Tabutluk (Sanasaryan Han) ihaleye çıkıyor

1895'te Mıgırdiç Ağa Sanasaryan tarafından inşa edilen Han, okumakta zorluk yaşayabilecek Ermeni çocuklarının eğitimi için kullanılmak üzere Türkiye Ermenileri Patrikhanesi'ne bağışlandı. 

Devletin el koyduğu Sanasaryan Han, Hazine'ye geçtikten sonra uzun yıllar İstanbul Emniyet Müdürlüğü olarak kullanıldı.

"Sanasaryan gerçek sahiplerine iade edilmeli"

Türkiye'nin simge isimlerinin bir vakitler sorgulandığı ve uzun yıllar atıl olarak kalan Sansaryan Han, onarım karşılığında 35 yıllığına ihaleye çıkarılıyor. 

Ermeni Patrikhanesi'nin açıklaması ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekili Garo Paylan'ın soru önergesinden sonra HDP Mardin Milletvekili Tuma Çelik bir açıklama yayınladı.



Çelik, Ermeni toplumunun el konan mülklerinden Sanasaryan Han'ın Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihale ile kiraya verilecek olmasına karşı çıkarak "Sanasaryan Han gerçek sahiplerine iade edilmelidir" dedi.

Ermeni toplumuna ilişkin Sanasaryan Han'ın Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 35 yıllığına kiraya verildiğini hatırlatan Çelik, Han'ın 1895'te Mıgırdiç Sanasaryan tarafından muhtaçlık sahipleri Ermeni çocukların eğitim ve gereksinimlerinin karşılanması için Ermeni Patrikhanesi'ne bıraktığını söyledi.

"Han devlet tarafından yıllarca işkencehane olarak kullanıldı"

1928 yılına kadar Han'ın Patrikhane tarafından kullanıldığını ve sonrasında İstanbul Valiliği'nin mahkeme kararı olmaksızın el konulduğunu aktaran Çelik, devlet tarafından yıllarca işkencehane olarak kullandığını tabir etti. 

Patrikhane'nin Han'ın mülkiyeti için başlattığı hukuk uğraşının devam ettiğini kaydeden Çelik, "Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, 2017 yılının Aralık ayında verdiği kararda  Sanasarayan Han'a el konulması sürecinin türel olmadığı tespitinde bulunmuştur. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün itirazı nedeniyle tüzel süreç devam etmektedir. Sanasarayan Han, Türkiye'deki cemaat vakıflarının karşı karşıya kaldığı mülkiyet problemlerinin yalnızca bir tanesidir" diye konuştu.

"Süryani toplumunun kutsal yerlerinden biri olan Mor Gabriel Manastırı da emsal tapu problemleriyle karşı karşıyadır" diyen Çelik, devamında şunları söyledi:



"Bomonti Mıhitaryan Ermeni Okulu, parasıyla satın aldığı okul binasında hala kira ödemektedir. Sanasaryan Han, Mor Gabirel Manastırı, Bomonti Mıhitaryan Okulu, buzdağının yalnızca görünen kısmıdır. Cemaat vakıflarının mülkiyet sıkıntıları hala devam etmektedir."

Han için Meclis'in inisiyatif almasını isteyen Çelik, Ermeni cemaatinin karşı karşıya kaldığı haksızlığın son bulmasını istedi. 

Müze yapılmasını isteyenler var

Sanasaryan Han 1930'ların ikinci yarısından itibaren de İstanbul Emniyet Müdürlüğü tarafından kullanıldı. 

Bu sırada Deniz Gezmiş, Alparslan Türkeş, Nâzım Hikmet, Vedat Türkali, Ece Ayhan, Aziz Nesin, Attila İlhan, Mihri Muhakkak, Dr. Hayk Açıkgöz, Vartan İhmalyan, Ahmet Arif ve Ruhi Su birçok kişinin yolu buraya düştü. 

Bunlara burada azap edildiği argümanlara vakit zaman gündeme geldi.

Restore edilip otel olarak kullanılacağı bilirtilen Han'ın, tıpkı Ulucanlar Cezaevi üzere müzeye dönüştürülmesini isteyenlerde var.

Türk halk müziğinin büyük ozanı Ruhi Su, dizelerinde Sanasaryan Han'ı şöyle söz ediyor:



"En zoru da ‘Tabutluktur!' Tabutluk mu? Bir insanın çömelerek sığabileceği kadar küçük bir sandık güya. Ne kolun uzanır ne kafan kalkar. Bir vakit sonra dayanılmaz ağrılar ve uyuşmalar"

Attilâ İlhan ise "Tutuklunun Günlüğü" şiirinde Sanasaryan Han'ı şöyle anlatıyor:

"Daktilolar camları bulutlu sorgu odalarında / didiklemez mi özgürlüğünü Sansaryan Han'ında / küflenir suyun bir bakır çalığı birikir ağzında / kendini öldürmeyi tahminen bin sefer tasarlarsın da / bir kez aklından geçmez bitirmeden ölmek şarkıyı."