bu yasayla işler Evrim, süreklilik ve kesiklikik ’in birliğidir Önce niceliksel değişmeler sürekli ve kerteli (Os Tedrici) olarak birikir Bu değişmeler süreklidir, çünkü aynı niteliği koruyarak yavaşça sürüp gider Sıçramanın hızlılık derecesi görelidir, niceliksel birikimin hızıyla oranlıdır, örneğin maymundan insana geçişte olduğu gibi niceliksel birikimin milyonlarca sene sürdüğü hallerde sıçrama da yüz binlerce yıl sürer Lakin bu yine de bir sıçramadır; çünkü bir nitelikten başka bir niteliğe atlanmıştır Buna karşısında, 99 derece kaynatılan suyun bir derece daha kaynatılmakla aniden buhar niteliğine dönüşmesinde olduğu gibi, ölçülemeyecek değin seri sıçramalar da vardır Kesiklilik ve sürekliliğin bu bağımlılığı ve birliği, özdeğin iç yapısında da görülebilir Özdek akıcılık niteliği gösteren dalgalı niteliği ile kesiklilik niteliği belirten tanecikli niteliğini birlikte taşır
Doğa, toplum ve bilinç bu sıçramalı evrimsel sürecin her gün gözlemlediğimiz sayısız örnekleriyle doludur Mesela doğada su, 199 dereceler aralarında bulunduğu vakit sudur, 0 derecede buz ve 100 derecede buhar olur, ayrı bir niteliğe sıçrar Sadece bir derece değişikliği suya pat diye nitelik değiştirtmektedir Bütün nitelik değişmeleri, metafizik ve bireyci anlayışın tersine, niceliksel birikmelerin ve değişmelerin sonucudur Suyu kaynatmak veya soğutmak, onda niceliksel değişiklikler meydana getirmektir Örneğin kaynatılan su, 99 ’uncu dereceye dek niceliksel değişmelerinde kesintisiz ve kesintisizdir, nicelikçe değişmelerin sürekli bir dizisi olarak sürüp gitmektedir Fakat onu 99 dereceden 1 derece daha kaynatmak aniden bu kesintisiz gidişte bir kesinti, bir sıçrama yapar ve su özellik değiştirerek buhar olur
Mesela toplumda milletvekili adayı, eğer seçilebilmek için beş yüz oy alması gerekiyorsa, dört yüz doksan dokuz oya kadar milletvekili adayıdır Bir oy daha almakla hızla özellik değiştirir ve milletvekili adayı iken milletvekili olur
Örneğin bilinçte, bir öğrencinin bilgileri ağır ağır nicelikçe artar Muhakkak bir bilgi birikiminin sonunda hızla nitelik değiştirir ve o ana kadar öğrenciyken tornacı, doktor, mühendis vb olur
Evrensel evrimin yasası, bütün vaka ve olaylarda, niceliksel değişimlerin sıçramayla niteliksel dönüşüme uğramasıdır Bu yasa üç evrensel yasadan biridir (diğer iki yasa; karşıtların birliği ve savaşımı yasası ile olumsuzlamanın olumsuzlanması yasasıdır N) Sıçrama ve bunun sonucu olan nitelik değişikliği ‘ihtilal ’ deyimiyle dile getirilir Evrim baştan başa nicelikçe oluşan basit değişmeler, belirli bir dereceye vardıktan daha sonra, nitelikçe değişmeyi gerektirir Eytişimsel geçişi, eytişimsel olmayan geçişten ayıran nedir? Sıçrama Bu yasa, metafizik ve idealist kampın yadsımaya yeltendiği bir yasadır Örneğin Spencer evrimin yalnızca nicelikçe değişmelerle, Bergson sadece nitelikçe değişmelerle gerçekleştiğini ileri sürerler Leibniz ’in de katıldığı idealizme tarafından doğada sıçrama yoktur Bütün bu idealist ve metafizik savlar, dobra dobra görüldüğü gibi, bilimdışıdır
Türk Dil Kurumunca yayımlanan Toplumbilim Terimleri Sözlüğü ’nde Dr Özer Ozankaya, sıçrama deyimini atılım deyimiyle dile getirmiş ve şöyle tanımlamıştır: Niceliksel değişmelerin bir toplumsal olgunun eski niteliklerinde değişikliklere yol açıp yeni bir özellik ortaya çıkardığı devir aşaması Sıçrama deyimini de şöyle tanımlamıştır: Gelişme sürecinin ve değişmelerin niteliksel biçimde belirmesi Kesiklilik ve program metni karşılığı olarak da sıçrama ve süreklilik deyimini kullanmış ve şöyle tanımlamıştır: Toplumun birbirine karşıt ama birbiriyle bağıntılı esas özellikleri *
Niceliksel değişmeden niteliksel değişmeye geçiş aşaması
Tarihsel ve eytişimsel özdekçi felsefenin en manâlı kavramlarındandır Doğada toplumda ve bilinçte; tek sözle bütün evrende geçerli olan nicelikten niteliğe geçiş yasasının açıkladığı geçiş aşamasını adlandırır Evrensel evrim bu yasayla işler Evrim, süreklilik ve kesiklikik ’in birliğidir Önce niceliksel değişmeler sürekli ve kerteli (Os Tedrici) olarak birikir Bu değişmeler süreklidir, çünkü aynı niteliği koruyarak yavaşça sürüp gider Sıçramanın hızlılık derecesi görelidir, niceliksel birikimin hızıyla oranlıdır, örneğin maymundan insana geçişte olduğu gibi niceliksel birikimin milyonlarca sene sürdüğü hallerde sıçrama da yüz binlerce yıl sürer Lakin bu yine de bir sıçramadır; çünkü bir nitelikten başka bir niteliğe atlanmıştır Buna karşısında, 99 derece kaynatılan suyun bir derece daha kaynatılmakla aniden buhar niteliğine dönüşmesinde olduğu gibi, ölçülemeyecek değin seri sıçramalar da vardır Kesiklilik ve sürekliliğin bu bağımlılığı ve birliği, özdeğin iç yapısında da görülebilir Özdek akıcılık niteliği gösteren dalgalı niteliği ile kesiklilik niteliği belirten tanecikli niteliğini birlikte taşır
Doğa, toplum ve bilinç bu sıçramalı evrimsel sürecin her gün gözlemlediğimiz sayısız örnekleriyle doludur Mesela doğada su, 199 dereceler aralarında bulunduğu vakit sudur, 0 derecede buz ve 100 derecede buhar olur, ayrı bir niteliğe sıçrar Sadece bir derece değişikliği suya pat diye nitelik değiştirtmektedir Bütün nitelik değişmeleri, metafizik ve bireyci anlayışın tersine, niceliksel birikmelerin ve değişmelerin sonucudur Suyu kaynatmak veya soğutmak, onda niceliksel değişiklikler meydana getirmektir Örneğin kaynatılan su, 99 ’uncu dereceye dek niceliksel değişmelerinde kesintisiz ve kesintisizdir, nicelikçe değişmelerin sürekli bir dizisi olarak sürüp gitmektedir Fakat onu 99 dereceden 1 derece daha kaynatmak aniden bu kesintisiz gidişte bir kesinti, bir sıçrama yapar ve su özellik değiştirerek buhar olur
Mesela toplumda milletvekili adayı, eğer seçilebilmek için beş yüz oy alması gerekiyorsa, dört yüz doksan dokuz oya kadar milletvekili adayıdır Bir oy daha almakla hızla özellik değiştirir ve milletvekili adayı iken milletvekili olur
Örneğin bilinçte, bir öğrencinin bilgileri ağır ağır nicelikçe artar Muhakkak bir bilgi birikiminin sonunda hızla nitelik değiştirir ve o ana kadar öğrenciyken tornacı, doktor, mühendis vb olur
Evrensel evrimin yasası, bütün vaka ve olaylarda, niceliksel değişimlerin sıçramayla niteliksel dönüşüme uğramasıdır Bu yasa üç evrensel yasadan biridir (diğer iki yasa; karşıtların birliği ve savaşımı yasası ile olumsuzlamanın olumsuzlanması yasasıdır N) Sıçrama ve bunun sonucu olan nitelik değişikliği ‘ihtilal ’ deyimiyle dile getirilir Evrim baştan başa nicelikçe oluşan basit değişmeler, belirli bir dereceye vardıktan daha sonra, nitelikçe değişmeyi gerektirir Eytişimsel geçişi, eytişimsel olmayan geçişten ayıran nedir? Sıçrama Bu yasa, metafizik ve idealist kampın yadsımaya yeltendiği bir yasadır Örneğin Spencer evrimin yalnızca nicelikçe değişmelerle, Bergson sadece nitelikçe değişmelerle gerçekleştiğini ileri sürerler Leibniz ’in de katıldığı idealizme tarafından doğada sıçrama yoktur Bütün bu idealist ve metafizik savlar, dobra dobra görüldüğü gibi, bilimdışıdır
Türk Dil Kurumunca yayımlanan Toplumbilim Terimleri Sözlüğü ’nde Dr Özer Ozankaya, sıçrama deyimini atılım deyimiyle dile getirmiş ve şöyle tanımlamıştır: Niceliksel değişmelerin bir toplumsal olgunun eski niteliklerinde değişikliklere yol açıp yeni bir özellik ortaya çıkardığı devir aşaması Sıçrama deyimini de şöyle tanımlamıştır: Gelişme sürecinin ve değişmelerin niteliksel biçimde belirmesi Kesiklilik ve program metni karşılığı olarak da sıçrama ve süreklilik deyimini kullanmış ve şöyle tanımlamıştır: Toplumun birbirine karşıt ama birbiriyle bağıntılı esas özellikleri *