Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Diş eksikliklerinin implantlar ile giderilmesinde tam, kısımlı ve tek diş eksiklikleri olmak üzere üç ana endikasyon kümesi vardır. Her kümede kendine has sağaltım biçimleri bulunmaktadır.
Tam dişsizlik olgularının sağaltımında sabit yahut hareketli implant-üstü protez tatbikleri kesin endikasyon olarak kabul edilmektedir.
Uygulanan implant sayısı protez tipinin saptanmasında belirleyici ögelerden birisi olmaktadır. Çoklukla iki yahut dört adet implant kullanıldığında hareketli protez yapılmaktadır. Literatürde az olmakla birlikte, alt çenede orta velev yerleştirilen tek bir implant yahut üç implanttan destek alan overdenture tatbikleri da vardır. Beş yahut daha çokça sayıda implant uygulandığında ise rijid barlı overdenture ya da sabit protez tahlilleri bulunmaktadır. Literatürde dört adet implant destekli sabit implant-üstü protezlerin de uzun periyotta başarılı olduğu saptanmıştır. Ama umum teklif, yük dağılımı açısından destek implant sayısının beş adetten az olmaması formundadır.
Ruhsal destek ve özgüven arttırıcı olmaları yanısıra, hasta açısından tasarruf kolaylıkları getirmesi nedeniyle de sabit pratikler öncelikli olarak düşünülmelidir. Ama, bu tip pratiklerin maliyeti hareketli implant-üstü protezlere nazaran daha ziyadedir ve başarılı bir protetik pratik için anatomik ve morfolojik koşulların elverişli olması gereklidir.
60’lı yılların 2. yarısından itibaren, İsveçli araştırıcıların ortaya koyduğu “doku-bağlantılı” (tissue-integrated) ismi verilen sabit protezler gündeme gelmiştir. Bu sağaltım biçiminde tam dişsizlik olguları, çenelerin ön kesimine yerleştirilen dört ile altı adet implant ve bunların üzerine vida ile sabitlenen metal gövde destekli akrilik protezler ile rehabilite edilmekteydi. “Sabit-hareketli” (fixed-removable) yahut “hibrit” olarak ta isimlendirilen bu tip protezlerin, hastalar tarafından algılanabilirliğinin düşük olması, alışılmışın dışındaki klinik ve laboratuar tatbikleri, araştırmacıları klâsik dişhekimliği metodlarına daha yakın tahliller bulmaya yönlendirmiştir. İmplantların sayı ve yerleşimleri ile cerrahi pratiklerine yönelik yeni yaklaşımlar, estetik materyal olarak metal destekli seramik köprü pratikleriyle simante tatbikler, konvansiyonel İsveç tipi sabit-hareketli implant-destekli protez konseptinin mahallini almaya başlamıştır. Konvansiyonel doku-bağlantılı protezlere yönelik uzun vadeli takip sonuçları bulunmasına ve hayli inançlı bir tatbik biçimi olduğu bilinmesine karşın, son periyotta metal-seramik implant destekli tüm ark protez pratiklerine yönelik yayın ve araştırmalarda artış gözlenmektedir. Bunun yanısıra üretici firmaların piyasaya sürdüğü simantasyona yönelik abutman tiplerinde de artış olmaktadır. Bu da pratiklerin daha fazla simante metal-seramik protezler yanına kaydığını göstermektedir. Ama, tam dişsizlik olgularında metal-seramik pratikleri gerçekleştirmek, metal-akrilik hibrit protezlere nazaran hem tedavi planlaması, hem de üretim açısından daha sıkıntı olup, başarılı bir uygulamayı gerçekleştirmek için gerek endikasyon ve planlama aşamalarında, gerekse pratikte bir seri kuralın takip edilmesi gerekmektedir.
Tam dişsizlik olgularında metal-seramik köprü protezi tatbikine karar verirken dikkate alınması gerekli ögeler:
- Çenelerarası dikey boyut: kısa implant- intermaksiller aralığın geniş olduğu durumlarda, kök-kuron orantısı implant aleyhinde olduğu ve çiğneme kuvvetleri implantlar üzerinde şiddetli momentler oluşturacağı için uzun periyotta biyomekanik komplikasyonlara yol açabilir. Dolayısı ile biyomekanik sebeplerle daha esnek olan hareketli sistemler tercih edilmelidir. Bunun tersine alveolar kemiğin korunduğu, sair bir deyişle kret rezorbsiyonunun alışılagelmiş hudutlar içersinde olduğu olgularda, hem ehil uzunlukta implant uygulanabileceği, hem de kuron uzunluğu alışılagelmiş sonlar içersinde olacağı ve estetik açıdan diş morfolojisi zorlanmadan proteze yansıtılacağı için sabit protez endikedir.
- Kret rezorbsiyonu: alveolar kemik kaybı orantısında protezde diş ile birlikte kök konturları ve mukozanın da taklit edilmesi gereklidir. Kayıp orantısının arttığı ve mukozaya bölge verilen seramik çalışmalarda pembe renk ile gerçeğe yakın imaj elde etme güçlüğü vardır.
- Morfolojik kron uzunluğu: protezde bölge alan dişler boyutsal açıdan doğal hadler içersinde kaldığı ölçüde mekanik-işlevsel ve estetik muvaffakiyet artacaktır.
- İskeletsel bağ: münhasıran Klass II ve III tip iskeletsel ilgi durumlarında sabit tatbikler implantlar üzerinde haddinden fazla kuvvet ve momentlerin oluşmasına yol açabilir. Bu tip olgular biyomekanik açıdan kıymetlendirilerek, riskli olanlarda kuvvet aktarımı açısından daha esnek olan hareketli protezler tercih edilmelidir.
Bahis bu açılardan değerlendirildiğinde tam dişsizlik olgularının hepsinde sabit protez tatbik imkanının olmadığı görülür. Hastaların birincil beklentisinin estetik bir protez olduğu göz önünde bulundurularak, morfolojik hadleri zorlayan durumlarda, çiğneme kuvvetlerinin aktarımında implant boyutları ile protez dizaynı arasında biyomekanik risklerin bulunduğu olgularda hareketli implant-üstü protez alternatifleri değerlendirilmelidir.
Tam dişsizlik olgularının sağaltımında sabit yahut hareketli implant-üstü protez tatbikleri kesin endikasyon olarak kabul edilmektedir.
Uygulanan implant sayısı protez tipinin saptanmasında belirleyici ögelerden birisi olmaktadır. Çoklukla iki yahut dört adet implant kullanıldığında hareketli protez yapılmaktadır. Literatürde az olmakla birlikte, alt çenede orta velev yerleştirilen tek bir implant yahut üç implanttan destek alan overdenture tatbikleri da vardır. Beş yahut daha çokça sayıda implant uygulandığında ise rijid barlı overdenture ya da sabit protez tahlilleri bulunmaktadır. Literatürde dört adet implant destekli sabit implant-üstü protezlerin de uzun periyotta başarılı olduğu saptanmıştır. Ama umum teklif, yük dağılımı açısından destek implant sayısının beş adetten az olmaması formundadır.
Ruhsal destek ve özgüven arttırıcı olmaları yanısıra, hasta açısından tasarruf kolaylıkları getirmesi nedeniyle de sabit pratikler öncelikli olarak düşünülmelidir. Ama, bu tip pratiklerin maliyeti hareketli implant-üstü protezlere nazaran daha ziyadedir ve başarılı bir protetik pratik için anatomik ve morfolojik koşulların elverişli olması gereklidir.
60’lı yılların 2. yarısından itibaren, İsveçli araştırıcıların ortaya koyduğu “doku-bağlantılı” (tissue-integrated) ismi verilen sabit protezler gündeme gelmiştir. Bu sağaltım biçiminde tam dişsizlik olguları, çenelerin ön kesimine yerleştirilen dört ile altı adet implant ve bunların üzerine vida ile sabitlenen metal gövde destekli akrilik protezler ile rehabilite edilmekteydi. “Sabit-hareketli” (fixed-removable) yahut “hibrit” olarak ta isimlendirilen bu tip protezlerin, hastalar tarafından algılanabilirliğinin düşük olması, alışılmışın dışındaki klinik ve laboratuar tatbikleri, araştırmacıları klâsik dişhekimliği metodlarına daha yakın tahliller bulmaya yönlendirmiştir. İmplantların sayı ve yerleşimleri ile cerrahi pratiklerine yönelik yeni yaklaşımlar, estetik materyal olarak metal destekli seramik köprü pratikleriyle simante tatbikler, konvansiyonel İsveç tipi sabit-hareketli implant-destekli protez konseptinin mahallini almaya başlamıştır. Konvansiyonel doku-bağlantılı protezlere yönelik uzun vadeli takip sonuçları bulunmasına ve hayli inançlı bir tatbik biçimi olduğu bilinmesine karşın, son periyotta metal-seramik implant destekli tüm ark protez pratiklerine yönelik yayın ve araştırmalarda artış gözlenmektedir. Bunun yanısıra üretici firmaların piyasaya sürdüğü simantasyona yönelik abutman tiplerinde de artış olmaktadır. Bu da pratiklerin daha fazla simante metal-seramik protezler yanına kaydığını göstermektedir. Ama, tam dişsizlik olgularında metal-seramik pratikleri gerçekleştirmek, metal-akrilik hibrit protezlere nazaran hem tedavi planlaması, hem de üretim açısından daha sıkıntı olup, başarılı bir uygulamayı gerçekleştirmek için gerek endikasyon ve planlama aşamalarında, gerekse pratikte bir seri kuralın takip edilmesi gerekmektedir.
Tam dişsizlik olgularında metal-seramik köprü protezi tatbikine karar verirken dikkate alınması gerekli ögeler:
- Çenelerarası dikey boyut: kısa implant- intermaksiller aralığın geniş olduğu durumlarda, kök-kuron orantısı implant aleyhinde olduğu ve çiğneme kuvvetleri implantlar üzerinde şiddetli momentler oluşturacağı için uzun periyotta biyomekanik komplikasyonlara yol açabilir. Dolayısı ile biyomekanik sebeplerle daha esnek olan hareketli sistemler tercih edilmelidir. Bunun tersine alveolar kemiğin korunduğu, sair bir deyişle kret rezorbsiyonunun alışılagelmiş hudutlar içersinde olduğu olgularda, hem ehil uzunlukta implant uygulanabileceği, hem de kuron uzunluğu alışılagelmiş sonlar içersinde olacağı ve estetik açıdan diş morfolojisi zorlanmadan proteze yansıtılacağı için sabit protez endikedir.
- Kret rezorbsiyonu: alveolar kemik kaybı orantısında protezde diş ile birlikte kök konturları ve mukozanın da taklit edilmesi gereklidir. Kayıp orantısının arttığı ve mukozaya bölge verilen seramik çalışmalarda pembe renk ile gerçeğe yakın imaj elde etme güçlüğü vardır.
- Morfolojik kron uzunluğu: protezde bölge alan dişler boyutsal açıdan doğal hadler içersinde kaldığı ölçüde mekanik-işlevsel ve estetik muvaffakiyet artacaktır.
- İskeletsel bağ: münhasıran Klass II ve III tip iskeletsel ilgi durumlarında sabit tatbikler implantlar üzerinde haddinden fazla kuvvet ve momentlerin oluşmasına yol açabilir. Bu tip olgular biyomekanik açıdan kıymetlendirilerek, riskli olanlarda kuvvet aktarımı açısından daha esnek olan hareketli protezler tercih edilmelidir.
Bahis bu açılardan değerlendirildiğinde tam dişsizlik olgularının hepsinde sabit protez tatbik imkanının olmadığı görülür. Hastaların birincil beklentisinin estetik bir protez olduğu göz önünde bulundurularak, morfolojik hadleri zorlayan durumlarda, çiğneme kuvvetlerinin aktarımında implant boyutları ile protez dizaynı arasında biyomekanik risklerin bulunduğu olgularda hareketli implant-üstü protez alternatifleri değerlendirilmelidir.
