Üniversiteye giriş sınavlarının yaklaştığı şu günlerde öğrencilerin kaygı seviyeleri de artmaya başlamıştır. Aslında bir miktar kaygı, her zaman iyidir; kişiyi harekete geçirir. Öğrencinin sınava hazırlanmasını sağlayan, sahip olduğu kaygıdır. Ancak kaygı seviyesi arttığında durum tersine döner. Öğrenci konsantre olmakta güçlük çeker.
Sınav kaygısına neden olan durumlar, daha önce ki yaşamış olduğu olumsuz deneyimler, sınava ilişkin gerçekçi olmayan beklentileri, kişinin kendilik algısı neden olabilir. Özellikle aile beklentilerinin etkisi oldukça fazladır. Öğrenciler; “Sınavı kazanamazsam aileme hayal kırıklığı yaşatacağım.” gibi düşüncelere kapılabilirler. Yani sınav bilgi birikim değerlendirilmesi olarak görülmeye başlanır.
Sınav kaygısı kendisini; duygular, düşünceler ve fiziksel belirtilerle beraber gösterir. Öğrenci duygusal olarak; huzursuzluk, endişe hali, çabuk öfkelenme, korku ve panik duyguları yaşamaya başlar. Zihinsel olarak da konsantre olmakta güçlük çekebilir ve sürekli aklında “ başaramayacağım “, “asla başarılı olamayacağım” gibi olumsuz düşünceleri oluşmaya başlar. Fiziksel olarak da yoğun baş ağrıları, uyku problemleri, iştahsızlık, kalp çarpıntıları, aşırı terleme, tırnak yeme, saç ve kıl yolma (trikotillomani) gibi belirtiler görülebilir.
SINAV KAYGISIYLA NASIL BAŞEDİLİR?
-
Henüz gerçekleşmemiş bir sınavla ilgili olumsuz senaryolar hayal etmek yerine, çalışmaya odaklanmalıyız. -
Gerçekçi hedefler belirlemeliyiz. -
Sınavların insanın değerini değil, bilgi birikimini ölçtüğünü unutmamalıyız. -
Uygun ve uygulayabileceğimiz bir çalışma planı oluşturmalıyız. -
Gevşeme egzersizleri, nefes egzersizleri yapabiliriz. -
Tüm aile olarak sınavla ilgili beklentileri gözden geçirmeliyiz. -
Düşünceleri durdurma, dikkatini başka noktalara odaklama tekniği kullanabiliriz.
Çalışma alışkanlıklarımızı ve sınava ilişkin tutumlarımızı gözden geçirerek yeni bir zihinsel yapılanma oluşturmaya çalışmalıyız. Zamanı iyi kullanmalıyız. Beslenme ve uykuya dikkat etmeliyiz. Sınava yönelik çalışmalarımızı son güne veya geceye bırakmamalıyız.
SINAV ESNASINDA NELER YAPILABİLİR?
Oluşan olumsuz otomatik düşüncelerimize karşı alternatif açıklamalar getirebiliriz, kontrolün kendi elimizde olduğunu hatırlayalım. Yanıtlayabileceğimiz sorulardan başlayalım. Kaygıyı azaltmaya yönelik teknikler (hızlı gevşeme, dikkat arttırma teknikleri, kontrollü nefes alıştırması) sınav esnasında yapabileceğimiz bazı çalışmalardır.
Kendi başımıza kaygılarımızla baş etme yolları denediğimizde bile kaygının azalmadığı durumlar olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden sınav kaygısı ile ilgilenen bir uzmana başvurabilirsiniz.
Hiçbir sınav sonucu kişiyi; değersiz, iyi veya kötü yapmaz. Kişinin değeri ayrıdır, sınav sonucu ayrıdır. İkisini karıştırmamaya gayret edelim.