Sıla-i Rahim

Sılai Rahim
Sılai Rahim ne Demekdir
Sılai Rahim Anlamı

Akraba ve yakınları ziyaret etme, hallerini ve hatırlarını sorma, gonullerini alma anlamında bir İslam ahlakı terimi

İslam'da insanlar arası ilişkilere onem verildiği gibi ozellikle yakınlardan başlayarak anne ve babanın ve sırayla diğer akrabaların ziyaret edilip gozetilmesi prensibi son derece onemlidir

Halit b Zeyd (Ebu Eyyub elEnsari) hazretlerinden rivayet edildiğine gore bir adam Hz Peygamber'e gelerek: Ya RasUlallah; beni Cennete sokacak bir ibadet soyler misiniz?dedi RasUlullah şu cevabı verdi:

Allah'a ibadet eder ve O'na hic bir şeyi ortak koşmazsın, namaz kılar, zekat verir ve sılai rahm edersin(Buhari, Zekat, 1)

Peygamber Efendimizin bu kadar onemle uzerinde durduğu ve yapıldığı zaman muslumanların Cennete girmelerine sebep olacağını haber verdiği sılai rahim; her turlu hayır işlerinde akraba ve yakınların gorulup gozetilmesidir Gerek ayetlerde, gerek hadislerde, bunun, namaz, zekat gibi farz ibadetlerden hemen sonra zikredilmesi, İslamdaki onemini gostermektedir Alimler sılai rahimde bulunmanın vacib olduğu goruşundedirler Bunun, terkedilmesi, yani akraba ve yakınlarla olan ilgisinin kesilmesi, buyuk gunah sayılmıştır Cenabı Hakk şoyle buyuruyor:

Allah'tan korkun ve akrabalık bağlarını kesmekten sakının(enNisa, 4I);

Onlar ki Allah'ın gozetilmesini emrettiği hakları gozetirler (akrabalık bağlarını devam ettirirler ve iyilikte bulunurlar); Rablerine saygı beslerler ve kotu hesaptan korkarlar;

Fakat Allah'ın tevhit akidesini kabullendikten sonra onu bozanlar ve Allah'ın bağlanmasını emrettiği bağları koparanlar (akrabalık bağlarını kesenler) ve yeryuzunu fesada verenler var ya; işte bunlar, lanet onlara ve yurdun kotusu Cehennem de onlara(erRa'd, 1321, 25)

Ayet ve hadislerde gecen rahim(akraba) sozunun hangi derecede akrabaları icine aldığı hususunda farklı goruşler vardır Bazılarına gore kendileriyle evlenilmesi haram olanlar; bazılarına gore varisler akraba sayılır Bazı alimler de, mahrem olsun olmasın, kişinin butun yakınları akraba (rahim) dir demişlerdir Bu son goruş, toplumsal yardımlaşma bakımından daha kapsamlıdır

Allah (cc) ve Peygamberi (sas), akrabanın gorulup gozetilmesini emrettiklerine gore, bunun nasıl yapılacağını iyi bilmek gerekir

Sılai rahmin birkac derecesi vardır En aşağı derecesi akrabalarımıza karşı tatlı sozlu, guler yuzlu olmak; karşılaştığımızda selamlaşmayı, hal hatır sormayı ihmal etmemek; daima kendileri hakkında iyi şeyler duşunmek ve hayır dilemektir İkinci derece de ziyaretlerine gitmek ve ceşitli konularda yardımlarına koşmaktır Bunlar daha cok bedeni hizmetlerdir Ozellikle yaşlıları zaman zaman yoklayarak, yapılacak işleri varsa onları takib etmek kendilerini sevindirecektir Sılai rahmin ucuncu ve en onemli derecesi akrabalara mali yardım ve destek sağlamaktır

Bu yardımlar herkesten beklenemez Hasta ve yatalak bir kişiden akrabasını ziyaret etmesini istemek anlamsızdır Fakir birisinden de başkalarına mali yardımda bulunmasını beklemek de yanlıştır Yalnız zengin, hali vakti yerinde bir muslumanın, sadece ziyaret ve hal, hatır sormakla bu gorevi yerine getirebileceği de soylenemez Boyle zengin birisi icin sılai rahim, yoksul akrabalarına elinden geldiğince mali destekte bulunmaktır Bu destek odunc para vermekle olabileceği gibi; karşılıksız mali yardımlar şeklinde de olabilir Şu halde, yakınları gorup gozetmek deyince, yukarıda belirtilen uc derecedeki yardımdan hangisine guc yetiniyorsa, onun yapılması anlaşılmalıdır Yapabileceği gorevi yapmamak muslumanı bu konuda sorumlu kılar Yukarıdaki ayeti kerimede, Allah Teala'nın bu gorevi yerine getirmeyenlere yonelttiği lanet unutulmamalıdır Hz Peygamber de şoyle buyurmuştur: Her Cuma gecesi insanoğlunun amelleri Allah'a arz olunur: Yalnız sılai rahimde bulunmayanların amelleri kabul olunmaz(Ahmed b Hanbel, Musned, II, 484)

Yine Hz Peygamber şoyle buyurmuştur:

Allah'a ve ahiret gunune iman eden kimse akrabasını gorup gozetsin(Buhari, İlim, 37; Muslim, İmam, 7477)

Akrabalık, Arş'ta asılıdır Der ki: Beni gozeteni Allah gozetsin; beni terk edeni Allah terk etsin(Muslim, Birr ve Sıla, 17);

Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse Cennete giremez(Buhari, Edeb, 11);

Her kim rızkının bol olmasını ve ecelinin gecikmesini istiyorsa akrabasını gorup gozetsin(Buhari, Edeb, 12);

Ey insanlar, birbirinize selam verin, akrabanızı gozetin, yemeği yedirin! Geceleyin insanlar uyurken namaz kılın ki selametle Cennete giresiniz(Tirmizi, Et'ime, 45)

Yoksula yapılan sadaka bir sadakadır Bu sadaka akrabaya yapılmışsa iki sadaka demektir Biri sadaka, diğeri sılai rahimdir ki bu da sadaka sayılır(Tirmizi, Zekat, 26)

Akrabalarımız, ozellikle hala, teyze, amca, dayı, gibi yakınlarımız aileden sayılır Onları kendi yakınlarımız bilerek davranışlarımızı ayarlamakta buyuk faydalar vardır RasUlullah (sas): Teyze, anne yerindedir(Tirmizi, Birr, 5) buyuruyor Amca da baba yerindedir Bu kadar yakın olan kişilere karşı yerine getirilmesi gereken bazı ahlaki gorevlerin bulunması tabiidir Bu gorevler arasında olan ziyaretlere ozel bir yer ayrılmalıdır Aşağıda anlatılacak genel ziyaret kurallarına uyarak yakınları, başta bayramlar olmak uzere, zaman zaman ziyaret etmek, mumkunse hediyeler goturmek guzel bir davranıştır Yapılan ziyareti iade etmek de gerekir Muslumanı ziyarete gelene gitmemek aradaki bağların daha cabuk kopmasına sebep olmaktır

Ziyaretler akrabalar arasındaki sevgi bağlarını guclendirir Dargınlıkları sona erdirir Sevinc ve uzuntulerin karşılıklı paylaşılmasına, sıkıntılara birlikte careler aranmasına vesile olur Ozellikle yaşlılar toplumda yalnız kalmadıkları, cevrelerinde kendilerini seven, arayıp soran insanların bulunduğu inancı ile son yıllarını huzur ve mutluluk icinde gecirirler

Sılai rahim konusunda dikkat edilecek hususlardan biri de şudur: İyilik, karşılık bekleyerek yapılmamalı, sadece gorup gozeten yakınlara karşı sılai rahimde bulunulmamalı; aksine, unutan, akrabalık bağlarını koparanlara karşı da bu gorev yerine getirilmelidir Hz Peygamber şoyle buyuruyor:

İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını gorup gozetmiş olmaz Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri gorup gozetmesidir(Buhari, Edeb, 15)

İyilik her durumda duşunulmeli ve yapılmalıdır Yoksul ve gucsuz iken iyilik ve yardımdan soz edip, zengin ve guclu duruma yukselince başka turlu davranmak, fesad ve ahlaksızlıktan başka bir şey değildir

Cenabı Hakk şoyle buyuruyor:

Demek idareyi ve hakimiyeti ele alırsanız hemen yer yuzunde fesad cıkaracak, akrabalık bağlarını bile parcalayıp keseceksiniz oyle mi? Onlar oyle kimselerdir ki Allah kendilerini rahmetinden kovmuş da duygularını almış ve gozlerini kor eylemiştir (Muhammed, 472223)