Su Döngüsü Hakkında bilgi

Su yaşam kaynağıdır Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluştururYeryüzündeki su miktarının takriben % 5 ’ i tatlı sulardırGüneş enerjisinin ısıtmasıyla farklı alanlara yönlendirilmiş kaynaklardan atmosfere çıkan su buharı; yağmur kar batmış gibi yağış biçimleriyle her yerde yer yüzüne döner Bu suyun bir miktarı yer altı sularına karışırken daha büyük kısmı göl ve deniz gibi kaynaklarda birikir Su döngüsü deöteki bütün döngüler gibi süreklidir Tümör terleme ile su döngüsüne katılır

Yer yeryüzündeki bütün sular katılmaktadır Laf gelimi denizlerden buharlaşan suyağış olarak yer yüzüne dönmekte bir kısmı üstünkörü sularda birikip bir kısmı da yer altı sularına karışmaktadırYer altı sularının son toplanma yeri ise deniz ve okyanuslardır Burada toplanan sular su döngüsüne devam eder ( uzun su devri ) Deniz ve okyanuslardan buharlaşan suyun karalara geçmeden her yerde yağmur kardolu şeklinde deniz ve okyanuslara geçmesine ise kısa su devri denir

Su Çevrimi Nedir?

Su çevrimi yeryüzünde yeraltında ve atmosferde suyun mevcudiyetini ve hareketlerini tanım eder Dünyadaki su tekrar tekrar hareket halindedir Buz halden akışkan ayla akışkan halden buhar haline ve buhar halinden baştan akışkan haline dönen suyun bu hareketi akıcılık talep eder Su çevrimi milyonlarca yıldır devam etmekte olup hayatın mevcudiyeti buna dayanır Susamış bir yaşam dayanılmaz olurdu

Yağmur kar dolu gibi bütün yağışların tek bir kaynağı vardır Yağışların nedeni havadaki nemin (su buharının) yoğunlaşmasıdır Nemlilik yer yüzeyinde dolaşım halinde yer alan suların buharlaşmasından ileri gelir

Bitkilerin terlemesinden ve ıslak topraklar akarsular göller ve denizlerdeki suların buharlaşmasından oluşan su buharı hava akımlarıyla yukarı dürüst yükselir ve yükselen hava soğur Bu yüzden su buharı fazla minik damlacıklar halinde yoğunlaşmaya başlar Bu damlacıklar bulutların oluşmasına yol açar Su damlacıklarının siklet ve hacimleri içinde bulundukları hava göre taşınabilme sınırına değin artar Öyle bir lahza kazanç oysa bundan böyle hava bu damlacıkları taşıyamaz İşte o vakit bunlar yağmur halinde aşağıya inerler Eğer atmosferin üst katmanlarında sıcaklık fazla düşük ise su damlacıkları ufak buz kristallerine dönüşür Bu Vesile Ile kar olayı meydana gelir Dolu ise yaz fırtınaları esnasında karmakarışık bir mekanizma sonucunda oluşur Yağışlar toprağa varıncayüzeydeki akarsuları beslerler ya da toprağın derinliklerine dürüst süzülerek derin yeraltı sularını oluşturur

Su çevriminin fazla kısa bir özeti

Su çevriminin başlangıç noktası yoktur lakin okyanuslardan başlayarak su döngüsünü anlatalım Su çevrimini harekete geçiren güneş okyanuslardaki suyu ısıtır ısınan su da atmosfere buharlaşır Yükselen hava akımları su buharını atmosfer içinde yukarıya kadar taşır orada bulunan daha soğuk hava bulutlar içinde yoğunlaşmaya sebep olur Hava akımları bulutları dünya çevresinde hareket ettirir bulut zerreleri bir araya gelerek büyürler ve yağış olarak gökyüzünden düşerler Bir Takım yağışlar kar olarak dünyaya geri döner ve donmuş su kütleleri halinde binlerce sene kalabilecek olan buz tepeleri ve buzullar şeklinde birikebilir

Ilıman iklimlerde ilkbahar geldiğinde çoğu vakit kar örtüleri erir ve eriyen su erimiş kar olarak toprak yüzeyinde akışa geçer ve bazen de sellere sebep olur Yağışın çoğu okyanuslara yada toprağa düşerek yerçekiminin etkisiyle yüzey akışı olarak akar Akışın bir kısmı vadilerdeki nehirlere karışır ve buradan da nehirler vasıtasıyla okyanuslara içten hareket eder Yüzey akışları ve yeraltı menşeyli kaynaklar tatlı su olarak göllerde ve nehirlerde toplanır Tüm yüzey akışları nehirlere ulaşmaz Akışın birçok sızarak yer altına geçer Bu suyun bir kısmı yüzeye yakın kalır ve yeraltı suyu boşaltımı olarak tekrar yüzeydeki su kütlelerine (ve okyanusa) katılır Bir Takım yeraltı suları yer yüzeyinde buldukları açıklıklardan tatlı su kaynakları olarak baştan ortaya çıkarlar Sığ yeraltı suyu bitki kökleri tarafından alınır ve yaprak yüzeyinden terlemeyle atmosfere geri döner Yeraltına sızan suyun bir kısmı daha derinlere gider ve fazla uzun vakit süresince büyük miktarda tatlı suyu depolayabilen akiferleri (suyla batmış yeraltı materyali) ’ besler Zamanla bu su da hareket eder ve bir kısmı su döngüsünün başladığı ve bittiği okyanuslara karışır

Hidrolojik Döngü (Su Döngüsü)

Bugün kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dünyada bulunduğu ve miktarının fazla artı değişmediği doğrudur Dünyada su hareket eder formu değişir tümör ve hayvanlar göre kullanılır ama aslında katiyen yok olmaz Buna Hidrolojik Döngü (Su Döngüsü) denir

Su Döngüsünü Oluşturan Basamaklar

Bu döngüde suyun hareket etmesini sağlayan beş değişik olay vardır:
1 Yoğunlaşma (kondansasyon)
2 Yağış (precipitation)
3 Toprağa geçiş (Infiltration) ve yeraltı sularının oluşumu
4 Yüzeyel sızıntı (Runoff) ve yüzey suları ile yeraltı sularının oluşumu
5 Buharlaşma (Evapotranspiration)

Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur şartlar yerinde olduğunda yağış meydana kazanç Yağış biçiminde yeryüzüne düşen su toprağa sızarak yeraltı sularına veya yüzeyel akış olarak okyanuslara denizlere karışır Yüzey sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri döner

Yoğunlaştırma:Suyun buhar formundan akışkan formuna metamorfoz sürecidir Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar Ilıkıslak hava yükselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder Ilık hava yükseldikçe sıcaklığı azalıp enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar ya da batmış) haline döner
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yüzeyinde dobra dobra görebilir su şişesinin oda ısısında nasıl “terlediğini rahatlıkla izleyebilirsiniz

Yağış: Yağmur sulusepken kar kar veya dolu olarak bulutlardan salınan sudur Atmosferde yoğunlaştığıatmosferik hava akımında kalmasının zorlaştığı durumda su buharından daha sonra yağış meydana gelir

Toprağa geçiş: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirirler
Toprağa sızan su miktarı toprağın eğimi bitkilerin tipi ve miktarı toprağın su ile doygun olup olmamasına emrindeki olarak değişir Yüzeyde büyük yarıklar delikler bulunması toprağa su geçişini kolaylaştırır

Yüzeyel sızıntı: Fazla fazla yağış olduğunda toprak suya doyar ve suyun fazlasını alamaz Kalan su toprağın yüzeyinden akar (Runoff) Suyun toprağa emilemeyen kısmı yüzey suları olarak isimlendirilir Yüzeyel sular kar ve buzların erimesiyle de oluşabilir
Yüzey suları çaylara derelere ve nehirlere akar Yüzey suları her zaman daha aşağı noktalara içten taşınır dolayısıyla okyanuslara karışır

Yeraltı suları: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirir
Yeraltı sularının bir bölümü derinde kapalı bir su katmanına ulaşır ve kullanılabilmeleri için yeryüzüne özel bir yöntemle çıkarılmaları gerekir
Yeraltı sularının diğer bir bölümü ise basınç etkisiyle üst toprak katmanlarına doğru hareket eder ve yeryüzüne ulaşır Bu sulara kaynak suyu denir

Yeraltı suyu toprak katmanlarından geçerken temas ettiği yüzeydeki mineral vb maddeleri de yapısına alır Bu maddeler suyun yardımsever bileşenlerini (demir magnezyum vb) oluşturabileceği gibi arsenik nitrat tarım ilacı kalıntıları gibi zehirli maddeler de olabilir Toprak sarsıntıları yağmur ve eriyen kar suları bu zehirli maddelerin suya karışma riskini artırır bu nedenle suyun bileşimindeki değişikliklerin sürekli izlenmesi ve tehlikesiz ayla getirilmesi için etkili filtrasyon yöntemleriyle arındırılması gereklidir

Buharlaşma: Bitkilerin nemlenmesiyle ve toprağın buharlaşmasıyla oluşan sudur Evapotranspiration atmosfere bitmiş giren su buharıdır
Evapotranspiration buhar olarak atmosfer içinde artmaya başlayan su moleküllerinin niçin olduğu güneş enerjisinin suyu ısıttığı durumda oluşur
Görüldüğü gibi gereksinmemiz olan suyun bize ulaşması için çoğu oluşum gerçekleşmektedir Ve bu oluşumlar daima meslek başındadır Kutup örneklerde ise döngü ayrı şekillerde gerçekleşir Mesela Antartika donmuş olduğundan buharlaşma oluşmaz (buzlar sublimation adı bahşedilen bir oluşumla aracısız olarak su buharına dönüşür) Tekrar örneğinSahra Çölü fazla verimsiz olduğundan yağış olmaz (su yere düşmeden uçup gitme oluşur) Fakat döngü daima sürer
İşte bu nedenle her gün içtiğimiz su dinozorlar dünyayı dolaştığında da aynı döngü içerisinde dünyamızda dolaşmaktaydı
*