Şizofreni hakkında merak ettiğiniz herşey

Şizofreni hakkında merak ettiğiniz herşey şizofreni hakkında herşey şizofreni krizi kaç yaşında başlar kaç çeşittir nasıl başlar Şizofreni Merak ettiğiniz sorular ve yanıtları Şizofreni çoğumuzun adını duyduğu bir hastalıktır Bu sözcük insanları ürpertir Şizofreni hastaları televizyonda, sinemada ve kimi süre basında güvenli olmayan, zorlama kullanan ve kabahat işleyen insanlar olarak sunulmuştur Yanlışlarla batmış olan bu önyargı şizofreni hastaları ile toplum aralarında kalın bir duvar oluşturarak, dışlanmalarına neden olmaktadır Bu yaklaşım nedeniyle hem şizofreni hastasının keza de ailesinin çare için toplumsal desteğe duyduğu ihtiyaç yeterince karşılanamamaktadır Bu yazıda çalışmalardan elde edilen bilgilerin ışığında, şizofreni hastalığı ile ilgili en sık karşılaşılan soruları yanıtlayarak ve kimi yargıları tartışarak sizleri aydınlatmaya çalıştık Burada aktarılan bilgiler şizofreni hastalığına genel bir bakışla sınırlı olup hastalığın tanısı ve tedavisi ile ilgili esas değerlendirmenin bilirkişi doktor göre yapılması gereklidir Şizofreni nedir? Şizofreni nasıl bir hastalıktır? Şizofreni hastalığı yaygın mıdır? Şizofreni hastalığına yatkınlıktan bahsedilebilir mi? Yoğun stres ya da üzüntü şizofreniye neden olur mu? Şizofreni hastalığı nasıl başlar? Şizofreni hastalığı ve akıl Şizofreni hastalığı nasıl seyreder? Şizofrenler agresif mıdır? Şizofreni hastalığının gidişi nasıldır? Şizofreni hastalığının tedavisi nasıldır? Önemli Noktalar Şizofreni nedir? Şizofreni özetle insanın yaşadığı gerçeklikten uzaklaşarak kendine özgü bir dünya yarattığı bir durumdur Çevresinde olup bitenleri değerlendirme biçimi, olaylara bakışı, diğer insanlarla ilişkisi hastalığın etkisi ile yeniden şekillenir Hepimiz uykuda çeşit çeşit rüyalar görürüz Rüyalarımızdaki dünya diğer bir dünyadır Kimi vakit üstün yeteneklerle donanmışızdır Çocukluk yıllarımıza ya da geleceğe ait zamanın içinde buluruz kendimizi Kimi süre birileri veya hayali yaratıklar peşimizdedir Rüya dünyası hem güzel keza de fena sürprizlerle doludur Lakin biliriz ancak, rüya dünyası ayrıdır ve uyanınca reel dünyadayızdır Şizofrenide ise birey adeta hakiki dünya ile rüya dünyasını benzer anda ve uyanıkken yaşar Olağan algı ve izah etme biçimleri onun için yabancılaşmıştır Daha önce değerinde verdiği kavramlar amaçsız ayla gelirken kendi dünyasında yarattığı değerler, korkular, düşünceler ön plana çıkar id Şizofreni nasıl bir hastalıktır? Şizofreni hastaları yüzyıllardır bambaşka isimlerle, o kültüre özgü değerler doğrultusunda, kimi vakit imtiyazlı ahali olarak, kimi süre ise cezalandırılması gereken ve kötü ruhların etkisindeki insanlar olarak tanımlanmıştır Şizofreni hastalarında görülen belirtilerin bambaşka şiddette olması bu hastalığın tanımlanmasını güçleştirmiştir Hastalığın şiddeti kişiden kişiye değiştirme gösterir Kimi süre ise benzer kişide krizler arasında dönemsel artışlar da olabilir Son yıllarda yapılan araştırmalarla şizofreniye ait genel bir tanımlama oluşturulmuş ve belirtilere kadar öbür daha alçak gruplara ayrılmıştır Şizofreni çoğunlukla 45 yaşın altında ortaya çıkar Kadınlarda ve erkeklerde aynı oranda görülür Çoğunlukla maddesel güçlükleri olan ailelerde daha sık olduğu ileri sürülmektedir, oysa bu konu netlik kazanmamıştır Şizofreni sıklıkla zor farkedilen, sinsi başlayan, kronik bir hastalıktır Şizofreni hastalığı yaygın mıdır? Şizofreni sanıldığının aksine yaygın bir hastalıktır Ülkemizde yaygınlığını araştıran net bir egzersiz yapılmamış oysa yurt dışında yapılan çalışmalardaki oranlarla benzer olduğu düşünülmektedir Araştırmalara göre hayat boyu her yüz kişiden biri bu hastalığa yakalanmaktadır Şizofreni hastalığına yatkınlıktan bahsedilebilir mi? Kalıtsal yatkınlığın şizofrenide önemli bir rolü vardır, ancak yapılan araştırmalardan elde edilen genel kanı kalıtsal yapının, kişinin beyin hücrelerindeki kimyasal bozuklukların, olumsuz çocukluk yaşantılarının, viral hastalıkların, annenin gebelik döneminde ve doğum esnasında yaşadığı sağlık sorunlarının ayrı oranlarda etkin olduğudur Yoğun gerginlik ya da üzüntü şizofreniye neden olur mu? Yaygın hatalı inanışlardan biri de hastalığın yaşanan kötü bir olay nedeniyle ortaya çıktığı düşüncesidir Bu hafıza ailenin boşuna kendisini ya da çevreyi eleştirmesine ve suçlamasına yol açar Stres ve endişe dinç kişilerde şizofreniye yol açmaz, ancak bardağı taşıran son damla etkisi yaparak yatkınlığı olan kişilerde hastalığın ortaya çıkmasına niçin olabilir Şizofreni hastalığı nasıl başlar? Bu hastalığın başlangıcı ani ve şiddetli olabileceği gibi sinsi de olabilir Bu dönem bilhassa aile ve yakın çevre tarafından farkedilir Kişi çevreye aleyhinde isteksizdir, fazla konuşmaya, içine kapanmaya, önceleri zevk aldığı etkinliklerden uzaklaşmaya başlar Arkadaşlarını ve ailesini dikkatsizlik edebilir Okulda ya da işyerinde ilgisizdir, başarısı düşmeye başlar Kişi kendini gitgide acayip, başı dönen ve anlamsız hisseder Çabuk sinirlenmeye ve olaylara karşı eskisine kadar daha fazla tepkiler göstermeye başlar Manevi ve dini konulara ilgi artışı sıkça görülür Toplumdan uzaklaşıp eve kapanabilir Evde tedirgin ve dağınıktır Korkular, şüpheler yaşamaya, garip davranışlar göstermeye, makul olmayan düşüncelerle meşgul olmaya başlayabilir Kıyafetlerine özensizlik, maddi temizliğine aldırmazlık, uyumsuz giyinme gibi davranışlar olabilir Bu bulgular günler içerisinde olabileceği gibi haftalar hatta yıllar içerisinde yavaşça da gelişebilir Şizofreni hastalığı ve zeka Irk arasında akıllı insanlarda ruhsal rahatsızlık olmayacağı yönünde bir hak vardır Şizofreni hastalığı ile zeka geriliği aralarında bir ilişki yoktur Ancak kişide hastalığın etkisi ile olayalara görünüm ve yorum değişmiştir Zekalarında bir kayıp ise sözkonusu değildir Şizofreni hastalığı nasıl seyreder? Şizofrenide hastalık dalgalanmalar gösterebilir Genel içe kapanmanın olduğu dönemler ve kriz dönemleri nöbetler halinde ortaya çıkabilir Genel içe kapanma döneminde birey dikkatsizdir Çevresi ile ilişkilerinde arkadaşlarına ve ailesine aleyhinde güvenilmez ve dikkatsiz olabilir Eğlencelere karşısında ilgisi azdır İşine veya okuluna devam etmez Temizliğine ve kıyafetine özensizdir Giysi değiştirmeyebilir, banyo yapmayabilir Monoton bir yüz ifadesi vardır, duygularını mimikleri ile açıklama edemez Konuşması azdır, sesindeki hissi tonlamalar silinir Kolay cümleler kurmaya başlar Kriz döneminde ise kişinin gerçekle ilgili algısı büyük oranda bozulmuştur Çevresindeki olayları ve kişileri olduğundan bambaşka görür ve yorumlar Bu dönemde çevresinden kendisine yönelik düşmanlık yapıldığını ve bundan zarar görebileceğini, insanların kendi düşüncelerini etkilediklerini, yakınları ve sevdikleri tarafından ihanete uğradığını, insanüstü ya da dini özelliklere sahip olduğunu düşünebilir Gerçekten varolmayan sesleri duyabilir ve bu sesleri dinleyerek bunlara cevap verebilir Çevreden kendi kendisine konuştuğu farkedilir Gözünün önüne görüntüler, burnuna kokular gelebilir Bu dönemde düşüncelerini toplaması ve aktarmasında güçlükler ortaya çıkabilir Dağınık, abuk subuk, garip konuşmalar olabilir Tuhaf davranışlarda bulunabilir Şizofrenler saldırgan olur mu? Şizofreni hastalarında kendisine ve çevresine zarar verici davranışlar kimi vakit ortaya çıkabilir Bu davranışlar hastalığın kriz döneminde sıktır Fiilen kopma sebebiyle hasta başı dönen ve sinirli olabilir Çevresinde olan olayları yanlış yorumladığından ya da hayali seslerin etkisiyle ve çoğunlukla kendisine gelecek bir zarardan kurtulmak için savunmaya geçer Kriz döneminde hastaya karşın tenkit, bağırmak, azarlamak, hareketlerini denetim etmeye çalışmak gibi yaklaşımlar agresif davranışın ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir Soğukkanlı davranmak, eleştirmeden ağırbaşlı, açık, basit ifadeler kullanarak konuşmak, kriz döneminde agresif davranış riskini azaltmaktadır Yapılan araştırmalar şizofreni hastaları ile ruhsal rahatsızlığı olmayan millet arasında suç işleme oranı açısından farklılık olmadığını ortaya çıkartmıştır Yani şizofreni hastaları daha fazla ve sık suç işlerler yargısı çoğu araştırmacı kadar çürütülmüştür Şizofreni hastalığının gidişi nasıl olur? Şizofreni kronik bir hastalık olmasına rağmen, erken dönemde teşhis konulduğunda ve tedaviye başlanıldığında hastaların %60’ının bariz düzeyde veya tamamiyle iyileştiği ortaya koyulmuştur Hastanın sosyal çevresindeki yardım tedavi başarısını etkilemektedir Hastaların bir kısmında ise yıllar içerisinde çevreye uyumda biçimsizleşme artabilir, içe kapanma derinleşebilir Düzenli çare görmeyen hastalarda kriz dönemleri sık sık ortaya çıkabilir Şizofreni hastalığının tedavisi Tedavide doktor, hasta ve hasta yakınlarının işbirliği esastır Tedavide kullanılan ilaçlar her geçen gün yenilenmekte ve bu alanda başarılı sonuçlar alınmaktadır Ilaç tedavileri kriz döneminde daha yoğun elde etmek üzere diğer zamanlarda da uygulanır Hap düzenlemesinin yerinde bir biçimde yapılabilmesi için hastadoktor ve hasta ailesi işbirliğinin aralıksız olması gerekir Kimi vakit ise hastanede yatarak tedavi gerekebilir Hap tedavisi haricen terapi ve eğitim amaçlı görüşmeler hasta ve ailesi için önemlidir Ailenin dürüst, sıcak tutum ve olumlu yaklaşımları hastalığın seyrini iyi yönde etkiler, kriz dönemlerinin sıklığını azaltır Şizofreni tedavisi uzun süreli ve fedakarlık gerektiren bir süreçtir Umudun canlı tutulması, hastanın dünyasını anlama çabası önemlidir Önemli Noktalar *Şizofreni insanın yaşadığı gerçeklikten uzaklaşarak kendine özgü bir dünya yarattığı bir durumdur *Şizofreni sıklıkla zor farkedilen, sinsi başlayan, kronik bir hastalıktır *Araştırmalara tarafından hayat boyu her yüz kişiden biri bu hastalığa yakalanmaktadır *Hastalığın başlangıcı günler içerisinde olabileceği gibi haftalar hatta yıllar içerisinde ağır ağır da gelişebilir Şizofrenide rahatsızlık dalgalanmalar gösterebilir Genel içe kapanmanın olduğu dönemler ve kriz dönemleri nöbetler halinde ortaya çıkabilir *Şizofreni kronik bir rahatsızlık olmasına rağmen, erken dönemde tanı konulduğunda ve tedaviye başlanıldığında, hastaların kayda değer bir kısmının keskin düzeyde ya da bütün olarak iyileştiği ortaya koyulmuştur *Şizofreni tedavisinde hasta, hekim ve aile işbirliği çok önemlidir *Şizofreni tedavisi uzun süreli ve fedakarlık gerektiren bir süreçtir Hastanın ve ailesinin umudu canlı tutulmalı, hastanın dünyasını kavramak için çaba gösterilmelidir (astrazenecacom'dan alıntıdır)