soğuk havaleye dikkat Çekirge Çocuk Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr Selçuk Yüksel, beyindeki kontrolsüz, anormal ve istemsiz elektrik boşalımlarının, vücudun el, kol, yüz gibi açıklanmış bölgelerinde bilinç dışı kasılma ve gevşemelere neden olmasına tıpta konvülziyon, halk aralarında ise havaledenildiğini belirtti Havalenin, ateşin eşlik etmediği şekline “soğuk havale denildiğini kaydeden Yüksel, şunları söyledi: Havale bilinç kaybına neden olur Havale geçiren bir çocuk bilincini kaybeder, vücut üyelerinin hepsi ya da bir kısmında kasılıp gevşemeler olurken, gözler tek yöne kayar ve ağızdan köpükler gelirAncak bu görüntülerin tümü benzer anda olmak zorunda değildir Ayrıca sadece kasılma veya bütün tersi yalnızca ani gevşeme şeklinde nöbetler de olabilir Hatta dalma, gülme, acayip sesler tümdengelim gibi bulgularla ortaya çıkabilen havale nöbetleri de vardır Havale esnasında dışkı veya idrar kaçırılması ve havale sonrası eğer çocuk büyükse olayı hatırlamaması tipik bulgulardır Bu tip nöbetlerin tekrarlaması ise sara (Sara) olarak adlandırılırYüksel, soğuk havalenin çocuklarda birkaç saniyeden dakikalara varan değişik sürelerde görülebildiğine işaret ederek, “Havale geçirme genellikle beyinde hasar bırakmamakla birlikte, 30 dakikadan daha uzun vakit devam eden havale nöbetleri, beyinde uzun süreli oksijensiz kalmaya yan olarak daimi hasara niçin olabilir dedi Ne yapmalı? En yaygın yanlış uygulamanın, havale geçiren çocuğun soğuk suyun altına tutulması olduğunu belirten Dr Selçuk Yüksel, şunları kaydetti: Bir çocuk bir kez dahi soğuk havale geçirse mutlaka konunun uzmanı bir doktora gösterilmelidir Nöbet esnasında en önemli nokta, çocuğun nefes yolunun tıkanmasını ve beynin oksijensiz kalmasını önlemektir Bunun için ilk olarak yapılması gereken, çocuğun emrindeki yatırılarak ağzını açık tutmaya çalışmaktır Aynı anda havale sırasında dilin geriye kaçarak, nefes borusunu tıkaması önlenmiş olur Havale geçirirken ortaya meydana çıkan istemsiz kol ve üçgenin taban olmayan kenarı hareketleri, çevredeki cisimlere çarpma ve önemli hasarlanmaya niçin olabileceğinden, etraftaki eşyalar uzaklaştırılmalıdır Çocuğun hayati işlevleri izlenirken, kısa sürede acele yardım ekibine bilgi vermek en dürüst davranıştır Havale esnasında eğitimsiz kişiler kadar her yerde canlandırma girişiminde bulunulmasının çocuğa daha ağır zararlar verebileceği unutulmamalıdır