Süleymaniye'de Sinan dehası

Süleymaniye'de Sinan dehası Ihtişamlı bir devre haşmetli eserlerle mühür basan Mimar Sinan'ın ustalığıkalfalık dönemi eseri olan Süleymaniye Camii'nde uyguladığı mimari inceliklerle de hayranlığa sebep oluyor Süleymaniye Camii’ndeki akustiği içi boş ve ağızları yere bakan şekilde kubbe duvarlarının içine yerleştirilen 65 adet küp sağlıyor Camide ışıklandırma için kullanılan kandillerin isi is odasında toplanıyor İs odasından caminin içine açılan 2 adet menfezden bakıldığında birinden Allahdiğerinden de Muhammedyazılmış levha görülüyor Sanat tarihi uzmanı Prof Dr Doğan Kuban Tasarım olarak çok güzel bir yapı Tüm İstanbul silüetini hâlâ etkileylen bir tasarımı vardiyor Cami imamı Mehmet Sevinç de Ecdadımız her şeyi gelişigüzel değil ince hesaplara dayalı olarak yapmış Çoğu zaman biz bunları incelemekten değil seyretmekten bile aciz kalıyoruzdedi Görkemli bir devre heybetli eserlerle mühür basan Mimar Sinan'ın ustalığı kalfalık dönemi eseri olan Süleymaniye Camii'nde uyguladığı mimari inceliklerle de uyarı çekiyor Süleymaniye Camii'nin eksik aşina mimari inceliklerine ilişkin data veren cami imamı Mehmet Mutluluk Kanuni Sultan Süleyman göre 1550 yılında Mimar Sinan'a yaptırılan caminin külliyesi ile birlikte 1557 yılında tamamlandığını ve mimarisinde sergilenen ihtişamın Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş dönemindeki ihtişamla örtüştüğünü belirtti Mimar Sinan'ın camide verilen vaazın duyulması için akustik sistemi üstünde çalıştığını sesin bir noktadan çıkarak caminin her köşesine eşit şekilde dağılması için çaba gösterdiğini anlatan Mutluluk ressam mimarın bu gayeyle Anadolu'da kullanılan turşu küplerinden içi abes 65 tanesini ağızları aşağıya bakar vaziyette asıl kubbenin etrafındaki duvarlara yerleştirdiğini ve küplerin aralarını da yumurtanın akıyla sıvadığını söyledi Sevinç bir rivayete göre Mimar Sinan'ın akustiğin temini için camide nargile içtiğini durum Kanuni Sultan Süleyman'a şikâyet edilince padişahın hışımla gelip baktığını ve Mimar Sinan'a bunun sebebini sorduğunu Sinan'ın da Sultanım bakınız bunun içerisinde tömbeki yoktur sadece su vardır Bu çektiğim zaman fokurdayan suyun sesinin kubbeye nasıl ulaştığı ve caminin her noktasına eşit vaziyette nasıl dağıldığını tedarik için yaptığım bir çalışmadırdiyerek çalışmasıyla ilgili veri verdiğini anlattı İS ODASININ SIRRI Süleymaniye Camii'nin diğer bir özelliğinin de Mimar Sinan'ın başlangıçta buraya is odası yapması olduğunu kaydeden Mutluluk yapıldığı dönemde elektrik olmadığı için caminin 275 adet kandil ve bunlara ek olarak mihrabın 2 yanında yerleştirilen dev mumlar ile aydınlatıldığını söyledi Mimar Sinan'ın yanan mumlardan meydana çıkan isin camiye hasar vermemesi için orta kapının üzerinde bir oda tasarladığını anlatan Mutluluk kandillerden çıkan isin meydana gelen akımla mihrabın huysuz yönüne hareket ederek kapının üzerinde dışarıya açılan 4 adet ufak pencereden is odasına çekildiğini açıklama etti Sinan'ın hava akımının is odası yönüne dürüst olmasını sağlamak için camiyi is odası merkezli yaptığını anlatan Mutluluk bu odada biriken isle de mürekkep elde edildiğini kaydederek Bu mürekkeple de o günün siyasi dini yönetimsel bütün fermanları yazılıyor Sebebi ise tüm bu el yazması eserler gibi önemli belgelerde bu mürekkep kullanıldığı süre herhangi bir akıcı maddenin dökülmesiyle yazılar kaybolmuyor Kaybolması için illa fakat o kağıdın tahrip olması gerekiyordedi Bunlara ilave olarak is odasından caminin içine açılan 2 adet menfez bulunduğunu kaydeden Mutluluk bu menfezlerden bakıldığında birinden yalnızca cami içindeki Allahyazılı levhanın diğerinden de Muhammedyazılmış levhanın görüldüğünü belirtti Bu durumun da tekrar ince bir hesapla ayarlandığı ifade eden Sevinç Ecdadımız her şeyi rasgele değil ince hesaplarla yapmış Çoğu vakit biz bunları incelemekten yok seyretmekten bile aciz kalıyoruzdedi KUBBEYİ TAŞIYAN FİL AYAKLARI Süleymaniye Camisi'nin 53 metre yüksekliğinde 265 metre çapındaki merkezi kubbesini taşıyan fil ayaklarından 2'sinin Darı veya acilen Lübnan sınırları içinde kalan Baalbek'ten 2'sinin ise Afyonkarahisar'ın İscehisar ilçesinden getirildiğinin rivayet edildiğini söyleyen Mutluluk Osmanlı döneminde bu fil ayaklarında kürsülerin olduğunu ilim adamlarının buradan halka tefsir İslâm hukuku hadis ve tasavvuf dersleri verdikleri anlattı ÖRÜMCEK AĞINA KARŞI DEVE KUŞU YUMURTALARI Dev boyutlardaki yapının temizliği için günümüzde de caminin değişik yerlerine konulan siyah deve kuşu yumurtaları olduğu bildiren Mutluluk camide farklı alanlara yönlendirilmiş yerlere koyulan takriben 60 adet deve kuşu yumurtası olduğunu bu yumurtaların asılı olduğu yerde en üst noktalarda bile örümcek ağı olmadığını günümüzde de kullanılan deve kuşu yumurtalarının emin aralıklarla Vakıflar Genel Müdürlüğü kadar yenileriyle değiştirildiğini kaydetti Sevinç Süleymaniye Camii'nde ödev yapmanın taşıdığı kasıt sorulduğunda da Muhteşem bir devletin mükemmel bir milletin müstesna bir ümmetin ecdadının yaptırmış olduğu böyle bir camide görev yapmak bizim için hazzı huzuru ifadesi mümkün olmayan bir mutluluktur Tek dileğim ve duam şudur; Allah bulunduğumuz yerlere bizi layık etsin Manâlı olan budedi İSTANBUL’UN SİMGESİ Sanat tarihi uzmanı Prof Dr Doğan Kuban Süleymaniye Camii'nin Osmanlı'nın en büyük padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın yaptırdığı 2 büyük camiden biri olduğunu anımsatarak Süleymaniye Camii İstanbul'un da simgesel olarak en manâlı yapısı bir kere çok büyük boyutlu Civarda koca bir külliye var İstanbul'un tüm sosyal işleri ile ilgili binaları barındıran bir külliye Tasarım olarak da çok hoş bir yapı Bütün İstanbul silüetini hâlâ etkileyen bir tasarımı vardedi Mimar Sinan'ın burada bir is odası yaptığını ve orada isi topladığını söyleyen Kuban caminin mimari planında özel açılar bulunduğunun bahis edilmesi ile ilgili olarak O vakit yapıların statik hesapları diye birşey yoktu Özel açılar varsa bu da Sinan'ın kendisine seçmiş olduğu oranlar olabilir Ama bunu bilmiyoruzdedi CAMİNİN DIĞER ÖZELLİKLERİ Süleymaniye Camii'nin mimarisindeki bir diğer nitelik de avlunun anında solunda yer alan ve daha minik boyutta olan Cevahir Minaresi Evliya Çelebi'den rivayetle caminin yapımının uzaması aleyhinde parasal açıdan sıkıntı çekildiğini düşünen İran Şahı Tahmasb Han Kanuni Sultan Süleyman'a inşaatın devamı için elmas ve değerli taşlar yolladı Kanunu Sultan Süleyman ise kendisini öfkelendiren bu hediyelere cevaben caminin her taşının bu taşlardan çok daha değerli olduğunu söyleyerek taşları mimarbaşına verdi Mimarbaşı Sinan da bu taşları inşa ettiği cami minaresinin taşlarının içine yerleştirdi Bu minare bu değerli taşları içinde barındırdığı için Cevahir Minaresidiye biliniyor Mimar Sinan'ın başlıca kubbesinde Allah göklerin ve yerin nurudur Onun nurunun misali içinde çerağ bulunan bir kandil gibidir; çerağ bir sırça içerisindedir; sırça sanki incimsi bir yıldızdır fakat doğuya da batıya da ait olmayan kutlu bir zeytin ağacından yakılır; (bu öyle bir ağaç oysa) az daha alev ona dokunmasa da yağı ışık verir (Bu) Nur üstüne nurdur Allah kimi dilerse onu kendi nuruna yöneltir Allah millet için örnekler verir Allah her şeyi bilendirmealindeki Nur Suresi'nin yer aldığı camide bazı ayetlerin anlamları ile bağdaşan yerlere yerleştirildiği söyleniyor Süleymaniye Camii içindeki ölçülerin de ebcet hesabına kadar hesapladığı açıklama ediliyor Cami içindeki mesafeler ölçüldüğünde tüm mesafelerin ebcet hesabı ile Allahisminin katları olduğu minare yüksekliği kubbe çapı gibi bazı uzunluk ve açılar birbirine orantılandığında Pisayısı veya dünya ekseninin eğim açısı olan 23 gibi rakamları verdiği söyleniyor Ramazan ayında tezyinat çalışmaları başlayacak 450 yıldır ayakta kalan ve Mimar Sinan'ın deyimi ile Kıyamete dek yıkılmayacakolan Süleymaniye Camii'nde tezyinat çalışmalarına başlanacak Camide fazla ciddi olmayan hasarların onarılması süslemelerin aslına uygun bir şekilde yenilenmesi amacıyla yapılacak incelemeler için yarın ihale yapılacak Ramazan ayı ile beraber başlaması planlanan çalışmaların Ramazan ayında camide ibadeti engellememek için dıştan başlayacağı açıklama ediliyor Ilk Olarak son cemaat mahallinde ve avluda eskiyen yerlerin onarılacağı Ramazan sonrası ise küçük çaptaki tezyinat çalışmalarının daha fazla asıl kubbenin sıvasındaki çatlakların onarılması ile devam edeceği kaydediliyor Caminin en manâlı özelliği olan akustiği sağlayan asıl kubbede meydana gelen sıva çatlakların onarılıp kubbe süslemelerinin aslına uygun şekilde yapılacağı belirtiliyor Ziyaretçilerin isimlerini yazarak imha ettiği is odası da elden geçirilecek yerler aralarında bulunuyor Kaynak: Zaman