Sorularla tip 1 diyabete bakış - 4

• Kan şekerin etkileyen faktörler nelerdir?

Kan şekerini etkileyen bir çok etmen vardır. Başta beslenme, besinlere uygulanan süreçler ve pişirme sistemleri olmak üzere insülin dozunun yanlışsız yapılıp yapılmaması sayılabilir. İnsülinin uygulandığı nahiyenin doğruluğu ile bireyin hareketlilik seviyesi, heyecan ve gerilim üzere faktörler de kan şekerini etkileyen faktörlerdir.

• Diyabetlilerin gaye kan şekeri pahaları nedir?

Açlık kan şekeri pahasının 70-120, tokluk kan şekerinin de 140-180 arasında olması hedeflenmelidir. HbA1c pahasının ise %6-8 arasında olması bizim için uygun denetimli diyabet manasına gelmektedir. Tabi bunların yanı sıra komplikasyonları önlemek için kolesterol, trigliserit ve mikroalbümin üzere kimi kıymetlerin de ayan bir seviyesi geçmemesini istiyoruz.

• Glisemik indeks ve glisemik yük nedir?

Glisemik indeks, bir besinin tüketildikten belli bir vade sonra kan şekerini yükseltebilirliğini tabir eder. Yani besinin glisemik indeksi o besinin kan şekerini süratli mı yoksa yavaş mı yükselteceğinin bir göstergesidir. Glisemik yük ise sınırlı ölçüdeki besinin oluşturduğu insülin muhtaçlığıdır.

Glisemik indeks, besinin içerdiği nişastanın cinsine nazaran değişir, içerdiği posa mitarına ve beraberinde tüketilen besinlere nazaran değişir.

Glisemik yükü 20’den çokça olan besinler yüksek, 11-19 arası orta 10’dan düşük olanlar ise düşük glisemik yüklü besinlerdir. Glisemik indekste ise indeks bedeli 55’in altında olan besinler düşük, 56-70 arası orta ve 70’in üstü yüksek glisemik indeks olarak tanımlanmaktadır. Bir besinin glisemik indeksinin bilinmesi o besinin porsiyonunun glisemik yükü çokça olmayacak formda ayarlanmasını sağlayacaktır.

• Diyabetli evlatların spor yaparken dikkat etmeleri gereken bir durum var mı?

Diyabetli evladımızın kan şekeri 270 mg/dl’nin üstündeyse spor yapmamalıdır ve ek insülin ile kan şekeri denetim altına alınmalıdır. Egzersizin geç hipoglisemik tesirinden dolayı egzersiz sonrası insülin dozu bir ölçü azaltılmalıdır. Egzersiz 30 dakikadan ziyade sürecekse ilave besin alınması gerekebilir. Egzersiz sırasında ülkü kan şekeri 100-150 arasında olmalıdır. Şayet egzersiz öncesi kan şekeri 90-110’dan düşükse kesinlikle ek besin alınarak egzersiz yapılmalıdır.

• Diyabetli çocuklarda da obezite görülüyor mu?

Ne yazık ki evet. Kan şekerinin mütemadi yüksek gitmesi ve bunu düzeltmek için araya insülin dozlarının yapılması şişmanlığa sebep olabiliyor. Kilo artışı ile birlikte diyabetlinin tablosu da kötüleşir. Çokça kilo beraberinde yapılan insülin dozuna karşı bir direnç gelişmesine ve diyabetin denetiminin güçleşmesine sebep olabilir. Diyabetli bir kısır döngüye girmiş olur. Bu nedenle, diyabetli çocuklarda münhasıran obeziteden sakınmak gerekir. Obezite yaygınlaştıkça evlat yaşta tip 2 diyabet (obeziteye bağlı olarak) görülme orantısı da artmıştır. Yetişkinlerdeki üzere hareketsiz hayat, ziyade besin alımı, gerilim üzere faktörler çocuların da metabolik sendrom yaşamalarına sebep olmaktadır.

• Evlat yaşta obezite neden tehlikeli?

Yapılan çalışmalar çocuklukta obez olan kimselerin %80’inin tedbir alınmadığında yetişkinlikte de şişman olduğunu ortaya koyuyor. Aslına bakarsak, iki tip obeziteden bahsediyoruz. Hiperplastik ve hipertrofik. Hipertrofik obezite, mevcut yağ hücrelerinin hacimsel olarak büyümesidir. Hiperplastik obezitede ise yağ hücreleri hem sayıca artarlar hem de hacimce büyürler. Çocukluk çağında tüm metabolizma büyüme ve gelişmeyi sağlamak için hücre yapmaya programlanmıştır. Sonuçta evlat kilo alırken hücre sayısı da artmaktadır ki bu tip obezite tedaviyi daha güç kılmaktadır. Evlatlarımızın beslenmesinde diyabetli olsun ya da olmasın kesinlikle sağlıklı beslenme prensiplerinin benimsenmesi ve benimsetilmesi çok kıymetlidir. Evlatlarımızın 4 besin kümesinden her gün gereğince tüketmeleri , abur cubur besin tüketimlerinin çok ziyade olmaması ve hareketli bir yaşantıyı benimsemeleri onları illetlerden koruyacaktır.