TCDD’ye rakip özel trenler geliyor

Demiryolundaki yük nakliyatının akabinde yolcu nakliyatı da özel kesim firmalarına açılıyor. Yeni düzenleme taslağına nazaran, 2021 yılından itibaren devlete ilişkin raylarda TCDD'nin yanı sıra özel şirketlerin trenleri de yolcu taşımaya başlayacak.

Mevcut tren çizgilerini 10 yıllık müddetlerle kiralayacak olan özel tren şirketleri ziyan eden sınırlarda çalışmayı kabul ederlerse ziyanları devlet tarafından karşılanacak. Yeni düzenlemenin hayata geçmesi halinde tren raylarında tıpkı şehirlerarası otobüs firmaları üzere özel tren firmaları hizmet verecek.

TCDD'de örgütlü Demiryol-İş Sendikası yetkilileri, taşeronlaşmanın önünü açacağı tasasıyla demiryolu nakliyatının özel bölüme açılmasını istemediklerini söylediler.

KİRALAMA YAPILACAK

2013'te çıkarılan Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Özgürleştirilmesi Hakkında Kanun ile yalnızca TCDD'nin kullandığı devlete ilişkin raylar özel dalın yük ve yolcu nakliyatına resmen açılmıştı.



7 yıl evvel yayımlanan kanunla TCDD altyapı ve nakliyat olarak bölündü, TCDD'ye ülke genelindeki tüm altyapı ağı bırakılırken TCDD Nakliyat A.Ş.'ye 2020 yılı sonuna kadar yolcu nakliyatında tek başına kamu hizmeti yükümlülüğünü yerine getirme vazifesi verildi.

TCDD Nakliyat A.Ş.'nin ziyanlarının devlet tarafından karşılanmasını da öngören bu yükümlüğü, 31 Aralık 2020 tarihinde son bulacak. Hasebiyle 2021 tarihinden itibaren kamu hizmeti yükümlülüğü hem TCDD Nakliyat hem de özel bölüm aracılığıyla yerine getirilecek. Hizmet kimden alınırsa misyon ziyanı ödemesi de o şirkete yapılacak.

Ulaştırma Bakanlığı Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, TCDD'nin yükümlülüğünün bu yıl son bulacak olması nedeniyle kanunun uygulama yönetmeliğinin taslağını tartışılması için resmi internet sitesinden kamuoyuna açtı.

“Demiryolu Yolcu Nakliyatında Kamu Hizmeti Yükümlülerinin Seçimi İle Kamu Hizmeti Kontratlarının Düzenlenmesi, Uygulanması Ve Kontrol Adap Ve Asılları Hakkında Yönetmelik” ismini taşıyan taslağa nazaran, TCDD'nin monopolünde olan raylar ve tren yolu altyapısı ihaleyle özel kesim firmalarına da açılacak. Yolcu dışında yük nakliyatı ise hala 3-4 firma tarafından TCDD ile birlikte yürütülüyor.



Taslak düzenlemenin yasalaşması halinde, ülke genelindeki tüm tren yolu çizgileri bölgesel ve ulusal seviyede ihaleyle özel şirketlere açılacak. Tren yolu nakliyatı yapmak isteyen firmalar, bölgesel ya da ulusal seviyedeki tüm sınırlara tek tek ya da birlikte teklif verebilecekler. İhaleler, yüksek süratli, süratli, ana sınır ve bölgesel yolcu nakliyeciliğine tek tek ya da toplu olarak çizgi bazında yapılacak.

Ziyanı kamu karşılayacak

Hazırlanan tasarıya nazaran özel bölüm dilerse yalnızca yüksek süratli trenleri dilerse de bu trenlerle birlikte olağan surattaki trenleri de birlikte işletecek. Kârlı olmayan lakin kamu hizmetinin yerine getirilmesi için işletilmesi kural olan çizgilerin ihalesini alan özel kesim firmalarının ziyanları karşılanacak ve üzerine de ‘makul bir kâr' oranı verilecek. Özel bölüm, yolcu taşıyacağı tren setlerini yurtiçi ya da yurtdışından satın alabileceği üzere dilerse kiralama da yapabilecek.

Erdoğan Süzer/Sözcü