Süt, insan ve göğüslü canlıların yaşamalarını ve nesillerini sürdürmeleri için başta gelen temel besin öğesidir. Sütün hayatımızda sahip olduğu ehemmiyet çabucak hemen herkes tarafın bilinmekle bir arada,ülkemizde kişi başı tüketilen süt ölçüsü yeteri seviyede değildir. Devletimizde kişi başı yaklaşık olarak 113 kg süt ve türevleri tüketilmektedir. Devletimizde süt ekseriyetle yoğurt,peynir ve çökelek olarak yenilmekte.
SÜTÜN BESLENME VE SAĞLIĞIMIZDA Kİ KONUMU VE KIYMETI
Bebeklerin büyümesi,gelişmesi için sütün ehemmiyeti tartışılmazdır,her ananın sütü bebeğini doyuracak seviyede ve içeriktedir. O denli ki prematüre bir bebeğin bile anasının sütü sıradan ana sütünden farklı bir içerikte olup prematür bebeğinin geresinimi karşılayacak formdadır.
Büyüme ve gelişme devrinde ki gençlerin protein muhtaçlıklarını karşılamasında ve kemik gelişimi için gerekli kalsiyumu içermesi bakımından süt epeyce kıymetli bir besindir. Günlük 4 su bardağı süt yahut yoğurt,günlük kalsiyum gereksinimimizi karşılamaktadır. Kalsiyumun ana kaynağı olan süt ve türevlerinin bayanlarda 30 yaşına kadar tüketilmesi de osteoporozu değerli aşamada önlemektedir. Tekrar yoğurtta da asit konsantrasyonu yüksektir buda bakteri üremesini engellemektedir,yoğurt barsak hareketlerini düzenlediğinden ve asit özelliğinden ötürü ishalde kullanılır. Yeniden sütte ki kalsiyum vücutta ki ağır metalleri (Pb,Cd gibi) çökerttiği için endüstride,maden ocaklarında,radyasyona maruz kalan insanlarda günlük kesinlikle tüketilmesi gereken bir besindir. Sütte laktoz şekeri vardır ve vücutta laktaz enzimi sayesinde hidrolize olur. Laktaz enzimi ehliyetsiz olan insanlarda laktoz parçalanmaz ve kramp,ishal,karın ağrısı ile seyreden laktoz intoleransı hikayesi gerçekleşir. Bu durumda öncelikle süt diyetten çıkarılmalıdır ve tolere durumuna nazaran yoğurt tercih edilmelidir. Yeniden laktoz intoleransı olan insanlar peynir tüketeceklerse,peynirin laktozsuz olması için en az 90 gün olgunlaşmış olması gerek.
SÜTÜN İÇERİĞİ
Süt; su,yağ,protein,karbonhidrat,vitamin ve minarelden oluşur. Süt veren hayvanın cinsine,yaşına,beslenme durumuna,mevsime bağlı olmakla birlikte umum olarak sütün %88’i su,%3.5’i yağ, %5’i karbonhidrat ve %3.4’u proteindir. Sütün yağ ölçüsü yazın düşük kışın yüksek olur,yine hayvan yaşlandıkça sütün yağ ölçüsü azalmaktadır.
SÜTTEKİ PROTEİNLER;
KAZEİN: Hayvan sütü proteinlerinin yaklaşık %85’i kazeindir. Kazein ısıdan etkilenmeyen bir proteindir gelgelelim rennin enzimi ve asitle koagüle olur. Esasen peynir oluşumu için sütün koagüle olması gerek ve buda rennin enzimi ile gerçekleşir. Rennin enzimi kazeinin jel oluşturmasını sağlar. Tekrar sütün ekşimeside sütte ki kazeinin koagüle olması ile olur.
WHEY PROTEİNLERİ: Süt proteinlerinin yaklaşık %15’ini oluşturur. %50’sini beta-laktoglobulin,%12’sini alfa-laktoalbümin oluşturur. Bu proteinler sıcaklıktan etkilenirler ve enzimlerden etkilenmezler. Kazeine nazaran suda dağılma özellikleri ziyadedir,globüler yapıya sahiptirler ve ısı ile denatüre olurlar. Sütün kaynatılması sırasında whey proteinleri kabın dibinde,kenarlarında ve üstünde birikir.
SÜTTEKİ LİPİTLER;
Sütte ki yağlar umumide gözle görülebilecek durumda değildir. Süt yağının 2/3’ü doymuş,geriye kalan yağlar ise doymamış yağlardır. Sütte en çok oleik ve palmitik yağ asiti bulunur ( yaklaşık %50). Ayrıyeten süte lezzet ve koku veren de miristik ve bütirik yağ asitleridir. Süte acımsı tad ise içerdiği kısa zincirli yağ asitlerinden ileri gelmektedir.
SÜTTEKİ VİTAMİN VE MİNARELLER;
Süt vitamin ve minarel bakımından hayli zengindir. Çabucak çabucak bütün vitaminleri içeren süt,özellikle A vitamini bakımından,riboflavin bakımından güzel bir kaynaktır. Tiamin ise az da olsa sütte bulunur. Sütün vitamin ve minarel kaybını önlemek için;sütü güneşten korumak,güneş geçirmeyen kaplarda saklamak gerek.
Ayrıyeten süt,kalsiyum ve fosfattan güçlü,demirden yoksuldur. Demir sütte en az bulunan minareldir.
Süt yahut türevlerini her gün tüketmeye itina göstermeli,özellikle yoğurdu kahvaltı dahil bütün öğünlerde anlaşılan ölçülerde tüketmemiz gerekir. Yüksek kolesterollü şahıslar az yağlı yahut yağsız süt yada yoğurt tüketmeleri gerekirken sağlıklı insanların yağlı süt yahut türevlerini tüketmelerinde bir sakınca yoktur.
SÜTÜN BESLENME VE SAĞLIĞIMIZDA Kİ KONUMU VE KIYMETI
Bebeklerin büyümesi,gelişmesi için sütün ehemmiyeti tartışılmazdır,her ananın sütü bebeğini doyuracak seviyede ve içeriktedir. O denli ki prematüre bir bebeğin bile anasının sütü sıradan ana sütünden farklı bir içerikte olup prematür bebeğinin geresinimi karşılayacak formdadır.
Büyüme ve gelişme devrinde ki gençlerin protein muhtaçlıklarını karşılamasında ve kemik gelişimi için gerekli kalsiyumu içermesi bakımından süt epeyce kıymetli bir besindir. Günlük 4 su bardağı süt yahut yoğurt,günlük kalsiyum gereksinimimizi karşılamaktadır. Kalsiyumun ana kaynağı olan süt ve türevlerinin bayanlarda 30 yaşına kadar tüketilmesi de osteoporozu değerli aşamada önlemektedir. Tekrar yoğurtta da asit konsantrasyonu yüksektir buda bakteri üremesini engellemektedir,yoğurt barsak hareketlerini düzenlediğinden ve asit özelliğinden ötürü ishalde kullanılır. Yeniden sütte ki kalsiyum vücutta ki ağır metalleri (Pb,Cd gibi) çökerttiği için endüstride,maden ocaklarında,radyasyona maruz kalan insanlarda günlük kesinlikle tüketilmesi gereken bir besindir. Sütte laktoz şekeri vardır ve vücutta laktaz enzimi sayesinde hidrolize olur. Laktaz enzimi ehliyetsiz olan insanlarda laktoz parçalanmaz ve kramp,ishal,karın ağrısı ile seyreden laktoz intoleransı hikayesi gerçekleşir. Bu durumda öncelikle süt diyetten çıkarılmalıdır ve tolere durumuna nazaran yoğurt tercih edilmelidir. Yeniden laktoz intoleransı olan insanlar peynir tüketeceklerse,peynirin laktozsuz olması için en az 90 gün olgunlaşmış olması gerek.
SÜTÜN İÇERİĞİ
Süt; su,yağ,protein,karbonhidrat,vitamin ve minarelden oluşur. Süt veren hayvanın cinsine,yaşına,beslenme durumuna,mevsime bağlı olmakla birlikte umum olarak sütün %88’i su,%3.5’i yağ, %5’i karbonhidrat ve %3.4’u proteindir. Sütün yağ ölçüsü yazın düşük kışın yüksek olur,yine hayvan yaşlandıkça sütün yağ ölçüsü azalmaktadır.
SÜTTEKİ PROTEİNLER;
KAZEİN: Hayvan sütü proteinlerinin yaklaşık %85’i kazeindir. Kazein ısıdan etkilenmeyen bir proteindir gelgelelim rennin enzimi ve asitle koagüle olur. Esasen peynir oluşumu için sütün koagüle olması gerek ve buda rennin enzimi ile gerçekleşir. Rennin enzimi kazeinin jel oluşturmasını sağlar. Tekrar sütün ekşimeside sütte ki kazeinin koagüle olması ile olur.
WHEY PROTEİNLERİ: Süt proteinlerinin yaklaşık %15’ini oluşturur. %50’sini beta-laktoglobulin,%12’sini alfa-laktoalbümin oluşturur. Bu proteinler sıcaklıktan etkilenirler ve enzimlerden etkilenmezler. Kazeine nazaran suda dağılma özellikleri ziyadedir,globüler yapıya sahiptirler ve ısı ile denatüre olurlar. Sütün kaynatılması sırasında whey proteinleri kabın dibinde,kenarlarında ve üstünde birikir.
SÜTTEKİ LİPİTLER;
Sütte ki yağlar umumide gözle görülebilecek durumda değildir. Süt yağının 2/3’ü doymuş,geriye kalan yağlar ise doymamış yağlardır. Sütte en çok oleik ve palmitik yağ asiti bulunur ( yaklaşık %50). Ayrıyeten süte lezzet ve koku veren de miristik ve bütirik yağ asitleridir. Süte acımsı tad ise içerdiği kısa zincirli yağ asitlerinden ileri gelmektedir.
SÜTTEKİ VİTAMİN VE MİNARELLER;
Süt vitamin ve minarel bakımından hayli zengindir. Çabucak çabucak bütün vitaminleri içeren süt,özellikle A vitamini bakımından,riboflavin bakımından güzel bir kaynaktır. Tiamin ise az da olsa sütte bulunur. Sütün vitamin ve minarel kaybını önlemek için;sütü güneşten korumak,güneş geçirmeyen kaplarda saklamak gerek.
Ayrıyeten süt,kalsiyum ve fosfattan güçlü,demirden yoksuldur. Demir sütte en az bulunan minareldir.
Süt yahut türevlerini her gün tüketmeye itina göstermeli,özellikle yoğurdu kahvaltı dahil bütün öğünlerde anlaşılan ölçülerde tüketmemiz gerekir. Yüksek kolesterollü şahıslar az yağlı yahut yağsız süt yada yoğurt tüketmeleri gerekirken sağlıklı insanların yağlı süt yahut türevlerini tüketmelerinde bir sakınca yoktur.
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.