Sigara mekruh mudur?
İslamın evrensel helal ve haramları Kuranı Kerimde ve onun acıklaması olan sunnette zikredilmiştir Evrensel helal ve haram derken kastettiğimiz şey, her zaman ve her mekana gore genel gecer olan helal ve haramlardır Sigara konusu gerek sunnette, gerekse Kuranı Kerimde yer almaz Cunku Kuranın indiği zaman sigara denen bir şey yoktu Sigara XV Asırdan sonra ortaya cıkmıştır
İslamın temel kaynaklarında adı gecmeyen bir şeyin hukmunu anlamak icin İslamın bazı genel kuralları vardır Bunlardan birisi şudur: Eşyada aslolan, ibahadır Yani, her şey insanlar icin yaratılmıştır Bazı şeylerin ise haram olduğu acıklanmış, boylece hukmu bildirilmeyen şeyler de helal olarak kalmıştır demektir Bir diğeri de şudur: Temiz ve guzel olan şeyler helaldir, pis ve zararlı şeyler ise haramdır
Bu iki genel kural, beraberce duşunulduğu zaman sigara icin karşımıza şoyle bir sonuc cıkar: Sigara hakkında kaynaklarda bir şey soylenmediğine gore onun hakkında hukum verebilmemiz icin onun pis ve zararlı olup olmadığına bakmalıyız: Eğer onun pis ve zararlı olduğunu soyleyebileceğimiz ozellikleri varsa haram olduğuna, yoksa, helal olduğuna hukmetmeliyiz
İşte bu metodik anlayış sebebiyle tarihte bazı İslam alimleri sigaranın helalmubah olduğu hukmune varmışlardır Cunku, demişlerdir, biz sigaranın bir zararını gormuş değiliz, şu halde onun haram olduğunu soyleyemeyiz Eğer bir gun zararlı olduğu ortaya cıkarsa biz de ona gore hukum veririz Oysa bu gun sigaranın 2000 civarında zehir icerdiğini, pek cok hastalığın sebebi olduğunu, icenlerin sadece kendilerine değil, icmeyenlere dahi zarar verdiklerini bilim kesin olarak ortaya koymuştur
Bununla birlikte Hanefi gelenekte şoyle bir anlama metodu vardır: Kıyasakurallara gore haram olan, ancak Kuranı Kerimde ve sunnette adı ve hukmu acıkca zikredilmeyen şeylere haram yerine, tahrimen mekruh demek daha uygundur Gerci bununla kastedilen de haramlıktır, ancak bir şeye haram ya da helal hukmu vermek sadece Allaha (cc) ait bir hak olduğu icin, haram olduğu kesinkes anlaşılsa bile, Kuranda haram denmeyen şeylere nezaketen, tahrimen mekruh demek daha guzeldir Bu sebeple son donem Hanefiler sigara icin tahrimen mekruh hukmunu tercih etmişlerdir Tahrimen mekruh, kanun hukmunde kararname gibi, haram hukmunde mekruh demektir
Ayrıca sigara insanın kendisini tehlikeye atmasıdır Oysa Allah (cc): Kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın buyurmaktadır Bu sebeple sigara, insanın kendisini tehlikeye atması demektir Sigara icmek ayrıca cok onemli bir kul hakkıdır, cunku icenler icmeyenlere zarar vermekte ve onları rahatsız etmektedirler Kul hakkının affedilmesi de ancak, hakkı olan insanların bağışlamasına bağlıdır Bunu temin etmek ise cok zordur
Sigaranın hukmu?
Tutun, 15 asırdan sonra, İslam ulkelerine girmiştir O zamandan beri, İslam uleması onu icmenin hukmu uzerinde durmuşlardır Şoyle ki:
a Bazı alimler, tutunun mubah olduğunu soylemişlerdir Bunusoyleyenler, tutunun zararı olmadığını ve Şari' (Şeriatı koyan, yani Allah) tarafından yasaklanmadığını ileri surmuşlerdir
Halbuki, bugun tutunun zararları ilmen kesin şekilde ortaya cıkmıştır Zararsız olduğu soylenemez Şari'nin yasaklamadığını soylemek de doğru olmasa gerektir Zira Sari', her haramı ismen tek tek zikretmemiştir Hukum, sadece sarih ve hususi naslarla değil, naslarda gecenlerin haram kılınış illetlerine bakarak yapılan kıyas ve istidlal yollarıyla da verilebilmektedir Bu bakımdan hakkında sarih nas olmayan bir nesne hakkında kıyas ve istidlal yoluyla bir hukum verilmesinde hicbir mani yoktur
b Bazıları da sigara icmek mekruhtur, demişlerdir Bunlar, kıyasla sabit bir hukme, haram demekten cekinmeleri ve sigaranın zararları hakkında kesin bilgi sahibi olmamaları yuzunden bu hukmu vermişlerdir
c Bazıları da sigara icmek, ozellikle tiryakisi olmak haramdır, demişlerdir Bunların dayanağı ise, sigaranın vucuda zarar vermesi, israf olması ve nafaka mukellefiyetinde darlığa yol acması gibi sebeplerdir
Bu 3 sebepten biri gercekleştiği yer ve durumda, sigara icmek haramdır Bunlar gercekleşmez ise, mekruhtur
Ozellikle dindar ve uzman bir hekimin vereceği bir karar cok onemlidir Boyle bir doktor bir kimseye sigarayı mutlaka terketmesini soylerse onun sigarayı icemesi dinen de helal olmaz
İslamın evrensel helal ve haramları Kuranı Kerimde ve onun acıklaması olan sunnette zikredilmiştir Evrensel helal ve haram derken kastettiğimiz şey, her zaman ve her mekana gore genel gecer olan helal ve haramlardır Sigara konusu gerek sunnette, gerekse Kuranı Kerimde yer almaz Cunku Kuranın indiği zaman sigara denen bir şey yoktu Sigara XV Asırdan sonra ortaya cıkmıştır
İslamın temel kaynaklarında adı gecmeyen bir şeyin hukmunu anlamak icin İslamın bazı genel kuralları vardır Bunlardan birisi şudur: Eşyada aslolan, ibahadır Yani, her şey insanlar icin yaratılmıştır Bazı şeylerin ise haram olduğu acıklanmış, boylece hukmu bildirilmeyen şeyler de helal olarak kalmıştır demektir Bir diğeri de şudur: Temiz ve guzel olan şeyler helaldir, pis ve zararlı şeyler ise haramdır
Bu iki genel kural, beraberce duşunulduğu zaman sigara icin karşımıza şoyle bir sonuc cıkar: Sigara hakkında kaynaklarda bir şey soylenmediğine gore onun hakkında hukum verebilmemiz icin onun pis ve zararlı olup olmadığına bakmalıyız: Eğer onun pis ve zararlı olduğunu soyleyebileceğimiz ozellikleri varsa haram olduğuna, yoksa, helal olduğuna hukmetmeliyiz
İşte bu metodik anlayış sebebiyle tarihte bazı İslam alimleri sigaranın helalmubah olduğu hukmune varmışlardır Cunku, demişlerdir, biz sigaranın bir zararını gormuş değiliz, şu halde onun haram olduğunu soyleyemeyiz Eğer bir gun zararlı olduğu ortaya cıkarsa biz de ona gore hukum veririz Oysa bu gun sigaranın 2000 civarında zehir icerdiğini, pek cok hastalığın sebebi olduğunu, icenlerin sadece kendilerine değil, icmeyenlere dahi zarar verdiklerini bilim kesin olarak ortaya koymuştur
Bununla birlikte Hanefi gelenekte şoyle bir anlama metodu vardır: Kıyasakurallara gore haram olan, ancak Kuranı Kerimde ve sunnette adı ve hukmu acıkca zikredilmeyen şeylere haram yerine, tahrimen mekruh demek daha uygundur Gerci bununla kastedilen de haramlıktır, ancak bir şeye haram ya da helal hukmu vermek sadece Allaha (cc) ait bir hak olduğu icin, haram olduğu kesinkes anlaşılsa bile, Kuranda haram denmeyen şeylere nezaketen, tahrimen mekruh demek daha guzeldir Bu sebeple son donem Hanefiler sigara icin tahrimen mekruh hukmunu tercih etmişlerdir Tahrimen mekruh, kanun hukmunde kararname gibi, haram hukmunde mekruh demektir
Ayrıca sigara insanın kendisini tehlikeye atmasıdır Oysa Allah (cc): Kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın buyurmaktadır Bu sebeple sigara, insanın kendisini tehlikeye atması demektir Sigara icmek ayrıca cok onemli bir kul hakkıdır, cunku icenler icmeyenlere zarar vermekte ve onları rahatsız etmektedirler Kul hakkının affedilmesi de ancak, hakkı olan insanların bağışlamasına bağlıdır Bunu temin etmek ise cok zordur
Sigaranın hukmu?
Tutun, 15 asırdan sonra, İslam ulkelerine girmiştir O zamandan beri, İslam uleması onu icmenin hukmu uzerinde durmuşlardır Şoyle ki:
a Bazı alimler, tutunun mubah olduğunu soylemişlerdir Bunusoyleyenler, tutunun zararı olmadığını ve Şari' (Şeriatı koyan, yani Allah) tarafından yasaklanmadığını ileri surmuşlerdir
Halbuki, bugun tutunun zararları ilmen kesin şekilde ortaya cıkmıştır Zararsız olduğu soylenemez Şari'nin yasaklamadığını soylemek de doğru olmasa gerektir Zira Sari', her haramı ismen tek tek zikretmemiştir Hukum, sadece sarih ve hususi naslarla değil, naslarda gecenlerin haram kılınış illetlerine bakarak yapılan kıyas ve istidlal yollarıyla da verilebilmektedir Bu bakımdan hakkında sarih nas olmayan bir nesne hakkında kıyas ve istidlal yoluyla bir hukum verilmesinde hicbir mani yoktur
b Bazıları da sigara icmek mekruhtur, demişlerdir Bunlar, kıyasla sabit bir hukme, haram demekten cekinmeleri ve sigaranın zararları hakkında kesin bilgi sahibi olmamaları yuzunden bu hukmu vermişlerdir
c Bazıları da sigara icmek, ozellikle tiryakisi olmak haramdır, demişlerdir Bunların dayanağı ise, sigaranın vucuda zarar vermesi, israf olması ve nafaka mukellefiyetinde darlığa yol acması gibi sebeplerdir
Bu 3 sebepten biri gercekleştiği yer ve durumda, sigara icmek haramdır Bunlar gercekleşmez ise, mekruhtur
Ozellikle dindar ve uzman bir hekimin vereceği bir karar cok onemlidir Boyle bir doktor bir kimseye sigarayı mutlaka terketmesini soylerse onun sigarayı icemesi dinen de helal olmaz