Tavşanın türkiye ki dağılımı

Tavşanın yetiştiriliği türkiyede nasıl


insanların beslenme, barınma ve giyim gibi gereksinmelerinin karşılanmasında kullanılan ham maddeler, tarım kesiminden elde edilmektedir Dışsal ve içsel olmak üzere iki grupta incelenebilen tarım kesimi, bitkisel ve hayvansal imal dalları olarak da ikiye ayrılabilmektedir Dışsal tarım kesimi, tarla, bahçe ve bağda yapılan tarımsal etkinlikleri; içsel tarım kesimi ise, çiftlik avlusu, çiftlik evi ve atölyesi ile işletme binalarında yapılan tarımsal etkinlikleri içerir Hayvansal imal yapan işletmelerde, dışsal ve içsel tarımın her ikisi de yapılır ve tüm tarımsal etkinlikler içerisinde hayvansal üretimin fazla kayda değer bir yeri vardır
Hayvancılıkta mekanizasyon, hayvansal üretime yönelik tarımsal işletmelerde kullanılan ilkel teknikler ve yöntemlerle çalışmaya neden olan araçlar yerine, çağdaş makinemakine, cihaz ve tesislerin kullanılması olarak tanımlanabilir Hayvansal üretimde kullanılan makinelerin projelenmesi, imalatı, pazarlanması, bakımonarım ve işletilmesi de hayvancılıkta mekanizasyon tanımı içerisinde bulunmaktadır

Mekanizasyon; geleneksel tarım yapan hayvansal üretim işletmelerini ileri tarım teknikleri uygulamaya iter, iklim koşullarına bağımlılığı kısmen azaltır ve insanı bir güç kaynağı olarak yok, idare eden ve planlayan bir unsur olarak değerlendirir Keza, mekanizasyonun, yapılan işin kalitesini yükseltme, işleri vaktinde ve basit bir şekilde yapma, üretim maliyetini azaltma, üretimde niteliksel ve niceliksel büyüme sağlama gibi yararları da vardır

Bilhassa, emekçi ücretleri ve üretim kapasitelerinin artması nedeniyle günümüzde, hayvansal üretimde mekanizasyon zaruri ülkü gelmiştir

Hayvancılıkta mekanizasyon konuları, üç ana bölüm halinde incelenebilir:

1 Kaba Yem Hazırlığı:

Yem bitkilerinin;

Hasadı
Depolanması,
Hayvanlara yedirilmesi gibi işlemleri içerir
2 Kesif Yem Hazırlığı:

Ticari yemler olarak da isimlendirilen kesif yemler, çoğunlukla büyük parçalı ve sert yapıdadırlar Böyle yemlerin küçük parçalar ya da un haline getirilerek hayvanlar kadar kolayca hazmedilebilecek duruma gelmesi gerekmektedir Taneli yemler, gerek öğütülmeden önce, gerekse öğütüldükten sonradan, belirtilmiş oranlarda karıştırılarak hayvanlara yedirilebilir Karıştırma işlemleri, taneli yemlerin birbirleriyle ya da yeşil yemlerle karıştırılması şeklinde olabilmektedir

Kesif yem hazırlığını oluşturan işlemler şu şekilde belirtilebilir:

Ezme,
öğütme,
Karıştırma ,
iletim
3 Hayvansal Ürünlerin Eldesi:

Hayvansal ürünler;

Et,
Süt,
Yumurta,
Gübre, olarak elde edilmektedir
Bu ürünlerin elde edilmesi sırasında yapılan işlere örnek olarak şunlar verilebilir:

Yemleme,
Sulandırma,
Altlık serilmesi,
Gübre ve altlığın temizlenmesi,
Süt sağımı,
Yumurtaların toplanması,
Hayvanların bakım işlemleri
1 TAVŞAN YETİŞTİRİCİLİĞİNİN HESAPLI ÖNEMİ


Tavşanlar yüksek döl verimleri, nitelikli et üretimleri, adaptasyon kabiliyetlerinin yüksekliği ve selülozca varlıklı yemleri gıda maddelerine çevirme özelliğine sahip herbivor hayvanlardir Üretımde kullanılma yaşının düşük ve gebelik süresinin kisa olması gibi avantajları da vardır Bu özellikleri küçük üretim birimlerinde de görülebildiğinden bu işletmeler ıçin kayda değer bir üretim materyalidir Tavşan ilk olarak minik aile işletmelerinde kümes hayvanları ile birlikte tutku için yetıştırilmekte iken, et ve diğer ürünlerinin değerinin anlaşılmasiyla karlı bır üretim dalı olmuştur Uzun yıllar ıyi bir laboratuar hayvanı olarak tanıdık tavşan, birçok ülkede küçük tavukçuluk işletmelerinin yerini almıştır

Yerinde üretim sistemlerinde, tavşanlar %20 protein düzeyine sahip et üretırler Diğer çiftlik hayvanlanyla karşılaştinidiğı vakit benzer değerler etlik piliçlerde %2223, domuzlarda %1618 sığırlarda ise %812 arasındadır Bu proteinler için harcanan enerji bakımından ruminantların tavşana göre daha masraflı olduğu ortaya çıkmaktadır Sığır veya koyunlar et üretimi amacıyla yetiştirildiklen vakit, yetiştirilen sürüde kadınsı hayvan başina yılda elde edilen yavru sayısı sinirli olduğu, yani dölvenmi düşük olduğu için enerji tüketimi daha 1 olmaktadır Bu hayvan türlerinde dişi başina yılda maksimum 081 4 genç yavru elde edilmesine karşılık tavşanlarda bu sayı ortalama 40 adettir Sığırlar süt ve et üretiminde ortaklaşa kullanıldıklan vakit bile, tavşanlar avantajlı olmakta, tavşan eti sığır etinden ekonomik olmaktadır

Tavşanlar selüloz düzeyi yüksek nebati ürünleri proteine çevirme kabıliyetıne sahıptırler Bu gıda maddelerinm tavuklar ve hindiler için idareli olarak kullanılması mümkün değildir Bu bakımdan tavşanlar verdikleri ürünlere göre enerji ve proteini daha etkili kullanan tek hayvan türüdür Tavuklar ve hindiler tarafindan tüketilen tahillar ve bitkısel protein kaynakları halk tarafindan aracısız beslenme maddesi olarak kullanılabilmektedir Bu yüzden tahıl üretim kaynakları yeterli olmayan ülkeler için tavşan eti üretimi kayda değer bir alternatiftir

Belli Başlı gelir kaynağı et olmakla birlikte tavşanların post, yün ve gübre verimleri de önem arz etmektedir Kaliteli derilerden konfeksiyon ve oyuncak sanayinde yararlanılmaktadır Yününden elde edilen nitelikli ve sağlıklı giyecekler öteki dokuma ürünlerine göre epeyce yüksek fiyatla satılmaktadır Tavşan yetiştinciliğinin ekonomik önemi özetlenirse;

1 Tavşan yetiştiriciliği ufak aile işletmelerinin iş gücünü değer biçme ve bunlara hesapli katkı maddesi sağlama açısından düşük girdi ile gerçekleştirilebilecek mücadele dalıdır
2 Tavşan evcil hayvanlar içerisinde döl verimnin yüksekliği ıle ön plana çıkmıştır bu nedenle et üretimi, cilt ve yün üretiminde manâlı bir kaynaktır Bu özelliği yanına bır batında birden pozitif döl elde edilebilmesi, generasyonlar arası süresinin kısalığı gibi avantajlan nedeniyle hayvan ıslahı çalışmalarında model hayvan durumundadır
3 Tavşanın tabi ürün olarak değerlendirilen gübresi bitki besin maddelerince oldukça zengindir Bir tavşan yılda 50 kg dek gübre vermektedir
4 Tavşan iyi bir laboratuar hayvanıdır Biyoloji Ile Ilgili denemelerde tavşanlardan oldukça fazla yararlanılmaktadır

12 Tavşanın Evcilleştirilmesi


Sığır, koyun, domuz ve tavuk gibi çiftlik hayvanları birincil çağlarda evcilleştirilmişlerdir Tavşanın evcılleştırılmesı ise son bin yıllık dönemden eski değıldir Güney Avrupa ve Kuzey Afrika'nın bilinen yabani tavşanı Orciolagus cııniculus'a MÖ 1000 yıllannda Ispanya kıyılarında rastlanmıştır Romalılar dönemde tavşan oyun hayvanı olarak ünlü, bu dönemde henüz evcilleştirilmemiş, MO 1 627 yılları arasında taş duvarlarda ve parklarda bulunan resimlerden tavşanın yabani olarak avlanmada kullanıldığı ortaya çıkarılmıştır Daha sonralan öbür ülkelerde tavşanın av hayvanı ve değişik ınançlara kaynak olarak tanındığına ait deliller bulunmaktadır 16 yüzyıldan itibaren öbür ırklan tanınmaya başlanmış ve belirtilen ırkların kontrolü gerçekleştirilmiştir Onaltıncı yüzyılda Fransa, Italya, Finlandiya ve İngiltere'de yetıştiricilik yayılmaya başlanmıştır 1595'te tarımsal çaba içerisinde GriKahverengi Beyaz, Siyah, Damalı ve KülGrisi tavşanlar tanınmıştır 1906'da Oliver ve Serres tavşanları yabani, yarı yabani ve evcil tavşanlar almak üzere üç grupta sınıflandırmışlardır Evcil tavşanlar bu dönemde duvarla çevrilmiş alanlarda veya parmaklıklar aralarında yetıştınlmış ve evcilleştirilmişlerdir

19 yüzyılın başlarında tavşan yetiştiriciliği Batı Avrupa'da yayılmaya başlamıştır Bu dönemde, Avrupanın koloniler yoluyla genişlemesi döneminde değişik ülkelere tavşanın dağılmaya başladığı görülmüştür Bu ülkelerden en önemlileri Yeni Zelanda ve Avustralya'dır

Avrupada yetiştinciler et ihtiyaçlarını yerine getirmek amacıyla kocaman cüsseli, iyi artan ama fazla döl vermeyen tavşanlan yetiştirmeyi tercih etmişlerdir Tavşanlar, tavukların barındırıldığı bağlı açık kümeslerde barındırılmışlardır Üremeleri ekstansif bır yapı göstermiş, yılda 23 doğum yeterli görülmüştür

Günümüze değin tavşanın kürk ve yün verimleri ortaya çıkmış, bunlardan idareli düzeyde kazanç elde edilebileceği belirlenmiştir Bu amaçla özellikle Fransada Şamapanya irkı, diğer bir takım ülkelerde ise Reks ırkı kürk verimi yönünde tanınmış ırklar arasında yer almıştır 19 yüzyılın sonlarıyla 20 yüzyılın başlangıcında yapılan seleksiyon çalışmaları, hayvanların uygun çevre faktörlennde yetıştınlmelen, ırkların çoğaltılması ve mutasyonlar doğruca tavşanlarda döl veriminde artışlar sağlanmıştır Üreticiler yetiştirme derneklerini oluşturmuşlar, yetiştirme tekniklerinde ilerlemeler sağlanmış ve sığınak içi hijyen şartları düzeltilmiştir

Yetiştircilikte uygulanan standartlar, herbir ergin tavşanın erkekdişi ayrı bölmede yetiştirilmesi biçiminde değişmiş, kanibalizm ortadan kaldırılmıştır Besi amaçlı genç tavşanlar birlikte yetiştirilebilmiş, bu durumda erkeklerin kastre edilmeleri daha iyı sonuçlar vermiştir Önceki yüzyılda olduğu gibi besleme aynı şekilde yeşil otlar ve dane yemlere yan olarak devam etmiş, besleme ile ilgili temel kriterler ortaya konulmaya başlanmıştır Ikinci dünya savaşı baştan başa Avrupa'dan Japonya'ya dek olan bölgelerde ortaya meydana çıkan et yetersizliği döneminde tavşan üretimi ekstansif koşullarda devam etmiştir

1950'lerde, Kuzey Avrupa ülkelerinde ve Japonya'da öteki etlerin daha uygun olduğunun kabul edilmeye başlanmasıyla tavşan eti üretiminde ani bir düşüş görülmüş, özellikle bu dönemde Güney Yarımküreden getirilen dondurulmuş sığır eti, üretimin düşmesinde en büyük etken olmuştur Ama insanları tavşan etini tanıyan Latin Avrupa ülkelerinde özellikle de Fransa'da tavşan üretimi bu dönemde de yaygınlığını sürdürmüştür 1950'lerin sonlarında Yeni Zellanda tavşanları ABD'den getirilerek fazla katlı tel kafeslerde ve beslenme maddelerince dengeli pelet yemlerle Fransa ve İtalya'da yoğun bır miktarda üretilmeye başlanmıştır

Aynı dönemde, o güne kadar bilinmez ve üretim teknikİenyle ortaya meydana çıkan bazı hastalıklar yayılmıştır

Bu yeni teknikler, Kuzey Italya ve Fransa'ya göre daha uygun iklimsel özelliklede sahip olan Kaliforniya'da daha basit uygulanmış, burada üretimde karşılaşılan hataların düzeltilmesıyle yeni imal teknikleri seri bir bölüştürme imkanı bulmuştur Özellikle açık barınakların kapalı olarak yapı edilmeye başlanması en önemli ilerlemelerdendir Kafeslerin temizlenmesi ve yeşil yemlerin kafeste kuruması ile ilgili sorunların çözümü zaman almıştır Çoğu imalatçı kendi üretim birimlerinde değişik sistemleri test uygulamalarına girmışlerdir 1960'ların sonları ile 1970'lerin başlarında yapılan çalışmalarla sütten kesim yaşı 8 haftadan 4 haftaya dek düşürülmüştür Doğumdan sonraki çiftleştirmeler sütten kesim öncesi çiftleştirmelerle değiştirilmıştir

Benzer dönemde Yeni Zellanda ırkı ile bu ırkın çoğu özellikler bakımından güya olan Kaliforniya tavşanları yayılmıştır Geleneksel üretimde kullanılan Avrupa tavşan ırklarında azalma görülmüştür Bunda en büyük etken, bu ırkların ergin olarak kafeslerde barındınlamayacak değin iri cüsseli olmaları ve Beyaz Yeni Zellanda ve Kaliforniya ırkları gibi kafeste yetiştiriciliğe adapte olamamalarıdır

Fransız ve Italyan üreticiler başlangıçta Beyaz Yeni Zellanda ve Kaliforniya tavşanlarının İngiltere'den ithal etmeye çalışmışlardır Fransa'da, bu iki ırkın kombinasyonu ile geliştirilmiş özel verim yeteneğine sahip hibrit soylan üretilmiştir 197O'lerin sonlarında, bu hıbrit ebeveyn soyları melezlenmek suretiyle Fransa'dan Italya, Ispanya, Belçika ve Almanya'ya değin ticari üreticilerin üretim materyalleri içerisinde birinci derecede yer almıştır Macaristan ve İngiltere'de de hibrit ebeveyn soylarının üretiminde asıl kaynağı bu iki halk müziği oluşturmuştur

Geleneksel üretimde kullanılan değişik renklerdeki tavşanların yerini beyaz tavşanlar almıştır Bu koşul pazarlamada yün rengi bakımından manâlı olmuştur 1970'lerden itibaren kürkçüler kolay boyanması sebebiyle beyaz rengi seçim etmişlerdir Aynı durum bugün de geçerli olup beyaz kürk rengi en yaygın olanıdır Benzer dönemde imal tekniklerindeki ilerlemeler ile tavşan kürküne talebin düştüğu Avrupa'da, tavşanların kesim yaşları düşürülmüştür Ama tavşanlar genç yaşta kesildikleri için derileri çelimsiz olmuş, kıl dökülmesi de artı olduğu için kürk kalitesi bozulmuştur

Ekonomik tavşan üretimi yapanlar Avrupa'da bugün mekanik ya da kontrollü havalandırma uyguladıkları tavşan barınaklarında 2001000 tavşanla imal yapmaktadırlar Kadınsı ebeveynler günde 1516 saat aydınlatılan barınaklarda tutulmakta ve yılın tüm dönemlerinde üretim devam ettirilmektedir Hayvanlar 14 katlı kafeslerde büyütülmektedirler Erkek ve kadınsı ebeveynler bambaşka kafeslerde tutulmaktadırlar Kesime gidecek genç hayvanlar Fransa ve İspanya'da benzer kafes gözünde 510, Italya'da ise 34 hayvan olacak şekilde barmdınlmaktadır Kesime gidecek genç erkekler buluğ çağı yaşmdan önce satıldıkları veya kesildikleri ıçin kastre edilmezler Tüm hayvanlar beslenme maddelerince dengeli ve pelet haline getirilmiş yemlerle beslenirler İçme suları her bir kafese otomatik dağıtılmaktadır Benzer dönemde barındırma sistemleri ve yetiştirme tekniklerinde de büyük ilerlemeler sağlanmış ve bu konuda üreticilere yatırımda destek olan teknik organizasyonlar kurulmaya başlanmıştır

Doğu ve Batı Avrupa ülkelerinin birçoğunda, bu yüzyılın ilk 40 ve 50 yılında geleneksel imal şekli daha fazla olup, hala milli tüketimlerinin önemli bır kısmı bu şekildekı üretimle karşilanmaktadır Bu üretim şekli Macaristan'da toplam üretimin %90'ını, Fransa'da %40'ını oluşturmaktadır Bu imal birimleri 2 ile 12 dişi tavşandan ibaret olan küçük birimlerdir *