iltasyazilim
FD Üye
tarımda kullanılan makine ve makinalar kaç gruba ayrılır?
Toprak işleme aletlerini şöyle sınıflandırabiliriz;
BİRİNCİ SINIF TOPRAK İŞLEME ALETLERİ
1 PULLUKLAR
Toprak işlemede en yaygın kullanılan cihaz pulluklardır Pulluklar toprağı parçalar çevirerek devirir, gevşetir anız ve yabancı otları toprağa gömer
Ülkemizde en çok kullanılanlar askılı pulluklardır Bunları sıra ile inceleyelim
ASKILI PULLUKLAR
Traktör hidrolik kollarına bağlanıp, askıda tutularak çekilen pulluklara askılı pulluklar denir
ASKILI PULLUKLARIN FAYDALARI
Pulluk traktörün arkasına bağlandığı için patinaj önlenir, çeki gücü artar
Taşınmaları kolaydır, havada taşındıkları için eksik aşınırlar
Traktöre kısa bağlandığından sürümde dönüş kolaylaşır, yastık başları kısa olur
Traktör meslek verimini arttırır, zamandan kazandırır
Çekili pulluklardaki bir fazla parça bunlarda yoktur
ASKILI PULLUKLARIN ÇEŞİTLERİ
AKulaklı pulluklar
BDöner kulaklı pulluklar
CDiskli pulluklar
AKULAKLI PULLUKLAR
Askılı pulluklar içerisinde en fazla kullanılan kulaklı pulluklardır Gövde ve sokların sayısı bir ile yirmi aralarında değişir
BDÖNER KULAKLI PULLUKLAR
Benzer çiziden gidip gelerek düz sürüm yapan pulluklara döner kulaklı pulluklar denir
Özellikleri;
1 Düz sürüm yaptıklarından tarla yüzeyi sürükleyici bir şekilde sürülür
2 Erozyon engellenir
3 Dönüşlerde kısalıktan nedeniyle yakacak ve zaman tasarrufu sağlanır
Döner Kulaklı Pullukların Ayarı: Alışılagelmiş kulaklı pulluklarda olduğu gibidir
CDİSKLİ PULLUKLAR
İyi Yönleri: Toprakta dönerek çalıştıkları için engellere takılmazlar Kesme işlemini diskin çevresi yapar, disk dönerken kendi kendine bilenir Diskler bombeli olduğu için darbelere karşı daha fazla dayanırlar Öteki pulluklarda sırık demiri kör ise taban sertliği yapar Diskli pulluklarda bu laf konusu değildir
Sakıncalı Yönleri: Kulaklı pullukta olduğu gibi iyi bir devirme ve kapama yapamaz Toprağı şerit halinde bıraktığı için ağır ve yaş toprakları iyi parçalayamaz Kendi kendine toprağa batar Derinlik arttırmak için üzerine tartma bağlanmalıdır
Çizi tabanı dalgalı olur
2 ÇİZELLER
Son yıllarda ülkemizde fazla kullanılmaya başlanmışlardır Toprağı devirmeden işlerler Toprağı derin olarak çizdikleri için bununla birlikte dipkazanın görevini de yapmış olurlar Bunun yanısıra pulluk kullanımını ayrıntılarıyla azaltmışlardır Çiftçilerimiz kadar üç bacak, yedi but gibi üçgenin taban olmayan kenarı sayıları ile adlandırılırlar
3 DİPKAZANLAR
Bir Takım toprak ve iklim şartlarında her yıl aynı derinlikte işlenen toprak katının derhal altında kalınlığı 810 cm ye varan su geçirmez sert bir katman oluşur Taban taşı denilen bu tabakanın oluşmasıyla toprakta suyun, daha aşağı katmanlarına sızması zorlaşır ve bitkinin kök gelişimini engeller Dolayısıyla toprağa düşen yağmur ve kar sularının toprağın daha alçak katlarında süzülmesini zorlaştırarak suyun toprak yüzeyinden akıp gitmesine ve erozyona sebep olur bu nedenle taban taşının açıklanmış aralıklarla kırılması gerekir Bu meslek dipkazan denilen özel gövdeli pulluklarla yapılır Bu aletin işleyici gövdesi dik ve sağlam bir payandaya bağlı kama şeklinde bir yelken direği demirinden oluşur Aletin meslek genişliği sert tabakayı (taban taşını) kıracak şekilde olmalıdır Bunu sağlamak için evvelden sert tabakanın derinliği saptama edilmelidir Dipkazan; kayıtlı aralıklarla çekilmesi gerekiyorsa bir yönde çekildikten sonradan, ikinci olarak önce çekilen doğrultunun dikine ve belirli aralıklarla çekilmelidir Killi ağır topraklarda dipkazanın gönder demirinin arkasına; gülle şeklinde yada silindir biçiminde bir tutam bağlanarak toprak içerisinde ayrıca sert tabakanın daha iyi patlatılması hem de belli bir derinlikte bu parçanın geçtiği yerde boşluklar oluşturularak toprağın havalandırılması ve suyun toprakta hareketi kolaylaştırılmış olur Dipkazanın gövdesi öbür tiplerde olabilir Bunların değişmez veya titreşimli olarak çalışan tipleri mevcuttur Titreşen olarak çalışanlar traktörün kuyruk milinden hareketle çalıştırılırlar Değişmez olanlar ise traktör gerisinde emin bir derinlikte Toprağa batacak şekilde çekilerek çalıştırılmalıdır Traktörün hidrolik sistemi, dipkazanla çalışırken, mutlaka çeki denetim konumunda olmalı, dipkazanla çalışırken ön ağırlıklar takılmalıdır
II İKİNCİ SINIF TOPRAK İŞLEME ALETLERİ
1 KÜLTÜVATÖRLER
Kültüvatörler; toprağı yırtarak kabartmak, karışıklığa itmek, havalandırmak, tanıdık olmayan otları kesip köklerini yüze içeri almamak, mineral gübreleri karıştırmak ve biçilen tarlada kalan kökler ayırmak gibi amaçlarla kullanılırlar
2 TIRMIKLAR
Tarla yüzeyini işlerler En fazla hafif ve orta ağırlıktaki topraklarda kullanılırlar Tarla yüzeyini kabartır, kaymak tabakasını kırar, yabani otları söker ve tohum yatağının hazırlanmasını sağlarlar
TOPRAK FREZESİ
Bu aletin yararlanma amaçlarını şöyle sıralayabiliriz;
Toprağı üstünkörü olarak kabartır, ufalar ve karıştırır
Tarla yüzeyindeki otları ve sapları keser, toprağı aynı yapılı olan bir şekilde karıştırır
Pullukla tamamlanmış toprağı da işler ve ekime hazırlanmış ışık halkası getirir Bilhassa senet ve bahçe işlerinde fazla kullanışlıdır
İkinci üründe toprağın hazırlanmasını, sapların toprağa karıştırılmasını sağlar
Mibzerle ekim işlerinde ve özellikle kombinasyon olarak kullanılmakta, keza şerit vari toprak işleme yapmaktadır
4 MERDANELER
Toprak keseklerini parçalayıp ufalttıkdan daha sonra gevşek olan toprağı bastırarak toprakla tohumun temasını artırır ve dolayısıyla çimlenmeye destek eder Traktöre çekili veya askılı olarak bağlanarak yüzücü pozisyonda çalışırlar
III MAKINE KOMBİNASYONLARI
Tohum yatağının hazırlanmasında, o andaki hava şartları ile tarlanın durumu etkin olmaktadır Yerinde bir tohum yatağı hazırlanırken, pullukla iyi bitmiş bir tarlada, bir tırmık veya bir kültüvatör devretmek yeterli olabilir Hububat tarımında çoğunlukla, kültüvatör veya diskli tırmıkla tarla hazırlanır ve ekim yapılır Değişik ve ağır toprak şartlarında bu aletlerin bir bir kullanılması yeterli olmaz Süre ve meslek kaybı olduğu gibi harcama da artmış olur Birde işletmede işler yoğunlaşmış ve traktöre diğer işlerde ihtiyaç varsa, toprak hazırlamaya artı zaman ayrılmaz Bu sebepler dolayısıyla bir defada ve mümkün olan en kısa sürede işi bitirmek için alet kombinasyonları geliştirilmiştirBunlar 2'li, 3'lü ve 4'lü şekilde olabilmektedir *
Toprak işleme aletlerini şöyle sınıflandırabiliriz;
BİRİNCİ SINIF TOPRAK İŞLEME ALETLERİ
1 PULLUKLAR
Toprak işlemede en yaygın kullanılan cihaz pulluklardır Pulluklar toprağı parçalar çevirerek devirir, gevşetir anız ve yabancı otları toprağa gömer
Ülkemizde en çok kullanılanlar askılı pulluklardır Bunları sıra ile inceleyelim
ASKILI PULLUKLAR
Traktör hidrolik kollarına bağlanıp, askıda tutularak çekilen pulluklara askılı pulluklar denir
ASKILI PULLUKLARIN FAYDALARI
Pulluk traktörün arkasına bağlandığı için patinaj önlenir, çeki gücü artar
Taşınmaları kolaydır, havada taşındıkları için eksik aşınırlar
Traktöre kısa bağlandığından sürümde dönüş kolaylaşır, yastık başları kısa olur
Traktör meslek verimini arttırır, zamandan kazandırır
Çekili pulluklardaki bir fazla parça bunlarda yoktur
ASKILI PULLUKLARIN ÇEŞİTLERİ
AKulaklı pulluklar
BDöner kulaklı pulluklar
CDiskli pulluklar
AKULAKLI PULLUKLAR
Askılı pulluklar içerisinde en fazla kullanılan kulaklı pulluklardır Gövde ve sokların sayısı bir ile yirmi aralarında değişir
BDÖNER KULAKLI PULLUKLAR
Benzer çiziden gidip gelerek düz sürüm yapan pulluklara döner kulaklı pulluklar denir
Özellikleri;
1 Düz sürüm yaptıklarından tarla yüzeyi sürükleyici bir şekilde sürülür
2 Erozyon engellenir
3 Dönüşlerde kısalıktan nedeniyle yakacak ve zaman tasarrufu sağlanır
Döner Kulaklı Pullukların Ayarı: Alışılagelmiş kulaklı pulluklarda olduğu gibidir
CDİSKLİ PULLUKLAR
İyi Yönleri: Toprakta dönerek çalıştıkları için engellere takılmazlar Kesme işlemini diskin çevresi yapar, disk dönerken kendi kendine bilenir Diskler bombeli olduğu için darbelere karşı daha fazla dayanırlar Öteki pulluklarda sırık demiri kör ise taban sertliği yapar Diskli pulluklarda bu laf konusu değildir
Sakıncalı Yönleri: Kulaklı pullukta olduğu gibi iyi bir devirme ve kapama yapamaz Toprağı şerit halinde bıraktığı için ağır ve yaş toprakları iyi parçalayamaz Kendi kendine toprağa batar Derinlik arttırmak için üzerine tartma bağlanmalıdır
Çizi tabanı dalgalı olur
2 ÇİZELLER
Son yıllarda ülkemizde fazla kullanılmaya başlanmışlardır Toprağı devirmeden işlerler Toprağı derin olarak çizdikleri için bununla birlikte dipkazanın görevini de yapmış olurlar Bunun yanısıra pulluk kullanımını ayrıntılarıyla azaltmışlardır Çiftçilerimiz kadar üç bacak, yedi but gibi üçgenin taban olmayan kenarı sayıları ile adlandırılırlar
3 DİPKAZANLAR
Bir Takım toprak ve iklim şartlarında her yıl aynı derinlikte işlenen toprak katının derhal altında kalınlığı 810 cm ye varan su geçirmez sert bir katman oluşur Taban taşı denilen bu tabakanın oluşmasıyla toprakta suyun, daha aşağı katmanlarına sızması zorlaşır ve bitkinin kök gelişimini engeller Dolayısıyla toprağa düşen yağmur ve kar sularının toprağın daha alçak katlarında süzülmesini zorlaştırarak suyun toprak yüzeyinden akıp gitmesine ve erozyona sebep olur bu nedenle taban taşının açıklanmış aralıklarla kırılması gerekir Bu meslek dipkazan denilen özel gövdeli pulluklarla yapılır Bu aletin işleyici gövdesi dik ve sağlam bir payandaya bağlı kama şeklinde bir yelken direği demirinden oluşur Aletin meslek genişliği sert tabakayı (taban taşını) kıracak şekilde olmalıdır Bunu sağlamak için evvelden sert tabakanın derinliği saptama edilmelidir Dipkazan; kayıtlı aralıklarla çekilmesi gerekiyorsa bir yönde çekildikten sonradan, ikinci olarak önce çekilen doğrultunun dikine ve belirli aralıklarla çekilmelidir Killi ağır topraklarda dipkazanın gönder demirinin arkasına; gülle şeklinde yada silindir biçiminde bir tutam bağlanarak toprak içerisinde ayrıca sert tabakanın daha iyi patlatılması hem de belli bir derinlikte bu parçanın geçtiği yerde boşluklar oluşturularak toprağın havalandırılması ve suyun toprakta hareketi kolaylaştırılmış olur Dipkazanın gövdesi öbür tiplerde olabilir Bunların değişmez veya titreşimli olarak çalışan tipleri mevcuttur Titreşen olarak çalışanlar traktörün kuyruk milinden hareketle çalıştırılırlar Değişmez olanlar ise traktör gerisinde emin bir derinlikte Toprağa batacak şekilde çekilerek çalıştırılmalıdır Traktörün hidrolik sistemi, dipkazanla çalışırken, mutlaka çeki denetim konumunda olmalı, dipkazanla çalışırken ön ağırlıklar takılmalıdır
II İKİNCİ SINIF TOPRAK İŞLEME ALETLERİ
1 KÜLTÜVATÖRLER
Kültüvatörler; toprağı yırtarak kabartmak, karışıklığa itmek, havalandırmak, tanıdık olmayan otları kesip köklerini yüze içeri almamak, mineral gübreleri karıştırmak ve biçilen tarlada kalan kökler ayırmak gibi amaçlarla kullanılırlar
2 TIRMIKLAR
Tarla yüzeyini işlerler En fazla hafif ve orta ağırlıktaki topraklarda kullanılırlar Tarla yüzeyini kabartır, kaymak tabakasını kırar, yabani otları söker ve tohum yatağının hazırlanmasını sağlarlar
TOPRAK FREZESİ
Bu aletin yararlanma amaçlarını şöyle sıralayabiliriz;
Toprağı üstünkörü olarak kabartır, ufalar ve karıştırır
Tarla yüzeyindeki otları ve sapları keser, toprağı aynı yapılı olan bir şekilde karıştırır
Pullukla tamamlanmış toprağı da işler ve ekime hazırlanmış ışık halkası getirir Bilhassa senet ve bahçe işlerinde fazla kullanışlıdır
İkinci üründe toprağın hazırlanmasını, sapların toprağa karıştırılmasını sağlar
Mibzerle ekim işlerinde ve özellikle kombinasyon olarak kullanılmakta, keza şerit vari toprak işleme yapmaktadır
4 MERDANELER
Toprak keseklerini parçalayıp ufalttıkdan daha sonra gevşek olan toprağı bastırarak toprakla tohumun temasını artırır ve dolayısıyla çimlenmeye destek eder Traktöre çekili veya askılı olarak bağlanarak yüzücü pozisyonda çalışırlar
III MAKINE KOMBİNASYONLARI
Tohum yatağının hazırlanmasında, o andaki hava şartları ile tarlanın durumu etkin olmaktadır Yerinde bir tohum yatağı hazırlanırken, pullukla iyi bitmiş bir tarlada, bir tırmık veya bir kültüvatör devretmek yeterli olabilir Hububat tarımında çoğunlukla, kültüvatör veya diskli tırmıkla tarla hazırlanır ve ekim yapılır Değişik ve ağır toprak şartlarında bu aletlerin bir bir kullanılması yeterli olmaz Süre ve meslek kaybı olduğu gibi harcama da artmış olur Birde işletmede işler yoğunlaşmış ve traktöre diğer işlerde ihtiyaç varsa, toprak hazırlamaya artı zaman ayrılmaz Bu sebepler dolayısıyla bir defada ve mümkün olan en kısa sürede işi bitirmek için alet kombinasyonları geliştirilmiştirBunlar 2'li, 3'lü ve 4'lü şekilde olabilmektedir *