Tarihin En Büyük Petrol Faciası Deepwater Horizon

Binlerce yıldır dünyamızda pek çok işgal ve sömürgeye şahit olduk. Bu işgallerin en temel sebebi, işgal edilen ülkedeki yer altı zenginlikleriydi. Petrol, uğruna savaş yapılacak kadar değerli bir maden. Pekala ya bu kadar değerli bir madenin tonlarcasının denetimsiz bir biçimde tabiata karışmış olması hakkında bir fikriniz var mı?

Belki bahsetmek istediğimiz olayı yakinen tanımıyor olabilirsiniz. Ama 46 milyon varil petrolün göz nazaran göre yok (!) olduğu dünyanın en büyük petrol sondaj merkezinin havaya uçtuğu olayı bugün sizlere anlatacağız. İşte sinemalara ve belgesellere mevzu olan Deepwater Horizon’ın öyküsü...

Dünyanın en büyük petrol sondaj platformu: Deepwater Horizon


Deepwater Horizon; Transocean şirketine ilişkin üst seviye özelliklere sahip, çok derin deniz ve okyanuslarda bile çalışmaya müsait, dünyanın en büyük petrol sondaj platformu.

Bu devasa platform 2001 yılında Güney Koreli sanayi devi Hyundai tarafından tasarlanıp üretildi ve Transocean’a satıldı. Platform, başlarda Panama bandıralı alsa da daha sonra Marshall Adaları olarak tescil edildi.

Transocean’ın BP ile kiralık sözleşmesi


2000’li yıllarda Meksika Körfezi’nin en derin noktalarında ağır bir petrol damarı tespit edilmişti. Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden BP (British Petroleum), burada sondaj çalışmaları yapmak için Transocean ile 5 yıl (2008 - 2013) geçerli olmak üzere bir mukavele imzaladı ve Meksika Körfezi’nde sondaj çalışmaları başladı.

Okyanusta dev alev topları


Deepwater Horizon, Eylül 2009’da tarihin en derin petrol kuyusu olan Macondo Kuyusu’nda çalışmaya başladı. Sondaj alanı yaklaşık olarak ABD’nin Houston kentinin 400 km doğusunda; düşeyde 10683 metre ve 1259 metre deniz derinliğinde genişçe bir alandı.

20 Nisan 2010’da ABD mahallî saati ile 21.45’te Macondo Kuyusu’nun hafriyat basamağında delme süreci yapılırken oluşan çeşitli komplikasyonlar sonucunda 73 metre kadar yüksekliğe erişen petrol ile karışık bir gaz fışkırma faciası yaşandı. Çamur, metan gazı ve petrol karışımı bu fışkırma; kısa müddette dev bir yangına dönüştü. Bu esnada Deepwater Horizon’un yangın söndürme sistemi devreye giremedi. Yangın müddetince bölgede gerisi arkasına 7 devasa patlama yaşandı. Bölgeye o an tam bir kaos hakimdi.





Bu devasa patlamayı bölgeye giden itfaiye takımları “Dante’nin Cehennemi” olarak betimliyorlar. Bölgede alınan önlemler ile hazır bekleyen helikopter sayesinde 126 işçi süratli ve inançlı bir formda tahliye edildi lakin birinci patlama esnasında 11 işçi ömrünü yitirdi. Hayatını yitiren çalışanların cansız vücutları bile hala bulunamadı.

Patlamanın akabinde devam eden süreç


Patlamayla birlikte oluşan yangın 2 gün boyunca devam ederken, dev platformun büsbütün batmasıyla yangın da sona erdi. Petrol sızıntısı ise 87. güne kadar devam ederken; 15 Temmuz 2010 tarihinde kapak kapatma yöntemiyle engellendi. Kimi raporlarda sızıntının devam ettiği tespit edilince Eylül 2010’da kuyu büsbütün “ölü kuyu” durumuna getirildi.

Deepwater Horizon’ın verdiği maddi – manevi zararın büyüklüğü


Faciadan sonra gerçekleştirilen petrol sıyırma işlemi

Platformun sahibi Transocean, sigorta şirketinden Deepwater Horizon için toplamda 601 milyon dolar ödeme alırken; ABD Yargısı, bu kazanın tabiata verdiği ziyandan dolayı BP’yi %67, Transocean’ı %30 ve Halliburton’ı %3oranında hatalı buldu. Bu kararın akabinde; BP 20 milyar dolar (taksitli), Transocean 1,4 milyar dolar ve Halliburton 1,1 milyar dolar tazminat ödedi.

BP’nin 20 milyar dolarlık tarihi cezası, ABD tarihinde bir kuruma kesilmiş en büyük para cezası olarak tarih geçti. BP, bu tarihî cezayı 16 yılda taksitler halinde ödeme konusunda ABD ile anlaştı.

BP’nin savları ve itiraflar


BP’nin tezlerine nazaran Transocean şirketi kuyuda oluşan ve 40 dakika kadar süren hidrokarbon sızıntısını tespit edemedi ve patlamaya da bu sızıntı yol açtı. BP bu sebeple kendisine kesilen yüklü tazminatı ödememek için davalar açtı ama yargının kararı değişmedi.

Halliburton şirketi ise incelemeler esnasında gerekli kanıtları imha ettiğini itiraf etti. Halliburton şirketi bu itiraf üzerine Ulusal Balık ve Yabanî Ömür Vakfı'na 55 milyon dolar bağış yaptığını da açıkladı.

Doğaya karışan petrol ölçüsü ve etkileri


ABD, bu facia mühletince 49 milyon varil petrolün tabiata sızdığını ve yayıldığını açıkladı. Okyanusa karışan petrol, her ne kadar özel gemilerle petrol sıyırma sürecine tabi tutulsa da 49 milyon varil petrolden yalnızca 800 bin petrol geri toplanabildi.

Bu acı tabiat katliamından dolayı birçok deniz canlısı ömrünü yitirdi, etraftaki toprak randımanını kaybetti. Hayatta kalan canlılarda hatta sonraki jenerasyonlarda bile önemli sıhhat sıkıntıları görüldü.

Popüler kültürde Deepwater Horizon faciası


Deepwater Horizon olayı ile ilgili 2016 yılında vizyona giren “Deepwater Horizon” isimli sineması Netflix üzerinden; “Deep Water Horizon In Their Own Words” isimli belgeseli ise Amazon Prime üzerinden izleyebilirsiniz.

Peki ya sizler Deepwater Horizon felaketi hakkında neler düşünüyorsunuz? Daha evvel bu felaket ile rastgele bir yerde karşılaştınız mı? Sizce Deepwater Horizon ile Çernobil’in tabiata verdiği ziyan kıyaslanabilir mi? Yorumlarda belirtebilirsiniz.

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 / 9 /