Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Telafi çalışması yapanların sosyal güvenliği hakkında bilgi
21 Ücretin, Müsade Kullanıldığı Ayda Ödenmesi Halinde Sosyal Emniyet
Telafi çalışması yapanların sosyal güvenliğinin sağlanmasında telafi çalışması karşılığında aidat yargı edildiğinin ve ücretin hangi aşamada ödendiğinin belirlenmesi gereği vardır Yasada, telafi çalışması ücretinin ne zaman ödeneceği hususunda açıklayıcı bir hüküm yer almamaktadır Yasanın 64 ’üncü maddesinde, telafi çalışmalarının artı alıştırma ya da fazla sürelerle alıştırma sayılamayacağı hükme bağlanmıştır Işçi, telafi çalışması yapacağı süreyi evvelden ‘izinli ’ olarak kullandığı dönemde ücretini bütün olarak almaktadır22 İşçinin telafi çalışması ücreti, önceden ve vaktinde ödenmelidir23 İşçinin ücreti evvelden ödendi ise telafi çalışması yapıldığında ikinci bir ödemenin yapılması sözkonusu olamaz24 Telafi çalışması ücreti, çalışılmadan verilen müsade boyunca ödendiğinde, artık bu ayın – izin kullanılan ayın ücreti olarak kabul edileceğinden 506 sayılı Yasanın 77a maddesince izinli olunan aya mülk edilecek ve işçinin sigortası, ücretin ödendiği ayda Kuruma bildirilecektir Telafi çalışması yapıldığında, işçiye ikinci bir ödenti ödemesi yapılmayacağından, işçinin gerçekten çalıştığı telafi çalışması yaptığı ay telafi çalışmasına yönelik sigortası prime esas kazanç olarak Kuruma hem bildirilmeyecektir Mesela, 10 Ocak 2006 Salı günü başlayan Kurban Bayramı dolayısıyla 9 Ocak Pazartesi gününde, ileride telafi çalışması tamamlanmak üzere işçilere izin verildiği, 9 Ocak günü ücretinin Ocak ayı ücreti olarak 31 Ocak ’ta ödendiği ve telafi çalışmasının 9 Mart ’a dek sonuçlandırıldığı başlıca alındığında, artık, işçinin sigorta günleri prime esas gelir tutarı Ocak ayı içinde Kuruma bildirileceğinden ayrıca 9 Ocak için Şubat veya Mart ayında yapılan telafi çalışması karşılığında hem ödenti ödenemeyeceği gibi; Kurama belirtilmiş güne mahsus sigorta primi günü de bildirilmeyecektir
22 Ücretin, Telafi Çalışması Yapıldığı Ayda Ödenmesi Halinde Sosyal Güvenlik
Diğer açıklanması gereken husus, Yasada açıklayıcı hüküm bulunmaması sebebiyle, işçinin ücretinin, ‘tatil ’ yapıldığı ayda değil de ‘telafi ’ çalışmasının yapıldığı ayda ödenmesi halinde sigortalılığının ne olacağı konusudur Yukarıda belirtildiği üzere, öğretide, ücretin ‘tatil ’ yapıldığı ayda ödeneceği konusunda ittifak bulunduğundan konunun, ücretin sahiden çalışıldığı ayda ödenmesi halinde çalışanın sigortasının ne olacağı konusunda belirsizlik vardır Bu durumda, ücretin tatil yapılan ay yerine gerçekten çalışılan ayda ödenmesi halinde, artık ücretin tatil ayına mâl edilmesi gereğinin kalmadığı, doğrusu çalışılan ayın ücretine eklenilerek prim hesabına dahil edilmesinin daha uygun olacağı düşünülmektedir
23 Gerekli Nedenden Nedeniyle Çalışılmayan Sürenin Telafisinde Sosyal Güvenlik
Öğretide tartışılan öteki bir konu, zorunlu sebepten dolayı, mesela işyerinde bir arızanın meydana gelmesi veya makineler ya da araç ve gereçler için anında yapılması gereken işler dolayısıyla gerçekten çalıştırılmadan geçirilen süreler için telafi çalışmasının yapılıp yapılamayacağı, telafi çalışması yapılması halinde ayrıca ödenti ödenip ödenmeyeceği konusudur Ekonomi ’ye kadar, zorunlu sebeplerle işçinin işverenin emrinde hazır bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın geçen bu süreler, jurnal alıştırma süresinden sanılan sürelerdir ve ücretinin ödenmesi gerekir (Meslek Y md66c, Borçlar Yasası md325) İşverenin, zorunlu nedenlerle doğrusu çalışılmayan zaman için Yasanın 64 ’üncü maddesince telafi çalışması yaptırması halinde telafi çalışmasına ilişkin gördüğü işin karşılığı olarak normal ücreti hem ödemesi gerekir25 Ekmekçi ’ye tarafından ise, gerekli sebepten nedeniyle işçinin sahiden çalışmaksızın işverenin emrinde bulunduğu dönemle ilgili telafi çalışması yapılamayacaktır Telafi çalışmasına olanak sağlayan niçin, işçinin (muhtelif nedenlerle) işverence izinli sayılmasıdır Yukarıda verilen örnekte ise emekçi meslek bakmak üzere işverenin emrinde hazırlanmış beklemektedir Dolayısıyla bu zaman Iş Yasası ’nın 66 ’ıncı maddesince iş süresinden sayılır ve emekçi çalışmış kabul edilir Bu sürede işçi, izinli olmadığı için bu sürenin keza telafisi sözkonusu olamaz26 Kanımızca, işverenin emri altında beklenilen fakat sahiden çalışılamayan süre için ayrıca telafi çalışması yapılamayacağından, telafi çalışması adı aşağıda çalışma yapılması halinde, bu incelemeler telafi çalışması olmayıp, koşulların oluşması halinde pozitif alıştırma ya da artı sürelerde incelemeler olarak değerlendirilmeli, ücretin fazla alıştırma veya fazla sürelerde çalışma ücreti olması nedeniyle ödendiği avuç içi mâl edilmesi ve sigortalılığın sigortalılığı Kuruma bildirilmesi gerekmektedir
SONUÇ
emekçi ve işverenlerin anlaşmasıyla uygulanılan telafi çalışması tarafların çıkarlarının çakıştığı elastik çalışma türü olduğu söylenilebilir Öteden beri uygulama yer alan telafi çalışmansın yeni Iş Y ile yasal dayanağa kavuşmuş olması olumlu bir gelişmedir Telafi çalışması yapan işçinin ücretin hangi süreçte ödeneceği yasa ile veya en azından yönetmelikle açıklanması gereği vardır Mevcut durumda, ücretin ne vakit ödeneceği hususunda açıklayıcı hükmün bulunmaması, bu tür çalışma ilişkisi içinde bulunan işçilerin sosyal güvenliklerinde sorunların çıkabileceğinin göstergesidir *
21 Ücretin, Müsade Kullanıldığı Ayda Ödenmesi Halinde Sosyal Emniyet
Telafi çalışması yapanların sosyal güvenliğinin sağlanmasında telafi çalışması karşılığında aidat yargı edildiğinin ve ücretin hangi aşamada ödendiğinin belirlenmesi gereği vardır Yasada, telafi çalışması ücretinin ne zaman ödeneceği hususunda açıklayıcı bir hüküm yer almamaktadır Yasanın 64 ’üncü maddesinde, telafi çalışmalarının artı alıştırma ya da fazla sürelerle alıştırma sayılamayacağı hükme bağlanmıştır Işçi, telafi çalışması yapacağı süreyi evvelden ‘izinli ’ olarak kullandığı dönemde ücretini bütün olarak almaktadır22 İşçinin telafi çalışması ücreti, önceden ve vaktinde ödenmelidir23 İşçinin ücreti evvelden ödendi ise telafi çalışması yapıldığında ikinci bir ödemenin yapılması sözkonusu olamaz24 Telafi çalışması ücreti, çalışılmadan verilen müsade boyunca ödendiğinde, artık bu ayın – izin kullanılan ayın ücreti olarak kabul edileceğinden 506 sayılı Yasanın 77a maddesince izinli olunan aya mülk edilecek ve işçinin sigortası, ücretin ödendiği ayda Kuruma bildirilecektir Telafi çalışması yapıldığında, işçiye ikinci bir ödenti ödemesi yapılmayacağından, işçinin gerçekten çalıştığı telafi çalışması yaptığı ay telafi çalışmasına yönelik sigortası prime esas kazanç olarak Kuruma hem bildirilmeyecektir Mesela, 10 Ocak 2006 Salı günü başlayan Kurban Bayramı dolayısıyla 9 Ocak Pazartesi gününde, ileride telafi çalışması tamamlanmak üzere işçilere izin verildiği, 9 Ocak günü ücretinin Ocak ayı ücreti olarak 31 Ocak ’ta ödendiği ve telafi çalışmasının 9 Mart ’a dek sonuçlandırıldığı başlıca alındığında, artık, işçinin sigorta günleri prime esas gelir tutarı Ocak ayı içinde Kuruma bildirileceğinden ayrıca 9 Ocak için Şubat veya Mart ayında yapılan telafi çalışması karşılığında hem ödenti ödenemeyeceği gibi; Kurama belirtilmiş güne mahsus sigorta primi günü de bildirilmeyecektir
22 Ücretin, Telafi Çalışması Yapıldığı Ayda Ödenmesi Halinde Sosyal Güvenlik
Diğer açıklanması gereken husus, Yasada açıklayıcı hüküm bulunmaması sebebiyle, işçinin ücretinin, ‘tatil ’ yapıldığı ayda değil de ‘telafi ’ çalışmasının yapıldığı ayda ödenmesi halinde sigortalılığının ne olacağı konusudur Yukarıda belirtildiği üzere, öğretide, ücretin ‘tatil ’ yapıldığı ayda ödeneceği konusunda ittifak bulunduğundan konunun, ücretin sahiden çalışıldığı ayda ödenmesi halinde çalışanın sigortasının ne olacağı konusunda belirsizlik vardır Bu durumda, ücretin tatil yapılan ay yerine gerçekten çalışılan ayda ödenmesi halinde, artık ücretin tatil ayına mâl edilmesi gereğinin kalmadığı, doğrusu çalışılan ayın ücretine eklenilerek prim hesabına dahil edilmesinin daha uygun olacağı düşünülmektedir
23 Gerekli Nedenden Nedeniyle Çalışılmayan Sürenin Telafisinde Sosyal Güvenlik
Öğretide tartışılan öteki bir konu, zorunlu sebepten dolayı, mesela işyerinde bir arızanın meydana gelmesi veya makineler ya da araç ve gereçler için anında yapılması gereken işler dolayısıyla gerçekten çalıştırılmadan geçirilen süreler için telafi çalışmasının yapılıp yapılamayacağı, telafi çalışması yapılması halinde ayrıca ödenti ödenip ödenmeyeceği konusudur Ekonomi ’ye kadar, zorunlu sebeplerle işçinin işverenin emrinde hazır bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın geçen bu süreler, jurnal alıştırma süresinden sanılan sürelerdir ve ücretinin ödenmesi gerekir (Meslek Y md66c, Borçlar Yasası md325) İşverenin, zorunlu nedenlerle doğrusu çalışılmayan zaman için Yasanın 64 ’üncü maddesince telafi çalışması yaptırması halinde telafi çalışmasına ilişkin gördüğü işin karşılığı olarak normal ücreti hem ödemesi gerekir25 Ekmekçi ’ye tarafından ise, gerekli sebepten nedeniyle işçinin sahiden çalışmaksızın işverenin emrinde bulunduğu dönemle ilgili telafi çalışması yapılamayacaktır Telafi çalışmasına olanak sağlayan niçin, işçinin (muhtelif nedenlerle) işverence izinli sayılmasıdır Yukarıda verilen örnekte ise emekçi meslek bakmak üzere işverenin emrinde hazırlanmış beklemektedir Dolayısıyla bu zaman Iş Yasası ’nın 66 ’ıncı maddesince iş süresinden sayılır ve emekçi çalışmış kabul edilir Bu sürede işçi, izinli olmadığı için bu sürenin keza telafisi sözkonusu olamaz26 Kanımızca, işverenin emri altında beklenilen fakat sahiden çalışılamayan süre için ayrıca telafi çalışması yapılamayacağından, telafi çalışması adı aşağıda çalışma yapılması halinde, bu incelemeler telafi çalışması olmayıp, koşulların oluşması halinde pozitif alıştırma ya da artı sürelerde incelemeler olarak değerlendirilmeli, ücretin fazla alıştırma veya fazla sürelerde çalışma ücreti olması nedeniyle ödendiği avuç içi mâl edilmesi ve sigortalılığın sigortalılığı Kuruma bildirilmesi gerekmektedir
SONUÇ
emekçi ve işverenlerin anlaşmasıyla uygulanılan telafi çalışması tarafların çıkarlarının çakıştığı elastik çalışma türü olduğu söylenilebilir Öteden beri uygulama yer alan telafi çalışmansın yeni Iş Y ile yasal dayanağa kavuşmuş olması olumlu bir gelişmedir Telafi çalışması yapan işçinin ücretin hangi süreçte ödeneceği yasa ile veya en azından yönetmelikle açıklanması gereği vardır Mevcut durumda, ücretin ne vakit ödeneceği hususunda açıklayıcı hükmün bulunmaması, bu tür çalışma ilişkisi içinde bulunan işçilerin sosyal güvenliklerinde sorunların çıkabileceğinin göstergesidir *
