Tarihte Bir İlk: Faiz İndirdikçe Borçlandık, Borçlandıkça Faiz Yükseldi! Anaparadan Fazla mı Faiz?

Dolardaki yükseliş 2021'in yılını son çeyreğine damga vurmuştu. Sonra 2022'de bu yol haritamızı belirleyen bir öge oldu. Pekala bu harita bizi nereye götürdü?


Faiz indirimleri ile başlamıştık



Amaç indirilen Merkez Bankası siyaset faizi ile piyasadaki faizleri geri çekmek, paraya kolay ulaşan üretim ve tüketimin buluşması ile yatırım, üretim, istihdam, ihracat artırmak, yeniden paraya kolay ulaşan tüketim ile bunları finanse etmek ve de refahı artırmak. Bu türlü anlatınca olağanüstü gözüküyor. Bizim de umudumuz bu taraftaydı. Pekala ekonomistler bu işi bilmiyor muydu? Faiz indirmeyin deyip durdular. Tahminen de meşakkat nakitte değil vakitteydi. 

Vakit yanlış olunca ne mi oldu? Merkez Bankası faizi değersizleşti, geri kalan tüm faizler fırladı. Sonuçta faizle tüketim arttı. Nasıl mı? Almadığımız, tüketmediğimiz, ulaşmadığımız şeylere ödeme yapıyoruz şu an. Yani alım gücümüz düşüyor ya o düşen alım nereye gidiyor? Öteki yükselen faizlere.

"Cumhuriyet tarihinde bir birinci daha... Hazine'nin ödeyeceği iç borç faizi, birinci sefer anaparayı geçti"


blogger.googleusercontent.com
Bu okuduğunuz satırlar bugün Dünya'da Alaattin Aktaş'ın yazısından, Aktaş ne diyor şöyle bir bakalım: 

Döviz kuru, enflasyon ve Hazine borçlanma faizleri eylülde başlayan indirimler sonrası tırmanmıştı, bunları esasen biliyoruz. Lakin Hazine faizindeki tırmanmanın inanılmaz bir istikrar değişimine yol açtığını yeni fark ettik.

Bu değişikliği fark etmemizi sağlayan eski Hazine Müsteşar Yardımcısı Hakan Özyıldız oldu. Özyıldız, internet sitesinde Hazine’nin iç ve dış borç ödeme projeksiyonuna yer verdi. Biz bugün sırf iç borçtaki gelişmeyi irdelemek istiyoruz. Hakan Özyıldız'ın ortaya koyduğu bilgiler, çok çarpıcı bir dönüşüme işaret ediyordu.

"Hazine'nin yapacağı iç borç faiz ödemesi, artık anaparadan daha fazlaydı"



Hazine, nisan ayındaki borç stokuna nazaran bundan sonra 1.5 trilyon lira anapara ödemesi gerçekleştirecek. Faiz ödemesi ise birinci defa anaparanın üstüne çıkacak ve 1.7 trilyon liraya ulaşacak.

Bu meblağların nisan ayı borç stokuna nazaran olduğunu, yani bundan sonra hiç borç alınmasa varsayımına dayandığını bir sefer daha vurgulayalım.

"Hazine, nisan ayı prestijiyle artık hiç borç almasa bile 1.7 trilyon lira iç borç faizi ödeyecek"



Dört aydaki artışın oranı yüzde 119!

Son bir yıldaki artışın oranı yüzde 174!

Borcumuz çok daha düşük oranda artıyorken, nasıl oluyor da faiz yükü böylesine tırmanıyor? __Hazine bürokratları mı kusur yapıyor?

Yüksek faizle ya da yanlış tercihlerle borçlanmak onların kabahati mi?

Yoksa siyasi otoritenin attığı adımlar mı Türkiye’yi ve Hazine’yi bu hale soktu?

“Ne var ki bunda” denilecek bir durumda değiliz. “Çok şey var bunda” çünkü!

Türkiye bir yıl evvel nisan prestijiyle 635 milyar lira faiz yükü altındayken, ortadan geçen bir yılda bu yükü ne yaptı da 1.1 trilyon lira artırıp 1.7 trilyona çıkardı?



Son bir yılda faiz yükü anapara borcu kadar büyüseydi 184 milyar lira dolayında bir artış olacaktı. Meğer bizim borcumuzdaki artış 1.1 trilyon lira.

Yani atılan yanlış adımlar yüzünden iç borç faizi olağandan 925 milyar lira kadar daha fazla artmış. Üç beş milyar değil, 925 milyar!

Herkes otursun kendince bu parayla neler yapılabileceğini hesaplasın!

Ve yeniden herkes otursun “Acaba bir kusur mı yapıyoruz, yapıyorsak nerede yapıyoruz” diye düşünsün!

Prof. Dr. Bilge Yılmaz, GÜZEL Parti İktisat Siyasetleri Lideri ve Wharton School of Business Öğretim Üyesi geçen günlerde katıldığı Fatih Altaylı yayınında neler anlatmış bakalım????


twitter.com
Bir de bu var????

"Gördüğünüz grafikte mavi çizginin üç yıldan az bir müddette harikulade bir performansla kırmızı çizgiyi yakaladığını göreceksiniz. Dayanılmaz bir performans sergileyen mavi çizgi sizce neyi temsil ediyor olabilir?"



Bu bir şirket payının pahası olsa iki yıllık bir müddette TL cinsinden üç katına çıkan, dolar cinsinden ise %33 artan payın çok kuvvetli bir kıssası yahut kâr potansiyeli olmalı diye düşünürüz. 

Mavi çizgi hem finans uzmanlarının hem de ekonomistlerin pek takip etmediği bir data. Bu data maalesef Hazine’nin ileriki yıllarda iç borcuna ödeyeceği faiz fiyatlarını gösteriyor.

Grafikteki kırmızı çizgi de borç stokunu gösteriyor. İç borç stoku birebir devirde 755 milyardan 1,35 milyara yükselmiş. Elhasıl iç borç stokunun ileride ödenecek birikmiş faizleri 2019 sonunda stokun neredeyse yarısı iken, yalnızca 26 ayda borç stokunu yakalamış.

Gelecek ayın verisi açıklandığında muhtemelen birikmiş faiz fiyatının iç borç stokunu geçtiğini de göreceğiz. Benzetmek gerekirse, boynuz kulağı geçecek.

"Aşağıdaki tabloda artan faiz yükü ile iç borç stokunu birlikte görünce durumun vahameti daha net ortaya çıkıyor"



Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisat Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakup Küçükkale de bu durumu şöyle açıklıyor????


twitter.com


















Kısaca faiz indirimi güzel hoş hatta gerekli lakin her şeyin yeri ve vakti var derler ya eskiler. İşte bir nevi  ????