Telkari

Telkari Telkari Tel ile yapılan sanatolan Telkariye, aynı zamanda vav işide denir Bu isim Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak çoğu kez kullanılmasından dolayı verilmiştir Hem bu sanata çift işidiyenler de vardır Bu ismin kaynağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker biraraya getirilmesinde kullanılan cımbıza aynı oysa uç kısmı daha ince olan ve çiftolarak isimlendirilen alettir Telkari ustası, kullanacağı telleri kendi atölyesinde ham maddeden elde eder Ocakta kap içersinde eritilen maden çubuk haline getirilmek için kalıba dökülür Maden olarak genelde gümüş ya da altın kullanılır Yapılacak işin şekline kadar çubuk döküm üstünde genişten dara dürüst delikleri olan çelikten yapılmış haddeden geçirilir Haddenin geniş göre sokulan tel bir de çekilerek uzatılır ve aynı zamanda incelir Işlem esnasında sertleşir, tavlanır ve bir vakit (kor haline gelinceye dek) bekletilir ve sonra balmumuna daldırılır Ressam bu operasyon sırasında manda derisinden üretilmiş, üstünde madeni halkalar olan kalın bir kuşak bağlar Kol gücü yetmediği vakit madeni bu halkalara takar ve beden gücünü de ara sıra kullanır Bu yorucu egzersiz başlangıcında 05 cm olan gümüş, işlem sonunda 1 mm'lik ince bir tel haline gelir 1549188783 1549188783 telkari5c56beb42c192telkari5c56beb42c192 http:wwwevdosecomturaksesuarresimaks0014 Her telkari işi iki asıl kısımdan oluşur Birincisi; işin ana iskeleti olan muntaç, diğeri ise muntaç içine yerleştirilmiş vav, kake, tırtıl, gül, dudey vb adlarla anılan her biri farklı biçimde olan motiflerdir Çalışmaya muntaç yapımıyla başlanır (belli başlı iskelet), muntaçın tel kalınlığı motiflerin tel kalınlığının iki katıdır sonradan ara boşluklar dayanma ile doldurulur Tezgah olarak ceviz ağacından kesik düz bir satıh kullanılır Titizlik ve katlanma isteyen bu alıştırma esnasında motifler hazırlanır Birleştirmek işlemi en zahmetli kısmıdır zira milimetrik tellerin kaynakla birleştirilmesi işlemi fazla zordur Bunun için önce, ayarı belli bir ölçüde düşürülen gümüş, eğelenerek minik tanecikler halinde bir güderi parçası içine toplanır Eğelenmiş gümüş bir barbar konur ve içersine toz boraks katılır Suya daldırıldıktan sonra amyant üzerine yerleştirilen başlıca iskeletin her parçası bu gümüşboraks karışımı ile kaynak yapılarak birleştirilir Motif sıralama işlemi kaynakla yapılır Telkariden yapılan işler fazla çeşitlidir Tütün kutusu, sigara ağızlıkları, aynalar, tepsiler, kemerler Bu sanatın kaynağının eski Mısır olduğu sanılmaktadır Yurdumuzda ise en önemli telkari merkezi Mardin'in Midyat ilçesi olmuştur Yapılan eserlerin üstüne imza ve tarih atma zorluğu olduğu için kıymetli ustaların kimliklerini çözmek fazla zordur Ancak; düz çalışmalarda eserin bir kenarına çelik kalemle imza atılır