sinekli bakkal halide edip adıvar sinekli bakkal

sinekli bakkal kitap özeti halide edip adıvar sinekli bakkal roman özeti


Sinekli Bakkal



Halide Edip Adıvar sinekli bakkal Özet

Sinekli bakkal bulunduğu semtin adını almış olan sıcacık bir sokaktır Bir geçitten fazla bir görüşme yeri gibidir Bu sokakta oturanlardan biri mahalle imamıdır Onun kızı, Emine ise babasının istememesine karşın Kız Tevfik denilen bir ırk sanatçısı ile evlenir Tevfik; orta oyunu, karagöz gibi şeylerle zaman geçirir Keza Emine ve Tevfikle birlikte, sokaktaki İstanbul bakkaliyesini işletmektedir Bir vakit sonra Tevfik ile Emine anlaşamazlar ve ayrılırlar Tevfik yaptığı şaklabanlıklar yüzünden sürülür Ancak Emine hamiledir, ve inadını ve iradesini annesinden, yeteneklerini ise babasından olan bir Rabia isimli bir kızını dünyaya getirir Eminenin Babası Rabianın dedesi olan imam ise Rabiayı biraz büyüyünce hafız yapar Mahallenin üstelik kibar konağı vardır: Selim Paşa Konağı Bu konak başlı başına bir alemdir Selim Paşanın hanımı dünyanın tadına varmış, yaşlandıkça vefat korkularına kapılmıştır Ve teselliyi nerede bulacağını şaşırmış bir kadındır Selim Paşa ise padişahın dostlarından ve zaptiye nazırıdır Oğlu Hilmi ise babasının tersine Jön Türklerle ilgisi olan bir ihtilalcidir Soylu Davranış arkasından bir düş adamı Konağa giren çıkan böylece çoktur Peregrini adında ama bir İtalyan piyanist Vehbi Dede adında bir Mevlevî bunların başlıcaları arasındadır

Rabia mevlit ve kuran okumaktaki şöhreti ile Selim Paşa Konağına kapılanır Peregriniyi orada tanır Vehbi Dededen musiki dersleri, alır Rabia biraz büyüdüğünde Hiç görmediği babası Tevfik sürgünden dönmüştür Rabia annesi ile babası aralarında seçim yerine getirmek zorunda kalmış ve Babası Tevfiki seçmiştir Bunun üstüne Emine Rabiaya çok kızmış her namazdan sonradan beddua etmeye başlamıştır Rabia babasına bakkalda ve karagöz oyunlarında takviye etmekte mahallenin cücesi olan Rakım Amcası ile beraber daima beraber hoş zaman geçirmektedir Ama Tevfikin kadın kılığına girip Selim Paşanın Oğlu Hilmi için Fransadan gelen yabancı evrakları feslilerin giremeyeceği Fransız Postanesine gidip alması esnasında yakalanması ile, Tevfik, zaptiye dairesinde Göz Patlatan Hakkı adında oysa zorbanın sıkı işkenceleri ile sorguya çekilmiştir Gene de Hilminin adını vermez sürgüne yollanır Iş anlaşıldığı için Paşanın Oğlu Hilmi de Selim Paşanın emri ile sürgüne Şama sürülecektir

Tevfik yokken Rabia Rakım Amcanın yardımı ile dükkanı idare eder Vehbi Büyükbaba ve Peregrini de kendisine arkadaşlık ederler Fakat babası sürgüne yollandığından daha sonra bir daha Selim Paşa Konağına bacak basmaz Konakta pek sevdiği bir cariye vardır: Kanarya Bayan Çerkez asıllı olan Kanarya Hanım da gerçekte evlenip çırak çıkmıştır

Rabia, Ramazanlarda camileri gezer mukabele okur ara sıra mevlitlere çağrılır Şehzade Nihat Efendinin yalısında da Mevlit okumaya misafir etme edilir Rabia yalıya gittiğinde iç salonun kapıları açılarak sinekli bakkal mescidinin büyük bir buluşma yeri haline getirildiğini görür Renkli papatya başlarına benzeyen yüzlerce başörtülü bayan dinleyicisi vardır Bu duygulu kalabalığa yanık ve dokunaklı sesi ile mevlit okuduktan sonradan salonun sonunda fazla güzel bir bilye heykele benzer sarışın bir bayan görür Bu Kanarya Hanımdır İki eski arkadaş çığlık çığlığa birebirlilerinin boynuna atılırlar

Peregrini Rabianın okuduğu mevlide hayrandır Karakterine, olgunluğuna hayrandır Sonunda , tasarısını Vehbi Dedeye açar Onunda yerinde bulması üstüne Rabia ile evlenmek için dinini değiştirir Osman adını alır Vehbi Büyükbaba de, onu kızı gibi sevmektedir Yani Rabia da güzelliği bulan Tanrı sevgisi

İmam da Emine de öldüğünden Osmanla Rabia Evi onarırlar Dükkanın üzerine yerleşirler Rabianın gebeliği fazla sıkıntılı geçer Sonunda İstanbulda ilk kez yapılan bir sezeryan ameliyatı ile kurtulur Bir oğlu olur Bu mutlu olayı izleyen yıllarda 1908 meşrutiyeti gelir Sürgünler yerlerine dönerler Geri dönenler aralarında Tevfik de vardır Rabia, Osman Rakım Amca , mahallenin nazik tulumbacısı, Değişmez Beyağabey , bütün sinekli bakkal onu karşılamaya giderler Vakti ile padişah haini diye sille tokat İstanbuldan sürülenlerin hepsi, şu anda birer bağımsızlık kahramanı olarak dönmektedir

Tevfikin bu siyasi görüşlerle ilişiği yoktur Vapur rıhtımına yanaşıp da sürgünler çıkınca karşılama törenleri başlar Değişmez Beyağabey bir dikte verince sinekli bakkal takımı Tevfikin bile ürkütüp saklanacak yer aratan bir heyecan ile gösterilerine başlar Sinekli bakkal delikanlıları şişmanca bir adamı omuzlarına alırlar Tevfikin mahalleye dönüşü dolası ile ateşli bir bağımsızlık nutku çeken bu adamı Tevfik hemencecik tanır Bu zaptiye dairesinde kendine acımasızlık eden göz patlatan Muzafferdir Vehbi Büyükbaba ile Osman Tevfikin koluna girer ve ona bir torunu olduğunu haber verirler



Şahıslar ve Olaylar

Rabia: Romanın başlıca kahramanı: İlhâmi İmamın kızı Emine ve Kız Tevfik diye tanıdık orta oyuncusunun kızı Rabiadır Rabia, yazarın romanda kendisi yerinde gösterdiği ve ideal Türk kadını nasıl olmalı? sorusunun cevabı olan kişidir Rabianın kişiliğinin oluşmasında babasından çok dedesinin etkin olmuştur Kendisi imam olduğu için torunu hafız yaparak İslami bilgilerle donanmasını sağlamıştır Paşanın konağına gitmesi ile Rabianın kişiliğinin değişiminde en büyük etkiyi görülüyor Dedesinin yanına daima cehennemden bahsedilerek büyüyen Rabia konağın ortamını görünce geleneklerine yan, ama Batı eğilimli bir kişilik ortaya çıkıyor İki öbür ruh ikliminde yetişmiş olduğu Peregrini yani Osmanla evlenmesi ile de bunu gösteriyor

Kız Tevfik: Defalarca şen şakrak, orta oyununda sanatkâr, yakışıklı ve fazla derme çatma bir kimlikte anlatılıyor

Vehbi Büyükbaba: Konakta Rabiaya ders veren bir Mevlevî derviş olarak bize aktarılan Vehbi
Büyükbaba, daima avuntu edici dinlendirici mizacı ile Rabianın dedesinden fazla bambaşka olarak ruh okşayıcı bir alim olarak anlatılıyor

Peregrini (Osman): Annesinin tavsiyesiyle vaktiyle papaz olan Peregrini sonradan her hangi bir dine bağımlı olmaksızın yaşamış bir müzik hocası Türkçeyi mükemmel konuşan bu adam dinsiz olmasına karşın Vehbi Dede gibi dinine emrindeki insanlara saygı duymuştur Rabia ile evlenmek için dinini değiştirerek Osman ismini almıştır

Selim Paşa: Eski Dahiliye Nazırı, padişaha son derece alt bir mizaç ortaya sürmüştür O Kadar ancak kendi oğlunu bile gözünü kırpmadan ve elinde belirli kanıt olmadan sürebilmiştir Fakat bundan başka Rabiaya karşı her zaman şefkatli olmuş ve iyi davranmıştır

Emine: Rabianın annesidir Önceleri Rabiayı çok sevmiş ancak sürgünden dönen babasını kendisine seçim edince, elinden gelse Rabianın boğazına sarılmak istemiştir Elini öpmek için gelen kızını kovmuştur

İlhamî İmam: Rabianın büyük babası, mahalleliye devamlı cehennemden bahseden bir imam

Öteki tipler: Bilal; Rabia ile evlenmek isteyen bir genç, Rıfat Amca; mahallenin cücesi, Pembe; Rabianın hizmetini yürüten beraber yaşadığı çingene, Hilmi; Selim Paşanın Jön Türk oğlu, Sabiha Bayan; Selim Paşanın Hanımı, Kanarya Bayan; köşkte fakat bir Çerkez kızı *