Şizofreni

Şizofreni

Şizofreni Nedir?
Şizofreni İce kapanma, gerceklere kayıtsızlık ve şahsiyet ikileşmesi, zihin bolunmesi, İce yonelik duşunce yapısının yerleşmesi şeklinde beliren bir psikozdur Şizofren kendine Ozgu bir Dunya da yaşamakta, ilksel ve benmergezci (egosantrik) bir duşunce yapısına sahip bulunmaktadır Kendi ic dunyasına yerleşmiş olan Şizofren Bir duşler aleminde yaşamaktadır Bu hastalığa yakalanma yaşı genellikle 1535 yaşları arasındadır Vakaların buyuk bir kısmında kalıtsal anıklık soz konusudur
ŞİZOFRENİ TANISI NASIL KONUR ?
Şizofrenide gorulen belirtiler başka psikiyatrik hastalıklarda da gorulebilir
Hicbir belirti tek başına tanı koydurucu değildir Tanı psikiyatri uzmanı tarafından hastanın ruhsal muayenesi, hasta yakınları ile goruşme ve coğu zaman hastanın klinik izlenmesi sonucu konur
Şizotipal kişilik bozukluğu, şizoaffektif bozukluk, bipolar duygulanım bozukluğu şizofreni ile sıklıkla karışan bozukluklardır
Bazı bedensel hastalıkların seyri sırasında da benzer belirtiler gorulebilir, bu nedenle ayırıcı tanıyı yapabilmek icin fizik muayene ve kan tahlillerinin yapılması gerekir
Alkol ve madde bağımlılığı olan veya bazı ilacları kullanan kişilerde de benzer belirtiler olabilir Hastanın oykusunun alınması sırasında buna dikkat edilmeli ve oykude bu durumlardan bahsediliyorsa buna yonelik tetkiklerin yapılması gerekmektedir

ŞİZOFRENİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR
Şizofreni hastaları dunyayı değişik algılar Normalde cevrede varolan uyaranlar dışında olmayan sesler, hayaller, garip kokularla dış dunya karışık ve anlaşılmazdır
Bu ortamda hastalarda anksiyete artışı, heyecan ve korku sıktır Bu duygular genelde normal olmayan davranışlar sergilerler
Şizofreninin ortaya cıkışı değişik şekillerde olabilir Bazı hastalarda aniden ortaya cıkabileceği gibi coğu hastada sinsice yavaş yavaş gelişir Yavaş seyir gosteren şizofrenide başlangıcta dikkat toplama gucluğu, toplumsal ilgiyi kaybetme, icine kapanma, kendine bakımda azalma, dini uğraşılarda artma veya kara sevdaya tutulma gibi belirgin olmayan ve ilk bakışta şizofreniyi duşundurmeyen belirtiler gorulebilir ve sıklıkla başka psikiyatrik hastalıklarla karıştırılır Bu başlangıc belirtilerinin ardından birkac ay veya yıl icinde de tum belirtileri ile hastalık
ortaya cıkar Hastalar sıklıkla garip davranışlar ve konuşmalar sergilerlerGercekte olmayan sesler işitmeye ve hayaller gormeye başlarlar Bazı hastalarda garip pozisyonlarda uzun sure durma, bazılarında hic hareket etmeksizin uzun sure sessiz kalma veya aşırı hareketlilik gorulebilir Yavaş seyir gosteren şizofreninin yanında hızlı seyir gosteren şizofreni de olabilir Bu hastalarda ise belirtilerin coğu bir arada aniden ortaya cıkarBazı hastalarda belirtiler hafif seyrederken bazılarında şiddetli semptomlar olabilir ve bu durumda hastaları kontrol etmek gucleşebilir Şizofrenide gorulen belirtiler iki başlık altında toplanır: pozitif belirtiler ve negatif belirtiler Her hastada bu belirtilerin tumu bir arada gorulmez
Şizofreninin tipine gore belirti kumeleri de değişir Orneğin paranoid şizofrenide şuphecilikle ilgili belirtiler baskındır Paranoid şizofrenlerde sık gorulen temalardan bazıları şunlardır: kendisine kotuluk yapmak isteyen kişiler veya gucler vardır, bununla ilgili sesler işitmektedir, bu nedenle evde perdeleri kapatıp oturmakta, yemek yerken zehirlenme riski olduğunu duşunerek yemeği kendi onunde hazırlatmakta veya kendi yaptığı yemeği yemektedir Odasına dinleme cihazları yerleştirilmiştir, bu nedenle odasında temkinli konuşmaktadır, eşi kendisini aldatmaktadır, vb Basit şizofrenide ise toplumsal cekilme, icine kapanma, sosyal aktivitelerde azalma, kendine bakımın duşmesi gibi belirtiler dışında fazla bulgu olmayabilir Pozitif belirtilerde; şuphecilik, işitme varsanılar ve garip davranışlar sıktırHastalarda duşunce ve konuşmada kopukluk gorulebilir
Konuşurken konudan konuya atlama, icerik olarak bir anlam ifade etmeyen sozcukleri birbiri ardına sıralama sonucu dinleyenler tarafından bir anlam ifade etmeyen sozcuk salatası dediğimiz iceriği boş, anlamsız ve karmaşık konuşma bicimi gorulebilir Bazen de hastalar kendileri kelime uydururlar, bu kelimeler kendilerince bir anlam ifade etmektedirAslında anlamsız gibi gorulen konuşmaya dikkat edilirse cokta anlamsız olmadığı iceriğinin olduğu gorulebilir Bu konuşma bicimi kişinin cağrışımlarının hızlanması ile ilgilidir Duşuncede bu hızlanmanın yanında duraklamalar da gorulebilir
Hastalar konuşurken ani duraklamalar, bloklar genelde buna bağlıdır Duşunceler genelde cocuksu ve buyuseldir Hastalarda gercekle bağlantısı olmayan inanışlar gorulebilir Bu hastalarda gorulen bazı duşuncelere şu ornekler verilebilir; telefonları dinlemekte, insanlar kendisini takip etmekte, herkes duşuncelerini bilmektedir, kotuluk yapmak isteyen kişiler vardır, hatta ev icindeki yakınları bile kotuluğunu istemekte ve kendisine zarar vermek icin planlar yapmaktadır,televizyondan mesajlar almakta, herkes kendisine manalı manalı bakmaktadır, ic organları parcalanmış ve yok olmuştur, telepatik gucleri vardır, uzaylılar kendisi ile bağlantı kurmaktadır vb
Gercekle bağlantısı olmayan sesler işitilebilir Bazen bu sesler bazı komutlar vermekte, alay etmekte veya kotu sozler soylemektedir Yine gercekte olmayan hayaller gorulur
Garip şekiller, korkunc yaratıklar olabilir Hastalar bu ses ve goruntulerin gercekte olup olmadığını ayırt edemez Coğu zaman bunlardan rahatsız olurlar ve korkarlar Bunları kendi beyinlerinin bir urunu olarak kabul etmez ve genelde dışarıdan birileri tarafından yapıldığını duşunurler Bazen bu seslere yanıt verir, konuşmaya başlarlar veya goruntuleri takip ederlerHastaların bu hareketleri dışarıdan gozlendiğinde kendi kendine konuşuyormuş veya sabit bir noktaya bakıyormuş gibi gelir
Negatif belirtilerde; toplumsal cekilme, icine kapanma, ilgi ve istek azlığı,kendine bakımda azalma, konuşma ve hareketlerde azalma gibi belirtiler gorulur
Duygulanımda azalma gorulur Hastaların jest ve mimiklerinin azaldığı gorulurOlaylara uygun tepkiler veremezler Coğu zaman yuzlerine maske giymiş gibi tepkisiz bir gorunum sergilerler Bazen de uygunsuz tepkiler verdikleri gorulur, ağlanacak yerde guler veya gulunecek yerde ağlayabilirler Genelde hareketler azalmıştır
Harekete başlama gucluğu gorulur İleri evrelerde hareketsiz uzun sure durdukları gorulebilir Bu hareketsizliğin nedeni sıklıkla ileri derecede kararsız kalmakla ilgilidir Bazen bu uzun sureli hareketsizliğin ardından ani beklenmeyen bir hareketlilik olabilir, hasta yaydan fırlamış ok gibi eyleme gecebilir Hastalar
toplumsal olaylara ilgi ve isteklerini genelde kaybederler Toplumsal cekilme, okul ve işe devam edememe, arkadaşlardan uzaklaşma, yalnız kalmayı tercih etme sık gorulur Dikkat toplama gucluğu vardır, hastalar bir konuya odaklanamazlar
Şizofreni hastalarında saldırganlık sık gorulen belirti değildir Ancak şizofreni belirtileri ortaya cıkmadan once saldırgan kişiliği olanlarda hastalık ortaya cıktıktan sonra saldırganlık gorulebilmektedir Bunun dışındaki hastalar genelde icine kapanıktır Şupheciliği olan hastalar ilac kullanmıyorlarsa saldırgan olabilirler Genelde aile icinde veya arkadaş ortamında saldırgan davranışlar gosterirler Yine alkol ve madde bağımlılığı olan şizofrenlerde saldırganlık gorulebilir Şizofrenide intihar riski normal topluma gore fazladır Hastaların %10unda intihar girişimi gorulebilmektedir Hangi hastanın intihar edeceğini onceden kestirmek genelde guctur