LENFÖDEM NEDİR?
Lenfatik dolaşımın doğuştan yahut sonradan gelişen nedenlerle bozulması sonucu, proteinden güçlü sıvının birikimi olarak tanımlanabilir. Örneğin, göğüs kanseri cerrahisi sonrası koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması sonucunda ortaya çıkan en külfet verici komplikasyonlardan biridir. Koltuk altı lenf akımının engellenmesi sonucu kolda şişme, rahatsızlık hissi ve ağrıya neden olur.
LENFÖDEM NEDEN OLUR?
Göğüs cerrahisi sonrası lenfödem gelişme sıklığı nispeten yüksektir. Lenfödem, rastgele bir kanser tipinde, cerrahi yahut radyoterapi (ışın tedavisi) sonrası gelişebilir. Fakat mahsusen göğüs, prostat ve alt karın kesim kanserleri sonrası gelişir. Cerrahi ne kadar büyük olursa, koltuk altından çıkarılan lenf bezi sayısı ne kadar artarsa ve cerrahi sonrası radyoterapi uygulanmışsa lenfödem riski o kadar artmaktadır. Kola darbe, sıyrık-kesik, böcek ısırığı ve infeksiyon üzere küçük yaralanmalar lenfödeme neden olabilir
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kolda sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, yük, karıncalanma, şişlik ve kızarıklık, kol, el ve el bileğinde hareket zorluğu, saat, yüzük ya da bileziğin sıkması, deride gerginlik hissi, buna bağlı problem ve huzursuzluk. Lenfödemin kıymetli belirtisi, etkilenen tarafta bulunan kolda şişmedir. Şişme değişik boyutlarda olabilir. Bazen etkilenen kol yahut bacak sair kolun bir kaç katı boyutlara ulaşırken, bazen iki kol yahut bacak arasındaki fark lakin ölçümle anlaşılacak kadar küçüktür.
- Etkilenen kolda yahut bacakta dolgunluk ve sertleşme hissi.
- Kolda yahut bacakta ağrı yahut acı duyulması.
- Elde ve parmaklarda şişme. (yüzüklerin parmağa küçük gelmesi biçiminde ortaya çıkar)
- Kolda yahut bacakta güçsüzlük vesair belirtilerdir.
TATİLDE LENFÖDEM HASTALARINI BEKLEYEN BÜYÜK TEHLİKE
Yaz aylarının gelmesiyle herkesin bir tatil plani yapmakta. Münhasıran bu tatil planı deniz kum güneş üzerine ağırlaşmakta. Kışın yorgunluğunu atmak isteyen bireyler kendilerini sahillere atmanın planını yapmakta buraya kadar herşey yolunda görünüyor ancak şayet siz bir lenfödem hastasıysanız bu işler hiçde göründüğü kadar saf olmayabilir. Tatile çıktığınızda malum artan sıcaklıklar lenfödem rahatsızlığı olan hastalarda önemli düşünceleri beraberinde getirmektedir. Artan sıcaklıklardan ötürü ödem olan nahiye daha da çokça şişebilir ve çeşitli kasvetler açığa çıkartabilir artan ödem ölçüsü dokular da birikerek şişmeyi arttırabilir ve çeşitli sistemik dertler ortaya çıkabilir. Bunlardan en tehlikelisi olan artan ödeme bağlı olarak ortaya çıkan enfeksiyondur. İleri boyutlara vardığın da cilt de görülen kızarıklık yanma hissi ile kendini gösteren enfeksiyon hastalarında en çok korktuğu durumdur. Hastalar enfeksiyon durumunda çok önemli badirelerle karşı zıdda getirmektedir. Artan enfeksiyonun vücuda yayılması daha umumi daha sistemik bir rahatsızlık ortaya çıkarmaktadır bu durumlarla karşılaşmamak ve tatilinizi rahat geçirebilmek için hastaların bu periyotta çok dikkatli olması gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken birtakım noktalarla kendinizi koruyabilirsiniz ;
- Lenf ödem riski taşıyan kolun paklığı ve cilt bakımına dikkat etmek gerekir. Cilt yıkandıktan sonra nazikçe kurulanmalıdır.
- Cildin esnekliğine itina gösterilmeli, yağsız kremler, vücut sütü yahut losyonları ile cilt bakım yapılmalıdır. sıcak havalarda kolun terlemesine ve mantar enfeksiyonuna karşı pudra kullanılmalıdır.
- Etkilenen kol uzun vade güneşe maruz kalmamalıdır, yüksek himaye faktörlü koruyucularla güneş yanığından ve velev tüm yanıklardan itinayla korunmalıdır. Etkilenen kol her türlü yaralanmadan, böcek ısırıklarından, kesik ve yanıklardan korunmalıdır.
- Mutfakta yahut bahçede iş yaparken korunmak için kesinlikle eldiven giyilmelidir.
Sıkça sorulan bir öteki soru ise hangi sporu yapmalıyız ?
En ülkü sporlar yüzme ve dalmadır. Her gün sistemli olarak lenfatik drenajı arttırıcı kol egzersizleri yapılmalıdır. Zorlayıcı drençli yüklü egzersizlerden kaçınmak gereklidir.
Diyet kısıtlamalarının lenfödeme bilinen bir tesiri yoktur. Şayet haddinden fazla kilo yoksa sistemli beslenilmeli, şiddetli tuz kullanılmamalı ancak tuz asla kesilmemeli ve bol su içilmelidir.
Eldiven yahut el bileğini sıkacak emsal elastik boyunlu şeyler kullanılmamalıdır.
Sütyen, çamaşır, gayri giysiler ve takılar sıkı olmamalıdır.
Lenfatik dolaşımın doğuştan yahut sonradan gelişen nedenlerle bozulması sonucu, proteinden güçlü sıvının birikimi olarak tanımlanabilir. Örneğin, göğüs kanseri cerrahisi sonrası koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması sonucunda ortaya çıkan en külfet verici komplikasyonlardan biridir. Koltuk altı lenf akımının engellenmesi sonucu kolda şişme, rahatsızlık hissi ve ağrıya neden olur.
LENFÖDEM NEDEN OLUR?
Göğüs cerrahisi sonrası lenfödem gelişme sıklığı nispeten yüksektir. Lenfödem, rastgele bir kanser tipinde, cerrahi yahut radyoterapi (ışın tedavisi) sonrası gelişebilir. Fakat mahsusen göğüs, prostat ve alt karın kesim kanserleri sonrası gelişir. Cerrahi ne kadar büyük olursa, koltuk altından çıkarılan lenf bezi sayısı ne kadar artarsa ve cerrahi sonrası radyoterapi uygulanmışsa lenfödem riski o kadar artmaktadır. Kola darbe, sıyrık-kesik, böcek ısırığı ve infeksiyon üzere küçük yaralanmalar lenfödeme neden olabilir
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kolda sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, yük, karıncalanma, şişlik ve kızarıklık, kol, el ve el bileğinde hareket zorluğu, saat, yüzük ya da bileziğin sıkması, deride gerginlik hissi, buna bağlı problem ve huzursuzluk. Lenfödemin kıymetli belirtisi, etkilenen tarafta bulunan kolda şişmedir. Şişme değişik boyutlarda olabilir. Bazen etkilenen kol yahut bacak sair kolun bir kaç katı boyutlara ulaşırken, bazen iki kol yahut bacak arasındaki fark lakin ölçümle anlaşılacak kadar küçüktür.
- Etkilenen kolda yahut bacakta dolgunluk ve sertleşme hissi.
- Kolda yahut bacakta ağrı yahut acı duyulması.
- Elde ve parmaklarda şişme. (yüzüklerin parmağa küçük gelmesi biçiminde ortaya çıkar)
- Kolda yahut bacakta güçsüzlük vesair belirtilerdir.
TATİLDE LENFÖDEM HASTALARINI BEKLEYEN BÜYÜK TEHLİKE
Yaz aylarının gelmesiyle herkesin bir tatil plani yapmakta. Münhasıran bu tatil planı deniz kum güneş üzerine ağırlaşmakta. Kışın yorgunluğunu atmak isteyen bireyler kendilerini sahillere atmanın planını yapmakta buraya kadar herşey yolunda görünüyor ancak şayet siz bir lenfödem hastasıysanız bu işler hiçde göründüğü kadar saf olmayabilir. Tatile çıktığınızda malum artan sıcaklıklar lenfödem rahatsızlığı olan hastalarda önemli düşünceleri beraberinde getirmektedir. Artan sıcaklıklardan ötürü ödem olan nahiye daha da çokça şişebilir ve çeşitli kasvetler açığa çıkartabilir artan ödem ölçüsü dokular da birikerek şişmeyi arttırabilir ve çeşitli sistemik dertler ortaya çıkabilir. Bunlardan en tehlikelisi olan artan ödeme bağlı olarak ortaya çıkan enfeksiyondur. İleri boyutlara vardığın da cilt de görülen kızarıklık yanma hissi ile kendini gösteren enfeksiyon hastalarında en çok korktuğu durumdur. Hastalar enfeksiyon durumunda çok önemli badirelerle karşı zıdda getirmektedir. Artan enfeksiyonun vücuda yayılması daha umumi daha sistemik bir rahatsızlık ortaya çıkarmaktadır bu durumlarla karşılaşmamak ve tatilinizi rahat geçirebilmek için hastaların bu periyotta çok dikkatli olması gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken birtakım noktalarla kendinizi koruyabilirsiniz ;
- Lenf ödem riski taşıyan kolun paklığı ve cilt bakımına dikkat etmek gerekir. Cilt yıkandıktan sonra nazikçe kurulanmalıdır.
- Cildin esnekliğine itina gösterilmeli, yağsız kremler, vücut sütü yahut losyonları ile cilt bakım yapılmalıdır. sıcak havalarda kolun terlemesine ve mantar enfeksiyonuna karşı pudra kullanılmalıdır.
- Etkilenen kol uzun vade güneşe maruz kalmamalıdır, yüksek himaye faktörlü koruyucularla güneş yanığından ve velev tüm yanıklardan itinayla korunmalıdır. Etkilenen kol her türlü yaralanmadan, böcek ısırıklarından, kesik ve yanıklardan korunmalıdır.
- Mutfakta yahut bahçede iş yaparken korunmak için kesinlikle eldiven giyilmelidir.
Sıkça sorulan bir öteki soru ise hangi sporu yapmalıyız ?
En ülkü sporlar yüzme ve dalmadır. Her gün sistemli olarak lenfatik drenajı arttırıcı kol egzersizleri yapılmalıdır. Zorlayıcı drençli yüklü egzersizlerden kaçınmak gereklidir.
Diyet kısıtlamalarının lenfödeme bilinen bir tesiri yoktur. Şayet haddinden fazla kilo yoksa sistemli beslenilmeli, şiddetli tuz kullanılmamalı ancak tuz asla kesilmemeli ve bol su içilmelidir.
Eldiven yahut el bileğini sıkacak emsal elastik boyunlu şeyler kullanılmamalıdır.
Sütyen, çamaşır, gayri giysiler ve takılar sıkı olmamalıdır.