Solunum Acillerinde İlkyardım

SOLUNUM ACİLLERİNDE IVEDI BAKIM

SOLUNUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ

SOLUNUM YETMEZLIĞI

SOLUKYOLUNUN AÇILMASI

SUNI SOLUNUM

BENZI ATMIŞ YOLU TIKANMALARI (HEİMLİCH MANEVRASI)

SOLUNUM ÇEŞİTLERİ

SOLUNUM SESLERİ

SOLUNUM ACİLLERİ

DİSPNE

PULMONER EMBOLİ

OKSİJEN TEDAVİSİ



Solunumun değerlendirilmesi ilk tetkik ile başlar Amaç, birincil anda hastanın yaşamını tehdit eden bir sorun varsa, sorunu saptayarak ortadan kaldırmak ve soluk yolunun devamlılığını sağlamaktır Birincil muayeneyi pratik açıdan uygunsa her tarafta ayağa (ikinci ) muayene peşine düşüp takip etmelidir

ILK DEĞER BIÇME

Birincil muayenede maksat, hastanın hayati fonksiyonlarını korkutma eden bir öğe varsa onu saptamaktır Ilk Kez bak dinle hisset yöntemiyle solunum değerlendirilir Kişinin solunumu horlama ya da hırıltı şeklindeyse, olasılıkla solgun yolunda sorun vardır İkinci olarak solunumun tatmin edici olup olmadığı değerlendirilir Hasta bilinçli ise ve zorlanmadan konuşabiliyorsa, hastanın soluk yolu açık ve solunumu tatmin edici demektir

Bilinç düzeyi akıcı hastalarda ileri değerleme yapılmalıdır Hastanın göğüs hareketleri değerlendirilmelidir Normalde kişinin göğsü her nefes alışta yükselir, her nefes verişte alçalır Erişkin kişinin solunum sayısı genelde dakikada 12 ila 20 arasındadır Ahenkli aralıklarla ve kendiliğinden gerçekleşir (spontan ) Yamalı solunum, önemli bir sorun olduğunu düşündürür ve oksijen desteği gerektirir Göğüs bölgesi bakışımsız hareketler açısından izlenmelidir Göğsün bir tarafı yükselirken öteki tarafı yükselmiyorsa buna paradoksal solunum denir ve yelken göğsü düşündürür

Hastanın solunumu yoksa yada soluk yolunda bir sorunu olduğunu düşünüyorsanız, yaralanma durumuna uygun şekilde başa pozisyon bahşedilen manevralardan birini kullanarak solgun yolunu açın Solgun yolunun açıklığı sağlandıktan sonra solunumu değerlendirin Solunum yeterliyse, oksijen verildikten daha sonra dolaşım değerlendirilir Solunum yetersizse ya da yahut, yapay solunuma başlanır Hastanın solunumunu cesaretlendirmek üzere bag valv mask (balon maske ), demand valv resüsitatör; nazofarengeal airway, orofarengeal airway, endotrakeal tüp gibi vasıta gereçler kullanılmışsa, göğüs hareketleri izlenir Maksat, operasyon doğru yapılıyor mu, malzeme içten yerleştirilmiş mi onu saptamaktır Solunumun değerlendirilmesi, solgun yolunun açıklığının sağlanması, solunumun desteklenmesi ve kullanılan vasıta gereçler daha sonra anlatılacaktır



İKİNCİ DEĞERLENDIRME

Birincil muayenede maksat, hayat bulgularını derhal değerlendirerek, varsa yaşamı korkutma eden unsurun ortadan kaldırılmasıdır İkinci muayene daha ayrıntılıdır

Hikaye Alma: Başta var olan sorunla ilgili kısa bir öykü almaya çalışın Demin köşeye kıstırılmış ya da içilmiş bir şeyin peşinde mı gerçekleşmiş? Yaralanma olmuş mu? Bu sorulara alınan yanıtlar, soruna yol açan nedeni bulmaya yarayabilir Sorun bir anda mi yoksa artarak mı ortaya çıkmış ? Alerji veya anaflaksi öyküsü var mı ? Yaralanma laf konusu ise nasıl olmuş ? Bu sorulara alınan yanıtlar sorunun tedavisini etkileyebilir Mesela, boyundaki künt bir yaralanma, larengeal yaralanmaya dolayısıyla solunum sıkıntısına neden olabilir

Bitmiş Ayağa Tetkik: Öykü aldıktan sonra, dikkatinizi fiziki muayeneye vermelisiniz Solunumun yeterliliğini değerlendirirken deriye de göz atın Çünkü cilt rengi, hastanın oksijenlenme durumu hakkında epeyce kayda değer bilgiler verecektir Solunumun bozulduğu erken dönemde, oksijen eksikliği sempatik sinir sistemini uyarır daha sonra cilt rengi solgun bir hal alır ve terleme görülür Siyanoz, solunum yetmezliğinin öteki bir bulgusudur Hemoglobine oksijen bağlandığında kanın rengi aydınlık kırmızı olurken, oksijensiz hemoglobin kana koyu renk verdiğinden derinin rengi koyulaşarak, özellikle mukozalar morumsu bir renk alır, buna siyanoz denir Oysa, dokuda şiddetli hipoksi olmadıkça bu güvenilir bir bulgu değildir Siyanoz genellikle dudaklar, tırnaklar ve deride görülür Kırmızı cilt döküntüsü, bilhassa arı sokmasında olduğu gibi, alerjiyi gösterirken, derinin kiraz kırmızısı renge dönüşmesi karbon monoksit zehirlenmesinin son döneminin göstergesi olabilir

Solunum sayısının içten belirlenmesi önemlidir Solunum sayısındaki artış yada azalma solunum yetmezliğinin en erken bulguları olabilir

Solunum yetmezliğinin bir başka belirtisi ise, muavin solunum kaslarının kullanılmasıdır İnterkostal veya suprasternal çekilmelerin olması yada karın kaslarının kullanılması, muavin solunum kaslarının solunuma katıldığını gösterir Bebek ve çocuklarda, burun kanatlarının solunuma katılması ve hırıltılı solunum, yetmezlik belirtisidir Çomak parmak, özellikle uzun süreli kalp yetmezliği veya da solunum yetmezliği olan hastalarda görülür

Solunumun değerlendirilmesindeki öteki aşamalar inspeksiyon ve oskültasyondur Önce ağız ve burundaki hava hareketi dinlenir daha sonra göğüs steteskopla dinlenir Hastane öncesi oskültasyonda steteskop sağ ve sol apekse (klavikulaların hemencecik altına), sağ ve sol orta kısma (sekizinci veya dokuzuncu interkostal aralığa, klavikula orta hattına), sağ ve sol aksilla orta hattına (dördüncü ya da beşinci interkostal aralığa, göğsün alt tarafına) yerleştirilir Sırtta da steteskop altı noktaya yerleştirilerek akciğer sesleri dinlenebilir Hastanın durumu uygunsa, sırttan dinleme önden dinlemeye seçim edilmelidir Çünkü sırttan dinlerken kalp sesleri ile akciğer sesleri birbirine karışmaz Ama hastanın benzi atmiş yolunu açık yakalamak üzere hasta sırt üstü yatıyorsa önden ve yanlamasına dinleme tercih edilir *