Günümüzde ebeveynlerin en çok zorlandığı hususlardan biri sorumluluk sahibi çocuk yetiştirmektir. Yetişkinlerin gündelik hayattaki telaşları, mevcut işleri çabuk tamamlama ihtiyacı çocuklarına karşı daha sabırsız davranmalarına, çocukların deneyimleyerek öğrenmeleri gereken faaliyetleri çocuğun yerine yapmalarına yol açabilmektedir. Ebeveynlerin bu usul yaklaşımı sonucunda çocuğun bir işe başlama ve devam ettirebilme mahareti olumsuz etkilenmektedir. Çocuk sorumluluk alma, özgüven ve özerlik hislerini geliştirmekte zorlanmaktadır. Bu nedenle erken yaşlarda kazanılmaya başlayan sorumluluk şuuru bireyin gelişimi açısından hayli kıymetlidir.
Her ailenin çocuğa sorumluluk verme konusunda tavır ve davranışları farklılık gösterebilir. Pekala anne ve babalar çocuklarına sorumluluk şuuru kazandırırken nasıl bir yol izlemelidir?
Ebeveynlerin çocuklarının sorumluluk almamasına dair yakınmaları olsa da akademik muvaffakiyete odaklanmış eğitim sistemimizde okul çağındaki çocukların tek sorumluluğu ders çalışmak, ödev yapmak değildir. Çocuğun akademik marifetleri dışında yaşına ve gelişim devrine uygun sorumluluk verilmeli, sorumluluğun yerine getirip getirilmediği denetim edilmelidir.
Sorumluluklarını yerine getirmediği durumlarda çocuk sorumluluğun kendisinde olduğunu bilmelidir. Yerine getirilmeyen sorumluluk sonrası çocuk ile yapan bir biçimde, kınamadan ve utandırmadan konuşulmalıdır.
Çocuğun davranışının sorumluluğunu almak ve onun yerine yapmak çocuğun sorumluluk şuuru kazanmasına mahzur olacaktır.
Çocuğun sorumluluk alması gereken durumlarda buyruk kipi kullanmadan irtibata geçilmelidir. ‘Bana yardım eder misin?’ ‘Bu hususta desteğine/yardımına gereksinimim var.’ üzere cümleler kurmak hem aile içi sağlıklı bağlantı kurulmasında hem de çocuğun sorumluluklarını yerine getirmesinde tesirli olacaktır.
Çocuğun yaşına, ilgisine uygun etkinliklere katılması, aktiflik için gerekli gereçlerin çocuk tarafından hazırlanması sorumluluk şuurunun gelişmesinde yararlı olacaktır.
Konut içinde kendisine ilişkin alanları pak tutma ve özbakım hünerlerini yerine getirme konusunda çocuk kesinlikle bilinçlendirilmeli, anne baba bu süreçte düzgün bir rol-model olmalıdır.
Sorumluluk şuuru kazanamamış çocukların konut ve okul yaşantılarında daha çok zorlandığı görülmekte bu durumun aile içi çatışmalara neden olduğu da bilinmektedir. Unutulmamalıdır ki, bir çocuğun sorumluluk sahibi birey olabilmesinin yolu sorumluluk sahibi ebeveynlerle yetişmesinden geçmektedir.