Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
KELİMELER ARASINDAKİ KASIT İLİŞKİLERİ
Eş Manalı Kelimeler
Yazılış ve okunuş bakımından farklı ama anlamca benzer olan kelimelerdir Bu cins kelimeler birbirlerinin yerini tutabilir Eşanlamlı kelimelerin birisi çoğunlukla yabancı kökenlidir
kıymetdeğer, yanıtcevap, senesene, uygarlıkmedenilik, imkânolanak, aceleivedi, zelzeledeprem, yoksulfakir, davetlikonuk, imtihansınav, usulmetot, meselesorun, fiileylem, kelimesözcük, vasıtavasıta
Lakin bir takım durumlarda sinonim kelimeler birbirinin yerini tutamaz: “kara bahtlı sözcük grubunda “kara kelimesinin yerine “siyah kelimesini kullanamazsınız Çünkü iki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) aynı anlamlı veya yakın anlamlı olabilmesi için aynı amaç özelliğini taşımaları gerekir
Türkçe kelimeler arasında da benzeşen anlamlılık olabilir:
zelzeleyer sarsıntısızelzele,
kimi süreara sırazaman zamanara sırabazen
Yakın Anlamlı Kelimeler
Yazılışı ve okunuşu farklı olan, anlamdaş gibi göründüğü hâlde birbirinin yerini adamakıllı tutamayan, yani arasında kasit ayrıntısı bulunan kelimelerdir Bunlar çoğunlukla Türkçe kelimelerdir
göndermekyollamak, bezmekbıkmakbıkmak, arzu etmekistemek, çevirmekdöndürmek, söylemekdemekkonuşmak, benzerdost, hısımakraba, bakmakseyretmek,
Kardeşim sana küsmüş
Kardeşim sana kırılmış
Kardeşim sana dargın
Kardeşim sana darılmış
Birinci cümlede bir kesinlik ve yoğunlukanlamı, ikinci cümlede bir esneklik, hatta şımartmaanlamı, üçüncü cümlede üzülmekanlamı, dördüncü cümlede gücenip görüşmez edinmekanlamı vardır
Ben her sorunla başa çıkarım (baş etmek)
Bu kadar içten gelen çağırma beni (içtenlikle)
Davranışları hiçbir vakit içtenlikli değildi (samimi, samimiyetle)
Yaptığı işi önemsemiyordu (özen göstermiyordu)
Zıt Manalı Kelimeler
Anlamca birbirinin karşıtı olan kelimelerdir
Siyahbeyaz, uzunkısa, aşağıdayukarı, ilerigeri, vardeğil, varmakgitmek,
Bütün kelimelerin zıt anlamlısı yoktur Eylemlerde de koşul aynıdır Bir eylemin olumsuzu o eylemin karşıtı satılmaz
“sevinmek karşıtı sevinmemek değil “canını sıkmaktir
Kelimeler arasındaki zıtlık cümledeki kullanıma tarafından değişir
“doğru kelimesinin ters anlamlısı bir cümlede “eğri olurken, diğerinde “yanlış olabilir
İki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) aynı anlamlı, yakın manalı ya da zıt anlamlı olabilmesi için benzer kasit özelliğini taşımaları gerekir Meselâ, siyah ile beyaz, oysa ikisi de hakiki (temel) anlamda oldukları süre zıt manalı olurlar Hafif olmayan anlamındaki “ağır kelimesinin ağır olmayan anlamındaki “hafifle zıt anlamlı olabilmesi için ikisinin de reel (esas) anlamda kullanılması gerekir
Eş Sesli Kelimeler
Yazılışı ve okunuşu benzer olduğu hâlde anlamları öbür olan kelimelerdir Bunlar yalın hâlde olabildikleri gibi ek almış hâlde de olabilirler Şiirde cinas olarak kullanılır ve cinaslı kafiye yapılır
Gül: 1 çiçek, 2 gülmekten dikte
Kır: 1 kırsal alan, 2 kırmaktan emir, 3 beyaz
Yazma: 1 baş örtüsü, 2 yazmaktan negatif dikte, 3 yazma işi
Ek almış kelimelerle, ek almış ve almamış kelimeler arasında da eş seslilik laf konusudur Bu ekler görevce öbür ekler de olabilir
Siyah anlamındaki “kara ile “kara (a: yönelme hâl eki) gibi
“Oyuncakları olmuş çocukların kurşunlar
“Zalimler her saat taze fidanları kurşunlar
Neden kondun a bülbül kapımdaki asmaya
Ben yârimden vazgeçmem götürseler asmaya
“hala ve “hâlâ, “kar ve “kâr, “adet ve “âdet kelimeleri benzeşen sesli değildir Okunuşları ve anlamları farklıdır *
Eş Manalı Kelimeler
Yazılış ve okunuş bakımından farklı ama anlamca benzer olan kelimelerdir Bu cins kelimeler birbirlerinin yerini tutabilir Eşanlamlı kelimelerin birisi çoğunlukla yabancı kökenlidir
kıymetdeğer, yanıtcevap, senesene, uygarlıkmedenilik, imkânolanak, aceleivedi, zelzeledeprem, yoksulfakir, davetlikonuk, imtihansınav, usulmetot, meselesorun, fiileylem, kelimesözcük, vasıtavasıta
Lakin bir takım durumlarda sinonim kelimeler birbirinin yerini tutamaz: “kara bahtlı sözcük grubunda “kara kelimesinin yerine “siyah kelimesini kullanamazsınız Çünkü iki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) aynı anlamlı veya yakın anlamlı olabilmesi için aynı amaç özelliğini taşımaları gerekir
Türkçe kelimeler arasında da benzeşen anlamlılık olabilir:
zelzeleyer sarsıntısızelzele,
kimi süreara sırazaman zamanara sırabazen
Yakın Anlamlı Kelimeler
Yazılışı ve okunuşu farklı olan, anlamdaş gibi göründüğü hâlde birbirinin yerini adamakıllı tutamayan, yani arasında kasit ayrıntısı bulunan kelimelerdir Bunlar çoğunlukla Türkçe kelimelerdir
göndermekyollamak, bezmekbıkmakbıkmak, arzu etmekistemek, çevirmekdöndürmek, söylemekdemekkonuşmak, benzerdost, hısımakraba, bakmakseyretmek,
Kardeşim sana küsmüş
Kardeşim sana kırılmış
Kardeşim sana dargın
Kardeşim sana darılmış
Birinci cümlede bir kesinlik ve yoğunlukanlamı, ikinci cümlede bir esneklik, hatta şımartmaanlamı, üçüncü cümlede üzülmekanlamı, dördüncü cümlede gücenip görüşmez edinmekanlamı vardır
Ben her sorunla başa çıkarım (baş etmek)
Bu kadar içten gelen çağırma beni (içtenlikle)
Davranışları hiçbir vakit içtenlikli değildi (samimi, samimiyetle)
Yaptığı işi önemsemiyordu (özen göstermiyordu)
Zıt Manalı Kelimeler
Anlamca birbirinin karşıtı olan kelimelerdir
Siyahbeyaz, uzunkısa, aşağıdayukarı, ilerigeri, vardeğil, varmakgitmek,
Bütün kelimelerin zıt anlamlısı yoktur Eylemlerde de koşul aynıdır Bir eylemin olumsuzu o eylemin karşıtı satılmaz
“sevinmek karşıtı sevinmemek değil “canını sıkmaktir
Kelimeler arasındaki zıtlık cümledeki kullanıma tarafından değişir
“doğru kelimesinin ters anlamlısı bir cümlede “eğri olurken, diğerinde “yanlış olabilir
İki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) aynı anlamlı, yakın manalı ya da zıt anlamlı olabilmesi için benzer kasit özelliğini taşımaları gerekir Meselâ, siyah ile beyaz, oysa ikisi de hakiki (temel) anlamda oldukları süre zıt manalı olurlar Hafif olmayan anlamındaki “ağır kelimesinin ağır olmayan anlamındaki “hafifle zıt anlamlı olabilmesi için ikisinin de reel (esas) anlamda kullanılması gerekir
Eş Sesli Kelimeler
Yazılışı ve okunuşu benzer olduğu hâlde anlamları öbür olan kelimelerdir Bunlar yalın hâlde olabildikleri gibi ek almış hâlde de olabilirler Şiirde cinas olarak kullanılır ve cinaslı kafiye yapılır
Gül: 1 çiçek, 2 gülmekten dikte
Kır: 1 kırsal alan, 2 kırmaktan emir, 3 beyaz
Yazma: 1 baş örtüsü, 2 yazmaktan negatif dikte, 3 yazma işi
Ek almış kelimelerle, ek almış ve almamış kelimeler arasında da eş seslilik laf konusudur Bu ekler görevce öbür ekler de olabilir
Siyah anlamındaki “kara ile “kara (a: yönelme hâl eki) gibi
“Oyuncakları olmuş çocukların kurşunlar
“Zalimler her saat taze fidanları kurşunlar
Neden kondun a bülbül kapımdaki asmaya
Ben yârimden vazgeçmem götürseler asmaya
“hala ve “hâlâ, “kar ve “kâr, “adet ve “âdet kelimeleri benzeşen sesli değildir Okunuşları ve anlamları farklıdır *
