Taş Küre Nasıl Oluşur

Litosfer Nasıl Oluşur,

Yer Küre Nasıl Oluşmuştur,




Dünya,( Taş Küre )Güneş Sistemi oluştuğunda kavgalı bir gaz kütlesi halindeydi Zamanla ekseni çevresindeki dönüşünün etkisiyle, dışarıdan içeriye doğru soğumuş, bu nedenle iç içe geçmiş bambaşka sıcaklıktaki katmanlar oluşmuştur Günümüzde iç kısımlarda yüksek sıcaklık korunmaktadır Dünyanın oluşumundan bugüne kadar geçen süre ve Dünyanın yapısı jeolojik zamanlar yardımıyla belirlenir

LİTOSFER Yeryuvarı dıştan içeriye doğru çeşitli bileşim ve bedensel özelliklerdeki kalın katmanlardan yapılmıştır Bu katmanlardan herbiri küresel şekillidirEn dıştan içeriye doğru sırasıyla atmosfer(hava küre), biyosfer(canlı küre),hidrosfer(su küre) ve litosfer(kayaç küre) yer alır Litosfer'in altında ise,, Pirosfer ve Barisfer bulunmaktadır

Litosferde Si ve Al maddelerinin yoğunluğundan, bu tabakaya Sial adıda verilir Barisfer + Pirosfer Endosfer adı verilir Yeryüzünün 100 km derinliğinden başlayarak manto içindeki kayaçlar sağlamlıklarını büyük ölçüde kaybedecek dek yüksek sıcaklığa ulaşırlarKayaçların karamela veya zift gibi plastik,kolayca şekil değiştirebilen hale geldikleri bölgelere Astenosfer(cılız küre) denirAstenosfer 350 km derinliğe dek uzanırAstenosfer üstünde dışa doğru takriben 100 km kalınlığında katı yer katmanını oluşturan kayaçlar, plastik astenosferden daha sert ve rijittirBu sert dış bölgeye Litosfer(kayaç küre) denir

Litosfer,okyanus tabanlarında takriben 70 km,kıtalarda ise 100 km kalınlıkta olabilirLevha (plaka) adı verilen ve büyük kırık zonlarıyla sınırlanan çok sayıda mozaik şeklindeki parçalardan oluşmuştur Yeryuvarında litosferik levhalar,yine üstteki mantoya ait olan ve 70100 km içten başlayıp 200 km derine dek inen ve düşük sürat zonu olarak nitelenen astenosfer üzerinde yüzer durumdadır Yerbilim (jeoloji) çalışmaları ile yapısı anlaşılmaya çalışılan Yerküreye ait bilgilerin birçok, sismik dalgaların incelenmesi doğru elde ediliyor Depremler sonucu oluşan doğal veya bilim adamlarının oluşturduğu suni sismik dalgaların, öbür yapılardaki katmanlarda öbür davrandıkları biliniyor Yerküre içinde hareket eden bu dalgaların davranışlarının incelenmesi sonucunda Yerkürenin iç yapısı anlaşılabiliyor



Yerkürenin merkezinde katı haldeki nikel ve demirden oluşan İç Çekirdek (Inner Core) bulunuyor Bu çekirdeği çevreleyen Dış Çekirdek (Outer Core) ise, içindeki sülfür ve oksijen sebebiyle ergime noktası düştüğü için değişken halde bulunan nikel ve demirden oluşuyor 45 milyar yıldır soğumasına rağmen hala çok sıcak olan çekirdek, Yerkürenin manyetik alanının oluşmasındaki etken daha sonra gelen ve Daha Aşağı Manto ve Üst Manto diye ikiye ayrılan Manto (Mantle) ise, kısmen veya büsbütün eriyik durumdaki kayaçlardan oluşan magmayı içeriyor Demir, magnezyum, silikon ve oksijence zengin mineralleri taşıyan Mantodan sonra, bu katmanların en incesi olan ve okyanuslar ile kıtaları barındıran Yerkabuğu (Crust) bulunuyor Oksijen ve silikonca varlıklı Yerkabuğunda, okyanus tabanlarını oluşturan bazalt, en çok yer alan kayaç Kıtalardan oluşan kabuk kısmı ise bazalt ile daha eksik yoğun olan granit, kumtaşı, kireçtaşı gibi kayaçları barındırıyor

Yerkürenin üst katmanları fiziksel olarak bambaşka bir bölümlemeyle de incelenebilir Litosfer (taşküre) adı verilen sert katman, Yerkabuğu ve Üstteki Mantonun en üstteki kısmından oluşur Astenosfer ise Litosferin altındaki, plastik özellikleri gösteren değişken Üst Manto bölümüdür Litosfer tek parça değildir, okyanus ve kıtaların sınırlarından farklı şekilde levhalara bölünmüştür Manto katmanı, yeryüzündeki hareketliliğin en büyük nedenidir Mantonun daha alçak bölümleri üst bölümlerine göre çok daha sıcaktır Burada oluşan konveksiyonda, daha sıcak olan magma yükselir, soğur, katılaşır ve Üstteki Mantodaki daha soğuk kayaların batmasına niçin olur Batan bu kayalar, yeniden ısınır, ergir ve yükselir Henüz tam anlamıyla modellenemeyen bu devinme, Litosferdeki levhaların hareket etmesine niçin olur *