Sözlü ifade (Konuşma)

Konuşma özellikleri
Konuşurken dikkat edilecek noktalar
Konuşmacının özellikleri

Tavır: Dinleyicilere yönelik olarak bir kişinin muhakkak bir konu üzerinde sarf ettiği sözlere konuşma denir Düşüncelerin bir kişiye ya da bir topluluğa aksettirilmesi ve rakip ile müşterek hafıza alışverişinde bulunmak tavır olarak adlandırılmaktadır İyi ve hoş konuşmak bir sanat olarak kabul edilmektedir Dolayısıyla söylev da öteki tüm sanatlar gibi incelikler gerektirir Etkin ve hoş bir konuşmanın ilk şartı kullanılan dile hâkim elde etmek ve dili iyi bilmektir Dilin inceliklerini bilmeyen ve dildeki sözcük ve deyimlerin zenginliğine vakıf olmayan insan etkin konuşamaz Onun için etkili konuşabilmemiz için bugüne değin oluşturulmuş edebiyat verimlerinin çoğuna vakıf olmanın yanında kelime hazinemizin de geniş olması gerekir Konuşmada fikirlerin berrak, akıcı ve dinlenir olabilmesi için şu kurallara uyulması gerekir

* Konuşma bir sanat olduğuna kadar ifade edeceğimiz fikri önce fikir süzgecinden geçirip sonra dışında yansıtmalıyız
* Beyan edilecek zihin dolambaçlı yollardan değil ilk elden söylenmelidir
* Hatalı ve yetkisiz aşina bilgiler savunulmamalıdır
* Anlamını bilmediğimiz kelimeleri kullanmamalıyız Bir Takım halk ifadelerine tanıdık olmayan kelimeler sokuşturarak etkin konuştuklarını zanneder Hâlbuki anlamı meçhul tanıdık olmayan sözcük ile kurulan cümleler derme çatma ve bozuk olur
* Sözlü ifadenin imlası şive ve tonlamadır Konuşmada vurgu ve tonlama iyi kullanılmalıdır Mademki en etkin irtibat yüz yüze iletişimse mimik ve jestler tavır ile paralel seyretmelidir
* Konuştuğumuz konunun özelliğini kadar ses frekansımızı belirlemek zorundayız Mesela şehvetli bir tavır yapılıyorsa ses tonu hafif ve yumuşak olmalıdır Eğer ulusal bir mesele hakkında konuşuluyorsa ses tonu hiddetli ve sert olmalıdır
* Savunulan fikirlere ilk kez kendimiz inanmalıyız Kendimiz dahi inanmadığımız bir konuya başkalarını inandırmak mümkün değildir
* Konuşmamızı güzelleştirmek için şiirlerden büyük insanların sözlerinden ve sanatlı ifadelerden yararlanmalıyız
* İyi bir hatip yapabilmek için iyi bir dinleyici elde etmek gerekir
* İyi bir hatip dilin inceliklerini iyi bilmeli sözcük hazinesini geniş tutmalıdır Konuştuğu dile dominant olamayan millet yalnızca günlük ihtiyaçlarını gidermek için basit cümleler kurar
* Konuşmak ve fikirlerini etkili bir şekilde arzetmek elbette yüksek bir kültüre bağlıdır Yaşadığı bölgenin tarihini ve coğrafyasını bilmeyen, inandığı dinin şartlarını ve geçmişini bilmeyen, tabi bulunduğu milletin örf ve ananesine tanıdık olmayan olan, kendi biyolojisini ve çevresindeki mahlukatın özelliklerini irdelemeyen, yaşadığı dünya ile hayal ettiği dünya aralarında bocalayan, aklı ile duyguları aralarında gidip gelen insan elbette etkin konuşamaz Bu alıcı insanlar konuşurken kurduğu cümlelerde bocalamaya ve bozukluğa maruz kalır
* Konuşurken fikirlerimizin aksi istikamette düşünen insanların hassasiyetini de göz önüne alarak onları üzmeden ve kabalığa meydan vermeden fikirlerimizi sunmalıyız
* Söylev esnasında hatalı fikirlerimizi açık yüreklilikle belirlemek gerekir veya fikirlerimiz yanlış ise içten fikirleri kabul etmede cömertlik göstererek kendimizi eleştirmekten sakınmamalıyız
* Dinleyiciler ile aramızda kuşkusuz gönül bağını hazırlamak gerekir
* Her şeyin doğrusunu anlatmalı palavralardan uzakta durmak gerekir
* Düşünceler muhakkak somutlaştırılarak anlatılmalıdır Konuşmanın soyut olması veya felsefe boyutlarına inmesi dinleyicileri sıkar Bu yüzden güncel hayattan veya yaşanmış olaylardan alıntılar yaparak hitabe keza somutlaştırılır Hem de zenginleştirilir
* Konuşmalarda kendimizi övmemeliyiz Tersine kendimizin hatalı olan yönlerini eleştirmeliyiz Bu usul insana zarar vermez aksine dinleyicilerin ilgisini artırır
* Konuşmada elbette ağzı bozuk sözcük ve deyim kullanmamalıyız Küfürbaz konuşmak konuşmanın ciddiyetini bozar
* Hitabe sırasında yeri geldikçe yöresel ağızları uygulamak yardımsever olur Çünkü yöresel ağızları uygulamak keza dinleyiciyi sıkmaz hem de konuşmaya renk katar
* Konuşmada gövde dilinin iyi kullanılması gerekir
* Konuşmanın türüne göre hikâyeleştirme, şiirleştirme, analiz ve tanımlama etme tekniklerinin kullanılması gerekir
* Konuşurken kullandığımız dilin ses yapısına hâkim almak gerekir Sesleri telaffuz ederken yabancı bir dilin aksanına kaymak konuşmanın cazibesini ortadan kaldırır
*Tavır esnasında dinleyicilerin gözlerinin içine bakılmalıdır Çünkü insanlar anlatamadıkları çoğu şeyi gözleri ile anlatırlar Gözler birbirleri arasında öyle bir şekilde anlaşırlar ki bir insanın göz ifadesinden o insanın iç dünyasını çözülebilir Söylev esnasında gözler diğer şeylerle meşgul olursa konuşmanın ahengi bozulur *