Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
İmtihan telaşı, öğrenilen bilginin imtihan sırasında tesirli biçimde kullanılmasını engelleyen ve muvaffakiyetin düşmesine neden olabilen ağır telaş durumudur. İmtihan korkusu temelinde olağan ve gereklidir. Zira imtihana hazırlanma konusunda kişiyi motive etmekte ve imtihanda muvaffakiyete ulaşması için istekli olmasını sağlamaktadır. Lakin her bahiste olduğu üzere burada da derdin fazlası ziyandır. Çünkü sorun teşkil edecek derecede bir boyuta ulaşan dert kişinin, karar verme sürecini bozmakta, imtihana hazırlanmasını ve bilgisini verimli olarak kullanmasını engellemektedir.
İmtihan telaşının belirtileri fizikî, zihinsel ve duygusal belirtiler olmak üzere üç kümede ele alınabilmektedir. Fizikî belirtiler ortasında kalp atışının hızlanması, terleme, çarpıntı, titreme, kasılma, mide bulantısı, ishal, kabızlık üzere şikayetler; zihinsel belirtiler ortasında dikkat ve odaklanma sorunları, okuduğunu anlamada, fikirlerini organize etmede ve hatırlamada zahmetler, zihnin daima imtihan ve sonucuyla meşgul olması sayılabilir. Duygusal belirtiler ise panik hissi, sonluluk hali, ümitsizlik, güvensizlik, çaresizlik, tasa, kaygı üzere şikayetler ile kendini göstermektedir. Ve sonuçta tüm bu belirtilerle başa çıkamayan kişi kaçınma davranışları sergileyebilmekte; imtihana hazırlanmamak için çeşitli sebepler üretebilmekte yahut korkusunu bastırmak için çok oyun oynama, alkol - husus kullanımı, daima ahenge üzere fonksiyonel olmayan davranışlar sergileyebilmektedir.
İmtihan telaşı neden olur, nasıl tedavi edilir?
İmtihana girecek olma kanısının bile kişi için bu derece dehşet verici yaşanmasının temelinde, birtakım niyet biçimleri yatmaktadır. Bu niyet biçimleri imtihanın sonucunu felaketleştirme, olumsuz değerlendirilme korkusu, süreçten çok imtihanın sonucuna odaklanma, imtihana ait bilgi ve hünerine ve bunu yansıtabileceğine olan güvensizlik, bilgisinin değil kişiliğinin değerlendirileceği kanısı, mükemmeliyetçilik üzere içeriklere sahip olabilmektedir. Örnek verecek olursak, kişi imtihanı kazanamazsa bir hiç olacağını, etrafındakiler tarafından küçümseneceğini, hayatının mahvolacağını düşünebilmekte ve bunlara inanabilmektedir.
Bunların dışında öteki dert bozukluklarında olduğu üzere kişi algıladığı tehlikeyi büyük, kendi başa çıkma kapasitesini ise küçük görmektedir. Yani imtihan süreci ve sonucuna ait kontrolsüzlük hisleri yaşamakta; çok çalışsa da bunun bir işe yaramayacağına baştan kendini ikna etmektedir.
Bilişsel Davranışçı Terapi imtihan tasasının tedavisinde kullanılan aktifliği kanıtlanmış bir tedavi sistemidir. Üstte da bahsettiğim üzere, imtihana yönelik yaşanan çok telaşın temelinde; kendimize, imtihanın kendisine ve sonucuna yüklediğimiz gerçekçi ve uygun olmayan manalar ve niyet biçimleri yatmaktadır. Ve bu fikir biçimleri kelam konusu terapi yoluyla rahatlıkla değişebilmekte ve yerine daha uygun olan kanılar gelebilmektedir.
İmtihan korkusuyla nasıl başa çıkabilirim?
Öncelikle imtihan telaşını güzel tahlil etmek gerekmektedir. Kişinin bilgi eksikliğinden mi, vakti âlâ yönetememesinden mi, mükemmeliyetçiliğinden mi yoksa yüklenen manalardan mı kaynaklandığını anlamak epeyce değerlidir. Bu tespitten sonra yardım almak ve kendine yardım etmek daha kolay olacaktır. Örneğin kişinin telaşı gerçekçi sebeplerden kaynaklanıyorsa, yani gereğince ve planlı çalışmıyorsa mevzu evvel burasından ele alınmalıdır.
Yahut hiç heyecanlanmaması gerektiği üzere gerçekçi olmayan ve birebir vakitte mükemmeliyetçi bir bakış açısı varsa, tasanın ve heyecanın hayli doğal olduğu hatırlanmaya çalışılmalıdır.
İmtihana ve sonucuna yüklenilen manaları kişinin dayanak almadan değiştirebilmesi sıkıntı olabilmekte yahut vakit almaktadır. Fakat imkansız değildir. Fikirlerin yalnızca niyet olduğunu kabul ederek ve onları uygunluğunu sorgulayarak işe başlanabilir.
Son olarak korku ile başa çıkmada tesirli yollardan biri de, gevşeme ve nefes egzersizleridir. Kişi bu antrenmanları öğrenip günlük hayatının ve telaşlı ve gerilimli olduğu vakitlerinin bir kesimi haline getirebilir.
Sistemli uyku, tertipli beslenme, sistemli çalışma ise hem imtihana daha düzgün hazırlanmanızı hem de imtihan telaşı ile başa çıkmanızı sağlayacak başka değerli unsurlardandır.
