Son Ne Demek

Son Ne Çağırmak

Herhangi bir şeyin bitimi

1 Metafizik dilde erek kavramıyla anlamdaştır Metafizikçiler sebeperek deyimleri yerine kimi yerde başlangıçson deyimlerini kullanırlar Bu anlayışta son, başlangıca göre önceldir, çünkü onun içinde gizil olarak bulunmaktadır, bundan ötürü de onun varlık koşuludur, koşulsa koşulu olduğu şeyden mantıklı yükümlülük olarak önceldir İdealizmin bu anlayışı, bilhassa Aristoteles ve Hegel felsefelerinde tartı kazanmıştır Aristoteles ’in varlık zincirinde başlangıç terimi amorf özdek, son terimse özdeksiz biçim (benzer deyişle saltık biçim, tanrı) ’dir Son, ereksel anlayışa kadar asıl açılış olmakla tanrı da her şeyin ilki ve başlangıcı oluyor

2 Geri dışarı giden bir çözümlemede varılan sınırı gösterir Bu anlamda son, daha ileriye gitmenin olanaksız bulunması veya ötesinde bunun dışında hiçbir şeyin bulunmamasıyla gerçekleşen sınırı dile getirir Metafizikte bu anlamdaki son, muhakkak ve ilk deyimleriyle anlamdaştır Mesela konuşma dilinde de son vagon deriz, bu bir anlamda birincil vagon demektir

3Tanrıbilim: Hemen tüm dinlerde ‘evrenin sonu ’ dogması karşılıklı bir inançtır Cihan tanrı göre yaratılmıştır ve yine tanrı kadar yok edilecektir Tanrıbilim bu dogmayı cesaretlendirmek için bilimsel varsayımlardan da yararlanmaya çalışır Bunların içinde bilhassa ‘ısıl son ’ kuramı, tanrıbilimcilerin dört elle sarıldıkları bir kuramdır Boltzmann ’ın bu kuramı bilimsel alanda çürütülmüş olmakla beraber evrende her şeyin bir başlangıcı ve bir sonu bulunduğu doğrudur Bundan ötürü kuşkusuz dünyanın da bir sonu olacaktır Ne var ama âlem (benzer deyişle, bütün özdeksel varlık) sonsuzdur Tanrıbilim, kutsal gücün sınırsızlığı dogmasından yola çıkarak dünya kavramını evren kavramıyla genelleştirir ve evrenin ısıl sonu ’ndan laf eder

Sonlu ’nun zorunlu olarak baki ’u içerdiği ve gerektirdiği bilimsel gerçeği bir yandan, özellikle fiziksel kimya alanında çoğu bilimsel bulgular evrenin sonsuzluğunu tanıtlamış bulunmaktadır (? N) Örneğin bu bulgulardan biri özdeğin korunumu yasasıdır Bu yasaya göre evrende hiçbir şey yok olmaz, ve yoktan var olmaz Bu demektir ama, evren derhal varsa, hep var bulunmuştur ve her zaman varolmakta devam edecektir Özdek, var olduğu içindir ama defalarca var olmuş olması gerekir, çünkü bu fiziksel kimya yasasına kadar yoktan var olamazdı (? N) özdek, var olduğu içindir fakat daima varkalacaktır, çünkü bu bedensel kimya yasasına kadar değil olamaz Şöyle de denebilir: Eğer evrende hiçbir şeyin var olmadığı bir zaman olmuşsa (hiçbir şey var olmadığı zaman evrende var olmaz N), o zaman yok ’u var edecek herhangi bir şeyin de var olmaması gerekir (herhangi bir şey var olmasa da doğa yasaları var olabilir N) ünlü fizikçi Einstein ‘ ’sonlu özdeğin yasalarının, sonsuz özdeğe, benzeyen deyişle evrensel alana genişletilmesi yerinde değildirdiye yazmıştır (Einstein, doğa yasalarının evrenin her uygun geçerli olduğunu da söylemiştir N) Özdek sürekli olarak biçim değiştirmektedir ve yepyeni somut biçimler aşağıda var olmakta devam edecektir (yepyeni maddi biçimler de evrensel doğa yasalarına uymak zorundadır N)

Nicel değişimler birikir ve bir sıçramayla nitel değişimlere yol açar Evrende yepyeni yıldızların, ayrıca de kümeler halinde her an doğmakta olduğu tanıtlanmıştır Dünyamız da sonsuz evrendeki her sonlu gibi, bir gün sona erecekse bu, evrimsel sarmalın yalnızca bir dolanımının son ’u olacaktır Lakin bu son, değil edilmez özdeğin evriminde yepyeni bir aşamanın gerçekleşmesini de sağlamış olacaktır Ünlü fizikçiler K Stankuyoviç ve M Vasilyev, Matter and Man adlı yapıtlarında şöyle demektedirler: ‘ ’İnsanın kendi bilgisini bugünden düşünülemeyecek düzeylere çıkarmasına yetecek zamanı vardır ve güneş güvenli olmayan yaşlılık çağına ulaşmadan çok önce insan, öteki yıldız sistemleri içinde herhangi sayıda gezegeni bir araya getirme yeteneğine sahip olarak, ölümsüz samanyolunun enginliklerine dalacaktırs *