Solunum sistemi organlarının gorevleri nelerdir?

Solunum Sistemi gorevleri Nelerdir,
Solunum Sistemi Organları Nelerdir,
Solunum Sistemi Organlarının gorevleri Nedir

İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ
İnsanda solunum sistemi akciğerler ve akciğerlere hava taşıyan borulardan meydana gelmiştirburun,ağız,yutak,gır tlak,soluk borusu,bronşlar da solunumda rol oynar

1Burun: İnsanda solunum sistemi burunla başlar Burnun yapısında kıllar, mukuslu yuzey ve yuzeye yakın kılcal damarlar bulunur Bu yapılar, solunum esnasında alınan havanın, mikrop ve tozlarının tutulmasını, ısınmasını ve nemlendirilmesini sağlar
Solunum havasının alınmasını ve nemlendirilmesini sağlar
İcerisinde bulunan kıllar ile solunum havasının temizlenmesini sağlar
Burun guzel kokulu ciceklerin ya da iştah acıcı yemeklerin kokularını algılamamızı sağlamanın otesinde de, cok onemli işlevleri olan bir organımızdır Soluduğumuz hava ile birlikte havadan aldığı oksijeni vucudumuzun butun hucrelerine taşıyan kan arasındaki temel bağlantı yollarından biridir Kısacası burun hem koklama organı, hem de solunum yollarının başlangıcı olarak buyuk onem taşır İki bolumden oluşan burnun icinde silyadenen tuycukler ve mukus adı verilen bir salgı vardır Hava burundan iceri girdiğinde bunlarla karşılaşır ve hemen analize tabi tutulur Havadaki molekuller ayrıştırılarak incelenir ve beyne iletilerek kokunun ne olduğu belirlenir ve ona gore tepki verilir Bu işlemlerin hepsi sadece 30 saniye gibi cok kısa bir sure icerisinde gercekleşir
Burnun icinde aerodinamik acıdan da kusursuz bir tasarım soz konusudur Hava iceri girdiğinde doğrudan nefes borusuna gitmez Burun, adeta bir klima gibi cok ozel filtre sistemleriyle dışarıdan gelen kirli, sıcak, soğuk ya da nemli havayı akciğerler icin hazır hale getirir Burundaki ozel kıvrımlı yapı sayesinde hava burada bir tur donuş yapar Boylece burun ceperinde bulunan tuycuklere ve damar ağına daha fazla temas etmiş olur İşte bu kıvrımlı sistem sayesinde burun gunde 15 m3 havayı suzer, temizler, nemlendirir ve ısıtır Bu miktar yaklaşık olarak bir odanın icindeki havaya eşittir Fakat burada kirli hava denince akla sadece tozlu hava gelmemelidir Havayla birlikte gelen tozun yanı sıra bakteri, polenler vs gibi yaklaşık 20 milyar yabancı maddenin vucuda girmesi burundaki ozel sistem sayesinde engellenmiş olur
Tozlarını ve her turlu zararlı bakterilerini burundaki klima sisteminde bırakan hava, bu işlemden sonra her burun deliğinde ucer tane bulunan kıvrımlı yapıların ustunden gecer Burundaki tuycuklere takılan yabancı maddeler bu defa da buradaki mukusun antibakteriyel etkisiyle zararsız hale getirilir Hava bu kıvrımlara carpınca yon değiştirir ve burun boşluğunun duvarına carpar Buraya carptığında mukus sıvısı icinde tutulur Solunum havasının yabancı cisimlerden temizlenmesi cok kapsamlı ve cok hassastır En ufak bir hataya, unutmaya ve atlamaya izin verilmez Cunku bir bakterinin ya da zararlı bir cismin akciğer gibi hassas bir organa gecebilmesi, insanın sağlığında olumsuz etkiler oluşturabilir Ancak herşeye rağmen zararlı cisimlerin burundan gecmeyi başarması ihtimaline karşı, ikinci bir koruma mekanizması daha vardır Şayet burun boşluğunu gecebilen cisimler olursa, bunlar da solunum yollarında tutulurlar Burnun icinde temizlenen ve ısısı ayarlanan hava ciğerlerinize gitmek uzere hazırdır Ciğerlere ulaşmak icin takip edilecek yol nefes borusudur

2Yutak:
Burun ve ağız boşluğunun yemek ve soluk borusuna acıldığı bir yol ağzı gibidir
Burun ve ağızdan alınan havanın soluk borusuna iletilmesini sağlar

3Gırtlak:
Soluk borusunun ust kısmının genişlemiş bolumudur
İcerisinde konuşmamızı sağlayan ses telleri bulunur

4Soluk Borusu:İlk anda burunda temizlenen hava solunumun bir sonraki aşamasında vucut icinde yol alarak biraz daha aşağılara doğru inecektir Havanın burundan sonra gececeği bolge nefes borusudur Soluk borusu,yutak ile akciğer arasında bulunur Kıkırdak halkalı yapıdadır Akciğere hava iletimini sağlarAğız boşluğunun son kısmında yer alan yutağa soluk borusu bağlanır 10–12 cm uzunluğunda ve 2 cm capında olan bu borunun başlangıc bolumune gırtlak denir Gırtlağın icindeki ses telleri epitel uzantılardan meydana gelmiş olup, gerginlikleri kaslarla ayarlandığından ceşitli tonlarda ses cıkartılmasını sağlar
Soluk borusunun, duz olan arka yuzu yemek borusu ile komşudur ve ic yuzu hareketli siller taşıyan epitel hucreleri ile doşenmiştir Bu hucrelerin meydana getirdiği epitel tabakası altında salgı bezleri bulunduğu gibi, hucrelerin arasında da salgı yapan goblet hucreleri bulunur Bu hucreler mukus denilen bir madde cıkarırlar Mukus hareketli siller uzerinde ince bir tabaka oluşturur İnce mukus tabakası, hem epitel yuzeyin nemli kalmasını sağlar, hem de solunumla giren havadaki toz ve diğer yabancı maddeleri tutar Bu tuycukler surekli olarak akciğerin ters yonunde yani ağıza doğru kamcı benzeri bir hareket yaparlar Bu şekilde tuycuklerin uzerlerine duşen cok daha kucuk parcalar boğaz bolgesine doğru ilerlemiş ve akciğerden uzaklaşmış olur Boğaz bolgesinde yemek borusuyla birleşen nefes borusu, icinde biriken atık parcalarını ve bazı bakterileri yemek borusuna iletir Boğazda biriken parcalar yutma refleksini başlatır
Boylece atık maddelerin ve akciğerde hastalık oluşturabilecek bakterilerin tumu yutularak mideye iletilir ve mide asitinde parcalanıp yok edilir Sabah uyanıldığında boğazda hissedilen doluluk ve ses değişikliğinin sebebi de gece boyunca nefes borusunun kendini temizleme işlemi sırasında biriken yabancı madde ve bakterilerdirKazara nefes borusuna yiyecek ya da nem parcaları kacsa bile, bunlar da ve oksuruk olarak isimlendirilen hava patlaması ile cıkartılır Bir oksuruğun hava itmesi saatte 960 kilometreye kadar cıkabilir
Soluk borusunun yapısında epitel tabakasından sonra kıkırdak doku tabakası bulunur Kıkırdak doku, soluk borusunun duvarlarının birbirine yapışmasını onleyecek şekilde bir gerginlik sağlar Yemek borusuna bakan yuzeyde kıkırdak yoktur Soluk borusu arkada dorduncu sırt omuru hizasında iki kola ayrılır Bu kollara bronş adı verilir Bronşların herbiri akciğere girdikten sonra binlerce ince borucuğa ayrılır Bunlara bronşcuk adı verilir Bronşcukların uclarında hava keseleri bulunur (alveol) Alveoller cok ince, tek sıra epitel hucrelerden oluşmuş olup dışı kılcal damarlar ile donatılmıştır


Nefes borusu gırtlaktan akciğerlere kadar uzanan yaklaşık 30 cm uzunluğunda bir borudur Bu boru her an acık olmak zorundadır Aksi takdirde havanın ciğerlere iletimi durur ve insan boğularak olur Boyun gibi hareketli bir bolgeden gecen ve etten yapılmış olan bu esnek borunun surekli acık kalmasını sağlamak gercekte oldukca zordur Ancak nefes borusunun mukemmel tasarımı sayesinde bu zorluk ortadan kalkmıştır Nefes borusu C harfi şeklinde kıkırdaklarla desteklenmiştir İşte bu kıkırdaklar nefes borusunun kapanmasını engeller
Bu karmaşık sistemin herhangi bir parcasının eksikliği vucutta onarılması zor hasarlar oluşmasına neden olur Orneğin genetik bir hastalık olan Kartagener sendromunda, sistemin tum elemanları eksiksiz var olmalarına rağmen nefes borusunu orten tuycuklerin hareket etme ozellikleri yoktur Bu eksiklikle doğan bebeklerin cok buyuk bir bolumu sık sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonları nedeniyle daha cocukluğa ulaşamadan hayatlarını kaybederler

5Akciğerler,Yeri,Yapısı ve Gorevleri:

Solunum sisteminde gaz değişiminin yapıldığı organdırGoğus boşluğu icinde yer alır Kalple birlikte goğus boşluğunu doldurur Sağda 3 solda 2 olmak uzere 5 lobtan oluşur Sol akciğerin kucuk olmasının nedeni, kalbin buraya yakın oluşudurGoğus ve karın boşluğunu ayıran diyafram denilen zarın uzerindedirAkciğerlerin yapısı sungere benzer Hacmi buyuyup kuculebilir Rengi acık pembedir Akciğerlerin uzeri plevra denilen cift katlı bir zarla cevrilidirDamar,sinir ve bronşların akciğere girdiği yerde plevra zarı yoktur Bu zarların arasında sıvı bulunur Bu iki zarın ic ve dış yaprakları arasındaki boşluklarda az miktarda lenf sıvısı ve hava bulunur Bronşlar akciğerlerin icinde bronşcuklarla devam eder Bronşcukların ucunda uzum salkımına benzeyen alveol denilen hava keseleri bulunur Alveoller kılcal kan damarları ile cevrilidir Oksijen ve karbondioksit değişimi alveollerde gercekleşir Alveole giren havadaki oksijen kılcal kan damarlarına gecer Kirli kandaki karbondioksit de yine alveollerde tutularak dışarı verilir Buna hucre dışı solunum denir
Akciğerde bulunan hava kesecikleri (alveol) ile bunun etrafını saran kılcal damarlar arasında oksijen ve karbon dioksit gecişi olur

Akciğerlerin cok onemli olan iki gorevi vardır
• Dışarıdaki havayı alıp (soluk alma), hava icindeki oksijenin alveollerin etrafındaki kılcal kan damarlarına gecmesini sağlamak
• Organlardan kirli kanla gelen karbondioksidi alveollere alıp dışarı atılmasını (soluk verme) sağlamaktır
Diyafram ve Goğus Kaslarıiyafram kası, goğus boşluğuyla karın boşluğunu birbirinden ayırır Goğus boşluğunun alt kısmını kaplayan yassı bir kastır Aşağıyukarı kasılıp gevşeyerek goğus boşluğunun hacmini değiştirir Bu nedenle akciğerlere hava girişcıkışı kolaylaşır Ayrıca goğus kasları kasılıp gevşeyerek kaburgaların acılıp kapanmasını ve akciğerlere havanın girip cıkmasını sağlarlar
Diyafram aşağıya doğru cekilip, goğus kasları kasıldığında kaburgalarımız yukarı kalkacağından, goğus boşluğunun hacmi genişler Akciğerlere hava dolar, soluk alırız Diyafram yukarı doğru şişkin; kaburgalanmızı hareket ettiren kaslar gevşek iken goğsumuzun hacmi kuculur Bu durumda dışarıya hava verilir
Dakikada 1618 defa soluk alıp veririz Solunum hızı omirilik sağındaki solunum merkezi yonetir




SOLUK ALIP VERME MEKANİZMASI

Goğus boşluğu ve akciğerlerin genişleyip daralmasına dayanırbu mekanizmada diyafram ve goğus kasları da gorev alır
İnsan vucudundaki hucrelerin her birinin surekli olarak oksijene ihtiyacı vardır Orneğin şu anda sayfayı okuyabilmeniz, gozunuzun retina tabakasındaki milyonlarca hucrenin hic durmaksızın oksijenle beslenmesi sayesinde mumkun olmaktadır Bunun gibi, vucuttaki tum kasların, bu kasları oluşturan hucrelerin, karbon bileşiklerini yakarak, yani bunları oksijenle reaksiyona sokarak enerji elde etmeleri gerekir Her nefes aldığınızda vucudunuza 100 trilyona yakın hava molekulu girer Bunun yaklaşık %21'i yani 21 trilyonu, oksijen molekuludur Solunum sistemi yoluyla vucudunuza giren ve kan dolaşımına yuklenen bu molekuller, yine kan yoluyla vucudun en derin noktalarına kadar ulaştırılır Ve burada bulunan karbondioksit molekulleriyle yer değiştirir Biz sadece nefes aldığımızı zannederken, gercekte bu sırada vucudumuzun derinliklerinde hic durmadan oksijen, karbondioksit ve su alışverişi gercekleşir
Soluk alırken, diyafram kası kasılır ve kaburgalar arası acılarak hacim artar, goğus ic basıncı duşer ve iceriye hava girer Bu esnada goğus boşluğu genişlemiştir
Soluk verirken; diyafram kası gevşer, kaburgalar birbirine yaklaşarak hacim azalır, goğus ic basıncı artar ve dışarıya hava verilir Bu esnada goğus boşluğu daralmıştır
Solunum hızı kandaki CO2 miktarına gore duzenlenir CO2 artışı soluk alıp vermeyi hızlandırırCunku CO2 kanın pH sını duşurur ve ortam asit hale gelir Bu da beyni uyarır
Soluk alış verişinin hızı ve şiddeti omurilik soğanındaki sinirler tarafından denetlenir