Çocukları organize spor yaşamına katılmış ebeveynler bir çok açıdan gerilim yaşayabilmektedir. Ebeveynler günlük olarak çocukları ile ilgili stresörlerle karşılaşmaktadır (çocuğu okula hazırlamak, çocuğun okul dışı vaktini ve aktivitelerini organize etmek, ödevlerini tamamlamasını sağlamak, disiplini sürdürmek gibi). Bu üzere stresörler ebeveynin davranışlarını ve münasebetiyle ebeveyn-çocuk ilişkisini etkilemektedir (Knight, Holt & Tammien, 2009).
Ekonomik stresörler tekrar epey değerlidir ve ebeveyninin çocuğa yönelik davranışlarını etkileyebilmektedir. Örneğin; ekonomik olarak zorluk çeken ebeveynler çocuklarına karşı daha denetimci yahut daha ilgisiz davranabilmektedir. Öte yandan vakit kısıtlılığı da ebeveynler için bir gerilim faktörü olabilmektedir. Hem ebeveynlik hem toplumsal yaşam hem de iş yaşamı sorumlulukları olan ebeveynler tüm bu vazife ve beklentiler karşısında kendini sıkışmış ve yetersiz hissedebilmektedir. Bununla birlikte ebeveynler yorgun, hatalı yahut kızgın da hissedebilmektedirler (Dorsch, Smith & McDonough, 2014).
Yakın vakitte gerçekleştirilen bir araştırmada, İngiltere’deki junior tenis oyuncularının ebeveyni olan 123 kişi ile, çocukları spora katılan ebeveynlerin yaşadığı gerilimi araştırmak üzere anket çalışması gerçekleştirilmiştir (Harwood & Knight, 2009). Ebeveynler yedi çeşit stresör belirtmiştir; rekabetçi maç ve turnuvalara katılmak, koçların davranışları ve sorumlulukları, maddi endişeler, vakit kısıtlılığı, kardeş kıskançlığı ve ilgide eşitlik sağlamak, tenis tertiplerindeki eşitsizlikler ve tenis eğitimi ve gelecekteki tenis mesleği ile ilgili gelişimsel endişeler. Diğer bir deyişle rekabetçi stresörler, organizasyonel stresörler ve gelişimsel stresörler olarak üçe ayırabiliriz. Çalışma ebeveynlerin çocuklarının spor esnasında yaşadıkları gerilimden etkilendiğini göstermektedir.
Kirk ve arkadaşları (1997) Avusturalya’lı ebeveynler ile anket çalışması gerçekleştirmiş ve çocuklarının spora iştirakinin ekonomik masraflarını ve sonuçlarını değerlendirmiştir. Ebeveynler bu masraflara bir yatırım olarak bakmakta ve eğer çocukları başarılı olursa geri kazanacaklarını düşünmektedir zira spordaki başarı üniversitede bursa karşılık gelmektedir. Ebeveynlerin çocuklarına sporda başarılı olma konusunda yaptığı baskının sebebi bu başarıyı yaptıkları maddi ve duygusal yatırımın karşılığı olarak görmeleridir. Yakın vakitli bir çalışmada ailenin spor için gerçekleştirdiği finansal yatırım ile gencin algıladığı ebeveyn baskısı, spordan keyif alması ve spora bağlılığı ortasındaki ilişki değerlendirilmiştir (Dunn, Dorsch, King & Rothlisberger, 2016). Amerika’da gerçekleştirilen çalışmaya 163 ebeveyn-çocuk ikilisi katılmıştır. İştirakçi çocuklar çeşitli sporlara faal olarak katılmaya devam etmektedir; Amerikan futbolu, beysbol, futbol, voleybol, güreş, tenis, yüzme, güreş ve jimnastik. Sonuçlar ailenin finansal yatırımının çocuğun spora bağlılığını algılanan ebeveyn baskısı ve spordan alınan keyfi mediate ederek iddia ettiğini göstermektedir. Diğer bir deyişle, çocuğun spora iştirakine daha fazla yatırım yapan aileler daha yüksek düzeyde ebeveyn baskısı sergilemektedir. Bu durum çocuğun spordan daha az keyif almasına ve spora devam etmek için daha az bağlılık hissetmesine yol açmaktadır.
Spor ile Toplumsallaşma
Gençlerin spora iştiraki giderek artmaktadır ve beraberinde ebeveynlerin de gençlerin organize spor hayatlarına faal iştirakleri sağlanmaktadır. Bu noktada ebeveynin spor ile sosyalleşmesi kavramı oluşmaktadır. Bu sosyalleşme süreci de ebeveynde bilişsel, duygusal ve ilişkisel bir ekip değişimlere yol açmaktadır. Ebeveynler çocuklarının spora iştiraki ile birlikte kişisel olarak kimi davranışsal değişimler gösterebilirler. Örneğin; spor olaylarına daha fazla katılma, televizyonda daha fazla spor izleme üzere. Tıpkı vakitte, bir diğer değişim bilişsel alanda gerçekleşebilmektedir. Ebeveynler spora daha fazla ilgi duymaya başlar, spor kısmıyla ilgili kuralları daha güzel anlamaya ve stratejileri fark etmeye başlar. Duygusal değişimler ise olumlu (gurur duyma, keyif alma, eğlenme üzere ) yahut negatif (stres, dert, hayal kırıklığı gibi) gözlenebilir. Sonuç olarak çocuğun ya da gencin spor yaşamına katılan ebeveynlerin birebir vakitte kendi kişisel düzlemlerinde de değişim ve gelişmeler olduğu görülmektedir.
Dorsch ve arkadaşları (2014) çocukları birinci kere spora iştirak sağlamış ebeveynlerin bu süreçte deneyimledikleri spor ile sosyalleşme sürecini ve bu sürecin aile ilişkilerini ve ebeveynlik pratiklerini nasıl şekillendirdiğini incelemiştir. Bu çalışmada dört aile on beş ay boyunca izlenmiştir. Çalışma boyunca ebeveyni çocuk ve koçlarla gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış görüşmeler, ebeveyn günlükleri ve birebir müşahedeleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçları gencin spora iştirakinin aile içi etkileşim açısından yeni imkanlar sağladığı ve ailenin iletişimini şekillendirdiği bulunmuştur. Bu değişiklikler ile birlikte, ebeveynler hem davranışsal hem de duygusal açıdan gencin spor yaşantısına daha fazla dahil olmuş ve sporu çocuklarına hayat derslerini öğretmek için bir vasıta olarak kullanmaya başlamıştır. Bu tekrarlayan toplumsal etkileşim aracılığıyla ebeveynler organize spor ortamı çerçevesinde ortaya çıkan yeni rollerini benimsemeye ve ebeveyn olarak kendi gelişimlerini sürdürmeyi sağlamıştır.
Ebeveynin atletin yetenek gelişimi sürecinde rolü değişmektedir. Gencin spora iştirakinde üç aşamadan geçtiği düşünülmektedir; seçme, özelleşme ve yatırım aşamaları. İlk aşamada, çocuk çeşitli sportif aktivitelere katılır ve eğlenmek en değerli maksattır. Bu aşamada ebeveynin rolü çocuğun gelişimini desteklemek, ailenin vaktin spora yönlendirmek, ulaşım konusunda ve diğer gereksinimlerin temini konusunda çocuğa yardımcı olmaktır. İkinci aşamada çocuk bilhassa bir spor alanında özelleşmeye başlar ve bu spora özel pratikleri tekrarlayarak maharetlerini geliştirir. Bu aşamada ebeveynin rolü daha fazla finansal ve zamansal imkan sunmak ve çocuğa tertipli olarak duygusal moral desteği sunmaktır. Üçüncü aşamada ise çocuğun maksadı seçtiği sporda bir seçkin düzeye ulaşmaktır. Bu aşamada ebeveyn değerli bir duygusal kaynak olarak kalmaya devam etmektedir. Lakin ebeveynin çocuğun spor mesleğine direk tesiri azalmıştır, yüksek eğitimli koçlar bu noktada çocuğa ebeveynin verebileceğinden daha fazla katkı sağlamaktadır