Tarım Ürünlerinin Zekatı

Tarim ürünlerinin zekatı(ösür)

Tarim ürünlerinin de bir mülk oldugu ve bu bakimdan zekata natürel bulundugu Kitap,Sünnet ve Icma ile sabittir Mesela su iki ayette mahsüllerden zekat verilecegine dikkat çekilmektedir:

Ey iman edenler! Kazandiklarinizin iyilerinden ve rizik olarak yerden size çikardiklarimizdan hayra harcayin ( Bakara Suresi 267Ayet )

Çardakli ve çardaksiz (üzüm) bahçeleri, ürünleri çesit çesit hurmalari, ekinleri, birbirine benzer ve ayrı biçimde zeytin ve narlari yaratan O'dur Herbiri meyve verdigi zaman meyvesinden yeyin Devsirilip toplandigi gün de hakkini (zekât ve sadakasini) verin, ama israf etmeyin; çünkü Allah müsriflik edenleri sevmez( En'am Suresi, 141Ayet )

Müfessirler bu ayetlerdezikredilen bagista katılmak (harcama) ve fakirin hakkinin zekat olduguna dikkat çekerler ( ElCessa, Ahkamü'lKur'an , 1:543 ; Yusuf elKardavi,Islam Hukukunda Zekat, 1:352 ; Tefsirü't Taberi, 5:555 ; 12:161 )EsSüddi gibi bazi müfessirler de bu ayetin hükmünün zekat ayetleriyle neshedildigini, yani hükmün kaldirildigin söylerler Fakat buna katilmak olası degildir Çünkü bu ayetlerin neshedildigini söylemeyi gerektirecek hiçbir kanıt yoktur

Ösrün verilmesine hadisten de deliller vardir Peygamber Efendimiz Hazretleri (sav) bir hadislerinde bununla ilgili olarak söyle buyurmuslardir: Yagmurun, kaynaklarin suladigi ya da suyu dipten bölge mahsulden onda bir; su çekilerek sulanan mahsulde de yirmide bir zekat vardir( Müslim, Zekat:7; Buhari, Zekat: 55; Ebu Davud, Zekat:12)

Kitap ve sünnetle sabit olan ösür, icma yani alimlerin ittifakiyla da sabittirIslam alimleri,yerin mahsulünde sulanma durumuna kadar bir ya da yirmide bir zekat verilecegi hususunda ittifak etmislerdir

Ösre yan olan mallar

Hanefi mezhebine tarafından, ot,odun ve farisi kamisi disinda kalan tüm tarim ürünleri zekata tabidir Imameyne tarafından, bir mahsulün zekata emrindeki olmasi için çürümeden en az bir yil kalabilecek vasifta olma sarti aranmakta ise de, mezhepte tercih edilen görüs birincisidir

Safii ve Maliki mezhebine tarafından ise, fakat bir muhafaza edilebilen, depolanabilen ve tabii gida maddesi olan hububat ve meyvalar zekata tabiidir Hububattan arpa, bugday,mercimek, nohut, misir, pirinç ve bakla gibi ürünler; meyvalardan sadece üzüm ve hurma Bu mezheplere tarafından natürel gida sinifina girmeyen findik, fistik ve ceviz gibi gidalar zekata alt degildirYine depolanamayacagi ve kurutulamayacagi için seftali, armut, elma gibi meyvalar da zekata tabi degildir

Ahmed bin Hanbel'e kadar ölçülebilen, bekletilebilen ve kurutulabilen mahsullerin zekati verilir

Ösür için bir nisap var midir?

Hanefi mezhebine göre çikan mahsul az olsun, fazla olsun zekata tabiidir Imami azam 'in talebeleri olan Imam Ebu Yusuf ve Imam Muhammed 'e ve müçtehidlerin çogunluguna kadar ise, bir tondan az olan hububattan ve bir sene müddetle elde tutulmayan sebzeler için ösür alinmaz

Ösür için mahsulün üzerinden bir yıl geçmesi gerekir mi?

Ösrün verilebilmesi için mahsulün üzerinden bir yıl gibi bir vaktin geçmesi gerekmezBir senede birkaç defa alinan mahsulün ösrü, her kere için ayri ayri ödenir

Ösür miktari ne kadardir?

Ösür, arazinin sulandırma sekline kadar degisir Arazi sayet yagmur ve kaynak sekline kadar sulaniyorsa, onda biri ; motorla ya da emek sarfedilerek sulaniyorsa yirmide biri zekat olarak verilirBazilari ise buna muhalefet ederlerGeçmiste belki tarla için pozitif harcama yapilmiyordu Günümüzde ise, tarlanin sürülmesi, ekilmesi, gübrelenmesi, mahsulün nakli bir hayli masrafli olmaktadirBöyle bir zamanda masraflar çikarilmadan zekat verilmesinin, zekat esasina uymayacagini söylerlerBu konuyla ilgili, Sahabilerden Abdullah bin Abbas (ra), Kisi arazisi için yaptigi masraflari zekattan önce öderderken,Abdullah bin Ömer (ra) de ,Meyve için yaptigi masraflari karsilar ve geri kalanin zekatini verirderMasraflarin çikaralacagini söyleyen baska alimler de vardir( Yusuf elKardavi, Islam Hukukunda Zekat, 1:398)

Fakirin ösür vermesi gerekir mi?

Zekat, zenginden fakire uzanan bir yardim oldugundan, sahiden fakir olan ve ürettigi mahsüle muhtaç yer alan birisinin ösür vermesi de gerekmez

Ösür verilmemis mahsulden yemek yemek

Demin ösrü verilmemis hububat veya agaç üstündeki meyveden yemek Hanefi mezhebine tarafından de, Safii mezhebine kadar de caiz degildir; yiyen günahkar olur Çünkü zekati çikarilmadigindan içinde kul hakki bulunmaktadir Fakat sonradan ödenmek üzere hesap ederek yemekte bir mahzur yoktur

Bir mahsulden kaç defa ösür alinir?

Ekin ve meyvelerde ösür senede bir defaya bilerek olmak üzere farzdir Ösrü verilen meyve ve ekinlerin üzerinden birkaç yil geçse her tarafta ösür tahsis etmek gerekmez Böyle bir mahsul satilsa, karsiliginda alinan para nisap miktarina ulassa da, zekati verilmezAncak bu paranin üzerinden bir yil geçtikten sonra zekati verilir Zeytinden ösür alinmissa,o zeytinden elde edilen zeytin yagindan ösür alinmaz

Vakif arazisinden ösür verilir mi?

Ösürde mal sahibine degil, araziye asalet edilir buna tarafından arazi vakfa ait bulunsa da, ösrünün verilmesi gerekir Safiilere kadar camilere vakfedilmis olan ürünlerden zekat yoktur *