Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
SİNDİRİM SİSTEMİMİZ
Gıda maddelerinin içeriklerine tarafından karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, su ve mineraller olarak gruplandırıldığını biliyoruz Gıda içerikleri büyük moleküllerdir Büyük moleküllü beslenme içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği dek ufak moleküllere parçalanması gerekir Yediğimiz besinler hücrelerimize geçebilecek duruma sindirim işlemi sonucunda gelir
Sindirim büyük moleküllü beslenme içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği dek küçük moleküllere dönüştürülmesidir Öyleyse vücudumuzda sindirim nasıl Gerçekleşir? Besinlerin hücrelerimiz kadar kullanılabilecek kadar küçük parçalar bölerek kana geçişini temin etmek sindirim sisteminin görevidir
Sindirim çiğnemeyle başlar Besinlerin çiğneme ve adale hareketleriyle ufak parçalara ayrılması mekanik sindirimdir Besinlerin enzim adı verilen bir takım salgılar yardımıyla parçalanmasına ise kimyasal sindirim denir
Sindirim: Büyük moleküllü gıda maddelerinin, sindirim sistemi organlarında parçalanarak, kana geçebilecek ülkü gelmesine sindirim denir
Büyük moleküllü besin maddeleri:
Karbonhidratlar Dekstroz
Proteinler Amino asit
Yağlar Yağ asidi+ gliserol (gliserin)
Şeklindeki minik moleküller haline gelerek kana geçerler
Sindirim faaliyetleri iki çeşittir: Mekanik sindirim ve Kimyasal sindirim
1) Mekanik Sindirim: Besinlerin sindirim enzimleri kullanılmadan, yalnızca fiziksel olarak – dil, diş, mide, bağırsak hareketleri doğruca parçalanıp, minik parçacıklar haline getirilmesidir Yani besinlerin kesilmesi, parçalanması, mide ve bağırsaklarda salgılanan sular doğruca boza kıvamına getirilmesidir
2) Kimyasal Sindirim: Parçalanmış ve sulandırılmış besinlerin enzimler yardımıyla ( tükürük, mide ve bağırsak öz suları, pankreas ve karaciğer salgılarıyla) kimyasal değişime uğrayıp, inşa taşlarına parçalanmasına denir Kimyasal sindirimde mutlaka enzim ve su kullanılır
NOT:
*Kimyasal sindirimde enzimlerin beslenme içerikleri küçük moleküllere parçalanmaktadır Gıda içeriklerinin herkes sindirim sırasında ufak moleküllere parçalanır
*Beslenme: Hücrelerin canlılığını koruması ,yeni bileşikler sentezlemesi güç kaynağı olarak kullanması için dışardan karbonhidrat, yağ , vitamin su ve minerallerin alınması olayıdır
*Bir hücreliler, süngerler vb basit yapılı hücrelerin içindeki besinler kofullarında sindirilir
*Yutma: besinlerin ağızdan mideye ulaşması olayıdır Yutma esnasında soluk borusuna besin kaçmasını durdurmak için hemen olan olarak solunum durur
ASİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI:
1 Ağız: Besinlerin mekanik sindirimi çiğneme ile gerçekleşir Karbonhidratların kimyasal sindirimi ise tükürük içerisinde bulunan enzimler doğru başlar
Yanaklar, dudaklar, küçük dil ve ağız tadı göre çevrilmiş boşluktur Ağızda dişler, dil ve tükürük bezleri bulunur
a)Dişler: Dişler besinleri parçalayıp öğüterek mekanik sindirimi başlatır Erişkin bir insanda 32 tane diş bulunur Bir dişe dışarıdan bakıldığında taç, boyun, kök olmak üzere üç kısım vardır
Taç: Dişin dıştan görünen, beyaz kısmıdır Mine ve dentin tabakaları buradadır
Boyun: Taç ile kök arasındaki, diş etlerinin sarıldığı kısımdır
Kök: Dişin çene kemiğine yerleştiği kısımdır
Anekdot: Dentin (fildişi ) tabakasının içinde diş özü bulunur ve canlıdır Mine tabakası, sıcak, soğuk ve sert şeylerden çatlar Bu çatlağa yerleşen mikroplar dişin çürümesine yol açar Çürük, diş özüne ulaşırsa sancı yapar
b) Dil: Ağızda lokmayı çeviren ve dişlere sevk eden kısımdır Dolgun kastan yapılmış olup, üzerinde tad alma hücreleri vardır Dil, bununla beraber hitabe organımızdır
c) Tükürük Bezleri: Tükürük bezleri yüz kasları arasına kurulmuş, üzün salkımı şeklindeki bezeler olup, tükürük salgılar Tükürük, çoğu sudan ibaret olan bir sıvıdır İçerisinde mukus, amilaz (pityalin) enzimi ve madensel tuzlar bulunur
Tükürük bezleri üç tanedir: 1 Kulak altı 2 Dil altı 3 Çene altı Kulak altı bezlerinin iltihaplanması kabakulak hastalığıdır
2 Yutak: Besinlerin ağızdan yemek yemek borusuna iletilmesini sağlar Yutakta sindirim olmaz
3 Yemek Yemek Borusu: Besinleri yapısında bulunan kaslar yardımıyla mideye iletir Yemek borusunda sindirim gerçekleşmez
4 Mide: Besinlerin mekanik sindirimi, midenin kasılıp gevşeme hareketi ile devam eder Kimyasal sindirim ise mide öz suyu içinde yer alan mide asidi ve enzimler tarafından gerçekleştirilir Bu Nedenle, besinler parçalanarak ufak moleküller hâline getirilmiş olur Proteinlerin sindirimi midede başlar
Mide, karın boşluğunun sol tarafında, diyaframın aşağıda bulunan, çaydanlık biçiminde bir torbadır Mide, üstteki taraftan mide ağzı (kardia kapakçığı ) ve daha aşağı taraftan mide kapısı (pilor kapağı) ile on iki parmak bağırsağına bağlanır
Midenin yapısı üç tabakadır: en dışta zar (periton) , besbelli adale, en içte ise mukoza tabakaları bulunur
Midenin en içindeki mukoza tabakasında bulunan mukoza hücreleri, şekil değiştirerek mide bezlerini oluşturur Mide bezleri önemlidir çünkü mide öz suyu salgılarlar
Mide öz suyunda; hidroklorik asit (HCl), pepsin enzimi ve lap enzimleri bulunur
*Hidroklorik asit ayrıca diğer enzimlerin etkinliğini artırır, hem de besinlerle gelen mikropları öldürür Midemiz bu asitten etkilenmez çünkü mukoza tabakasının ürettiği mukus mide çeperini korur Huysuz halde mide delinir ve ülser oluşur
*Hem mukus tamamen ve mide kaslarının hareketi bir uçtan bir uca mideye gelen besinler yumuşar Bu da midede gerçekleşen mekanik sindirimdir
*Proteinlerin kimyasal sindirimi başlangıçta midede gerçekleşir Mide öz suyu, pepsin ve lap enzimleri baştan sona proteinler inşa taşlarına ayrılmaya başlar
Midede sindirim besinlerin çeşidine kadar 1 4 saat sürer Bu süre içinde mide daha aşağı kapısı pilor, ara ara açılarak besinlerin, ince bağırsağın on iki parmak bağırsağı kısmına aktarılması sağlanır
5 İnce Bağırsak: Yağların kimyasal sindirimi burada başlar İnce bağırsağa gelen pankreas öz suyu ile yağların, karbonhidratların ve proteinlerin sindirimi tamamlanır B esinler ince bağırsakta en ufak moleküllerine dek parçalanır Bu moleküllerin ince bağırsaktan kan damarlarına geçmesi olayına emilim adı verilir İnce bağırsak, sindirim sistemimizin en uzun bölümüdür
İnce Bağırsak 7 8 m Uzunluğunda, 2–3 cm genişliğinde olup, mide kapısından sonradan gelen kısımdır Yapısı mide gibi üç katlıdır: En dışta periton ( çeper), besbelli kaslar, en içte bağırsak epiteli bulunur
Onikiparmak bağırsağı: İnce bağırsağın mide ile birleşen birincil kısmına onikiparmak bağırsağı denir ( birincil 20 25 cm ’lik kısım) Kıvrımlı bir yapıya sahiptir İnce bağırsağın en manâlı kısmıdır Buraya karaciğerin safra salgısı (koledok kanalı ile) ve pankreasın sindirim enzimleri (virsung kanalı ile ) boşaltılır
*Onikiparmak bağırsağında karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi gerçekleşir Yağların sindirimi, karaciğerden gelen safra salgısının etkisiyle ilk kez burada başlar ( safra bir enzim değildir Yağları inşa taşına ayırmaz, yağ damlacıklarına dönüştürür)
*Onikiparmak bağırsağından daha sonra gelen ince bağırsağın diğer kısımları kıvrımlar yaparak uzanır İnce bağırsağın iç yüzeyinde salgı bezleri ile villus denilen ve sayıları 5 milyonu bulan tümürler vardır
*Salgı bezleri, karbonhidrat, protein ve yağların sindirimini sona erdirecek enzimler üretir Kimyasal sindirim ince bağırsakta son bulur Villuslar doğru ise emilim yüzeyi artmış olur ve sindirilmiş besinlerin emilimi kolaylaşır
İnce Bağırsağının Görevi: Ağızda kısmen sindirilmiş karbonhidratlar ile midede kısmen sindirilmiş proteinlerin ve sindirimi az önce başlamamış olan yağların sindirimini gerçekleştirmek ve tamamlamaktır Diğer görevi ise, villuslar tamamen sindirilen besinlerin emilmesini ve böylece kana karışmasını sağlamaktır
6 Kalın Bağırsak: Besinler içerisinde kalan su, kalın bağırsak göre emilir Atık maddeler ise sindirim sisteminin son bölümü olan anüse gönderilir
Kalın Bağırsak İnce bağırsaktan anüse değin takriben 6 cm çapında, 1,5 m uzunluğunda bir borudur İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleştiği yerde âmâ bağırsak bulunur Âmâ bağırsaktan çıkan parmak şeklindeki uzantıya apandis denir Apandisin iltihaplanmasına ise apandisit denir Kalın bağırsağın dışa açılan kısmına anüs denir
!!!! Kalın bağırsakta kimyasal veya mekanik sindirim yapılmaz!!!!
Yalnızca ince bağırsakta sindirilemeyen atıklar buraya taşınır Gelen atıklara karışan su ve mineraller gibi yararlı maddeler emilerek kana verilir Arta kalan maddeler, kalınbağırsağın son kısmı olan rektuma gelir ve anüsten dışarı atılır
Sindirim sisteminin her yerinde yer alan çürükçül bakteriler en fazla kalın bağırsakta bulunur Dışkının rengi ve kokusu bu bakterilerden kaynaklanır Hem kalın bağırsakta yaşayan yararlı bakteriler B ve K vitamini sentezler
7 Anüs: Gıda maddelerinin vücudumuz göre kullanılamayan bölümü anüs aracılığıyla atık madde olarak vücuttan uzaklaştırılır
B SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR:
• Karaciğer: Safra adı bahşedilen bir salgı üretir Safra salgısı bir kanal yoluyla, yağların kimyasal sindirimini gerçekleştirmek üzere ince bağırsağa gönderilir
Karaciğer Vücudun en büyük organı olup ( takriben 2 kg değin), karın boşluğunda ve sağ üstteki kısmında yer alır Karaciğer sağ lob ve sol lob edinmek üzere iki kısma ayrılır Loblarda öd salgısı ( safra ) üretilir Karaciğerden ayrılan bir kanal, loblarda üretilen safrayı safra kesesine taşır
Safra kesesinden meydana çıkan koledok kanalı ise, safra salgısını on iki parmak bağırsağına taşır Burada safra salgısı yağları yağ damlaları şeklinde inceltmek ve böylece yağların sindirim yüzeyini çoğaltmak için kullanılır
Safra salgısı yavaşça suyunu kaybederse safra taşları oluşur Bu durumda koledok kanalı tıkanabilir Safra geri emilerek kana karışır ve kan aracılığıyla dokulara taşınır Böylece, sarılık hastalığı oluşur
Karaciğerin Görevleri:
Karaciğerin 400 ‘e yakın görevi vardır Bunlardan bazıları şöyledir:
1 Yağların sindirimini hızlandıran ve rektumda zararlı bakterilerin üremesini engelleyen safra sıvısı üretmek
2 A, D, E, K , B 12 vitaminlerini depo etme, A vitamini üretmek
3 Enerji kaynağımız olan glikozu, karaciğerde glikojen biçiminde depolayıp, insülin hormonu denetiminde kana vermek
4 Bir Takım zararlı maddeleri zararsız ülkü getirmek
5 Kanın pıhtılaşmasında devir alan proteinleri üretmek
6 Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasını düzenlemek Proteinlerin karbonhidrat ve yağa dönüşmesini karşılamak
7 Lenf yapımında görevlidir
8 Proteinlerin parçalanması sonucu açığa meydana çıkan amonyağı, daha eksik zehirli olan üre haline dönüştürmek
9 Ihtiyar alyuvarların parçalanması ile açığa meydana çıkan demiri depo etme Ve alyuvar hücresi üretmek
• Pankreas: Pankreas öz suyunu salgılar Pankreas öz suyu proteinlerin, karbonhidratların ve yağların kimyasal sindirimini gerçekleştiren enzimler içerir
Midenin sol daha alçak kısmında yer alır Uzunca bir yaprağı andırır Ortasında boydan badana uzanan bir kanal vardır Pankreas ayrıca hormon, keza de enzim salgılayan karma bir bezdir
* Pankreas, ince bağırsağın uyarması sonucu öz su salgılar Pankreas öz suyunda lipaz, amilaz ve tripsinojen enzimleri bulunur
Lipaz, amilaz ve tirpsinojen enzimleri, protein, yağ ve karbonhidrat sindiriminde etkilidir Pankreas, bu enzimleri virsung kanalı ile onikiparmak bağırsağına aktarır
* Pankreas bununla beraber insülin ve glukagon hormonlarını salgılar ve doğrudan kana verir İnsülin kandaki şeker oranını azaltıcı tesir yapar Glukagon ise kandaki şeker oranını artırıcı etki yapar İnsülin hormonunun değişik sebeplerle yeterince salgılanamaması şeker hastalığına yol açar Çünkü böyle bir durumda kandaki şeker miktarı yükselir *
Gıda maddelerinin içeriklerine tarafından karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, su ve mineraller olarak gruplandırıldığını biliyoruz Gıda içerikleri büyük moleküllerdir Büyük moleküllü beslenme içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği dek ufak moleküllere parçalanması gerekir Yediğimiz besinler hücrelerimize geçebilecek duruma sindirim işlemi sonucunda gelir
Sindirim büyük moleküllü beslenme içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği dek küçük moleküllere dönüştürülmesidir Öyleyse vücudumuzda sindirim nasıl Gerçekleşir? Besinlerin hücrelerimiz kadar kullanılabilecek kadar küçük parçalar bölerek kana geçişini temin etmek sindirim sisteminin görevidir
Sindirim çiğnemeyle başlar Besinlerin çiğneme ve adale hareketleriyle ufak parçalara ayrılması mekanik sindirimdir Besinlerin enzim adı verilen bir takım salgılar yardımıyla parçalanmasına ise kimyasal sindirim denir
Sindirim: Büyük moleküllü gıda maddelerinin, sindirim sistemi organlarında parçalanarak, kana geçebilecek ülkü gelmesine sindirim denir
Büyük moleküllü besin maddeleri:
Karbonhidratlar Dekstroz
Proteinler Amino asit
Yağlar Yağ asidi+ gliserol (gliserin)
Şeklindeki minik moleküller haline gelerek kana geçerler
Sindirim faaliyetleri iki çeşittir: Mekanik sindirim ve Kimyasal sindirim
1) Mekanik Sindirim: Besinlerin sindirim enzimleri kullanılmadan, yalnızca fiziksel olarak – dil, diş, mide, bağırsak hareketleri doğruca parçalanıp, minik parçacıklar haline getirilmesidir Yani besinlerin kesilmesi, parçalanması, mide ve bağırsaklarda salgılanan sular doğruca boza kıvamına getirilmesidir
2) Kimyasal Sindirim: Parçalanmış ve sulandırılmış besinlerin enzimler yardımıyla ( tükürük, mide ve bağırsak öz suları, pankreas ve karaciğer salgılarıyla) kimyasal değişime uğrayıp, inşa taşlarına parçalanmasına denir Kimyasal sindirimde mutlaka enzim ve su kullanılır
NOT:
*Kimyasal sindirimde enzimlerin beslenme içerikleri küçük moleküllere parçalanmaktadır Gıda içeriklerinin herkes sindirim sırasında ufak moleküllere parçalanır
*Beslenme: Hücrelerin canlılığını koruması ,yeni bileşikler sentezlemesi güç kaynağı olarak kullanması için dışardan karbonhidrat, yağ , vitamin su ve minerallerin alınması olayıdır
*Bir hücreliler, süngerler vb basit yapılı hücrelerin içindeki besinler kofullarında sindirilir
*Yutma: besinlerin ağızdan mideye ulaşması olayıdır Yutma esnasında soluk borusuna besin kaçmasını durdurmak için hemen olan olarak solunum durur
ASİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI:
1 Ağız: Besinlerin mekanik sindirimi çiğneme ile gerçekleşir Karbonhidratların kimyasal sindirimi ise tükürük içerisinde bulunan enzimler doğru başlar
Yanaklar, dudaklar, küçük dil ve ağız tadı göre çevrilmiş boşluktur Ağızda dişler, dil ve tükürük bezleri bulunur
a)Dişler: Dişler besinleri parçalayıp öğüterek mekanik sindirimi başlatır Erişkin bir insanda 32 tane diş bulunur Bir dişe dışarıdan bakıldığında taç, boyun, kök olmak üzere üç kısım vardır
Taç: Dişin dıştan görünen, beyaz kısmıdır Mine ve dentin tabakaları buradadır
Boyun: Taç ile kök arasındaki, diş etlerinin sarıldığı kısımdır
Kök: Dişin çene kemiğine yerleştiği kısımdır
Anekdot: Dentin (fildişi ) tabakasının içinde diş özü bulunur ve canlıdır Mine tabakası, sıcak, soğuk ve sert şeylerden çatlar Bu çatlağa yerleşen mikroplar dişin çürümesine yol açar Çürük, diş özüne ulaşırsa sancı yapar
b) Dil: Ağızda lokmayı çeviren ve dişlere sevk eden kısımdır Dolgun kastan yapılmış olup, üzerinde tad alma hücreleri vardır Dil, bununla beraber hitabe organımızdır
c) Tükürük Bezleri: Tükürük bezleri yüz kasları arasına kurulmuş, üzün salkımı şeklindeki bezeler olup, tükürük salgılar Tükürük, çoğu sudan ibaret olan bir sıvıdır İçerisinde mukus, amilaz (pityalin) enzimi ve madensel tuzlar bulunur
Tükürük bezleri üç tanedir: 1 Kulak altı 2 Dil altı 3 Çene altı Kulak altı bezlerinin iltihaplanması kabakulak hastalığıdır
2 Yutak: Besinlerin ağızdan yemek yemek borusuna iletilmesini sağlar Yutakta sindirim olmaz
3 Yemek Yemek Borusu: Besinleri yapısında bulunan kaslar yardımıyla mideye iletir Yemek borusunda sindirim gerçekleşmez
4 Mide: Besinlerin mekanik sindirimi, midenin kasılıp gevşeme hareketi ile devam eder Kimyasal sindirim ise mide öz suyu içinde yer alan mide asidi ve enzimler tarafından gerçekleştirilir Bu Nedenle, besinler parçalanarak ufak moleküller hâline getirilmiş olur Proteinlerin sindirimi midede başlar
Mide, karın boşluğunun sol tarafında, diyaframın aşağıda bulunan, çaydanlık biçiminde bir torbadır Mide, üstteki taraftan mide ağzı (kardia kapakçığı ) ve daha aşağı taraftan mide kapısı (pilor kapağı) ile on iki parmak bağırsağına bağlanır
Midenin yapısı üç tabakadır: en dışta zar (periton) , besbelli adale, en içte ise mukoza tabakaları bulunur
Midenin en içindeki mukoza tabakasında bulunan mukoza hücreleri, şekil değiştirerek mide bezlerini oluşturur Mide bezleri önemlidir çünkü mide öz suyu salgılarlar
Mide öz suyunda; hidroklorik asit (HCl), pepsin enzimi ve lap enzimleri bulunur
*Hidroklorik asit ayrıca diğer enzimlerin etkinliğini artırır, hem de besinlerle gelen mikropları öldürür Midemiz bu asitten etkilenmez çünkü mukoza tabakasının ürettiği mukus mide çeperini korur Huysuz halde mide delinir ve ülser oluşur
*Hem mukus tamamen ve mide kaslarının hareketi bir uçtan bir uca mideye gelen besinler yumuşar Bu da midede gerçekleşen mekanik sindirimdir
*Proteinlerin kimyasal sindirimi başlangıçta midede gerçekleşir Mide öz suyu, pepsin ve lap enzimleri baştan sona proteinler inşa taşlarına ayrılmaya başlar
Midede sindirim besinlerin çeşidine kadar 1 4 saat sürer Bu süre içinde mide daha aşağı kapısı pilor, ara ara açılarak besinlerin, ince bağırsağın on iki parmak bağırsağı kısmına aktarılması sağlanır
5 İnce Bağırsak: Yağların kimyasal sindirimi burada başlar İnce bağırsağa gelen pankreas öz suyu ile yağların, karbonhidratların ve proteinlerin sindirimi tamamlanır B esinler ince bağırsakta en ufak moleküllerine dek parçalanır Bu moleküllerin ince bağırsaktan kan damarlarına geçmesi olayına emilim adı verilir İnce bağırsak, sindirim sistemimizin en uzun bölümüdür
İnce Bağırsak 7 8 m Uzunluğunda, 2–3 cm genişliğinde olup, mide kapısından sonradan gelen kısımdır Yapısı mide gibi üç katlıdır: En dışta periton ( çeper), besbelli kaslar, en içte bağırsak epiteli bulunur
Onikiparmak bağırsağı: İnce bağırsağın mide ile birleşen birincil kısmına onikiparmak bağırsağı denir ( birincil 20 25 cm ’lik kısım) Kıvrımlı bir yapıya sahiptir İnce bağırsağın en manâlı kısmıdır Buraya karaciğerin safra salgısı (koledok kanalı ile) ve pankreasın sindirim enzimleri (virsung kanalı ile ) boşaltılır
*Onikiparmak bağırsağında karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi gerçekleşir Yağların sindirimi, karaciğerden gelen safra salgısının etkisiyle ilk kez burada başlar ( safra bir enzim değildir Yağları inşa taşına ayırmaz, yağ damlacıklarına dönüştürür)
*Onikiparmak bağırsağından daha sonra gelen ince bağırsağın diğer kısımları kıvrımlar yaparak uzanır İnce bağırsağın iç yüzeyinde salgı bezleri ile villus denilen ve sayıları 5 milyonu bulan tümürler vardır
*Salgı bezleri, karbonhidrat, protein ve yağların sindirimini sona erdirecek enzimler üretir Kimyasal sindirim ince bağırsakta son bulur Villuslar doğru ise emilim yüzeyi artmış olur ve sindirilmiş besinlerin emilimi kolaylaşır
İnce Bağırsağının Görevi: Ağızda kısmen sindirilmiş karbonhidratlar ile midede kısmen sindirilmiş proteinlerin ve sindirimi az önce başlamamış olan yağların sindirimini gerçekleştirmek ve tamamlamaktır Diğer görevi ise, villuslar tamamen sindirilen besinlerin emilmesini ve böylece kana karışmasını sağlamaktır
6 Kalın Bağırsak: Besinler içerisinde kalan su, kalın bağırsak göre emilir Atık maddeler ise sindirim sisteminin son bölümü olan anüse gönderilir
Kalın Bağırsak İnce bağırsaktan anüse değin takriben 6 cm çapında, 1,5 m uzunluğunda bir borudur İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleştiği yerde âmâ bağırsak bulunur Âmâ bağırsaktan çıkan parmak şeklindeki uzantıya apandis denir Apandisin iltihaplanmasına ise apandisit denir Kalın bağırsağın dışa açılan kısmına anüs denir
!!!! Kalın bağırsakta kimyasal veya mekanik sindirim yapılmaz!!!!
Yalnızca ince bağırsakta sindirilemeyen atıklar buraya taşınır Gelen atıklara karışan su ve mineraller gibi yararlı maddeler emilerek kana verilir Arta kalan maddeler, kalınbağırsağın son kısmı olan rektuma gelir ve anüsten dışarı atılır
Sindirim sisteminin her yerinde yer alan çürükçül bakteriler en fazla kalın bağırsakta bulunur Dışkının rengi ve kokusu bu bakterilerden kaynaklanır Hem kalın bağırsakta yaşayan yararlı bakteriler B ve K vitamini sentezler
7 Anüs: Gıda maddelerinin vücudumuz göre kullanılamayan bölümü anüs aracılığıyla atık madde olarak vücuttan uzaklaştırılır
B SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR:
• Karaciğer: Safra adı bahşedilen bir salgı üretir Safra salgısı bir kanal yoluyla, yağların kimyasal sindirimini gerçekleştirmek üzere ince bağırsağa gönderilir
Karaciğer Vücudun en büyük organı olup ( takriben 2 kg değin), karın boşluğunda ve sağ üstteki kısmında yer alır Karaciğer sağ lob ve sol lob edinmek üzere iki kısma ayrılır Loblarda öd salgısı ( safra ) üretilir Karaciğerden ayrılan bir kanal, loblarda üretilen safrayı safra kesesine taşır
Safra kesesinden meydana çıkan koledok kanalı ise, safra salgısını on iki parmak bağırsağına taşır Burada safra salgısı yağları yağ damlaları şeklinde inceltmek ve böylece yağların sindirim yüzeyini çoğaltmak için kullanılır
Safra salgısı yavaşça suyunu kaybederse safra taşları oluşur Bu durumda koledok kanalı tıkanabilir Safra geri emilerek kana karışır ve kan aracılığıyla dokulara taşınır Böylece, sarılık hastalığı oluşur
Karaciğerin Görevleri:
Karaciğerin 400 ‘e yakın görevi vardır Bunlardan bazıları şöyledir:
1 Yağların sindirimini hızlandıran ve rektumda zararlı bakterilerin üremesini engelleyen safra sıvısı üretmek
2 A, D, E, K , B 12 vitaminlerini depo etme, A vitamini üretmek
3 Enerji kaynağımız olan glikozu, karaciğerde glikojen biçiminde depolayıp, insülin hormonu denetiminde kana vermek
4 Bir Takım zararlı maddeleri zararsız ülkü getirmek
5 Kanın pıhtılaşmasında devir alan proteinleri üretmek
6 Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasını düzenlemek Proteinlerin karbonhidrat ve yağa dönüşmesini karşılamak
7 Lenf yapımında görevlidir
8 Proteinlerin parçalanması sonucu açığa meydana çıkan amonyağı, daha eksik zehirli olan üre haline dönüştürmek
9 Ihtiyar alyuvarların parçalanması ile açığa meydana çıkan demiri depo etme Ve alyuvar hücresi üretmek
• Pankreas: Pankreas öz suyunu salgılar Pankreas öz suyu proteinlerin, karbonhidratların ve yağların kimyasal sindirimini gerçekleştiren enzimler içerir
Midenin sol daha alçak kısmında yer alır Uzunca bir yaprağı andırır Ortasında boydan badana uzanan bir kanal vardır Pankreas ayrıca hormon, keza de enzim salgılayan karma bir bezdir
* Pankreas, ince bağırsağın uyarması sonucu öz su salgılar Pankreas öz suyunda lipaz, amilaz ve tripsinojen enzimleri bulunur
Lipaz, amilaz ve tirpsinojen enzimleri, protein, yağ ve karbonhidrat sindiriminde etkilidir Pankreas, bu enzimleri virsung kanalı ile onikiparmak bağırsağına aktarır
* Pankreas bununla beraber insülin ve glukagon hormonlarını salgılar ve doğrudan kana verir İnsülin kandaki şeker oranını azaltıcı tesir yapar Glukagon ise kandaki şeker oranını artırıcı etki yapar İnsülin hormonunun değişik sebeplerle yeterince salgılanamaması şeker hastalığına yol açar Çünkü böyle bir durumda kandaki şeker miktarı yükselir *
