Telsim'in İflasa Kadar Giden Hikâyesi

Ülkemizde birinci taşınabilir (cep) telefon görüşmesi 23 Şubat 1994 tarihinde devrin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile devrin Başbakanı Tansu Çiller ortasında yapıldı. Tıpkı vakitte telefon görüşmeleri için operatör de gerekliydi ve 1994 yılında Turkcell isimli lakin rakipsiz ve alternatifsiz bir pazar mevcuttu.

Pek çok dalda markalaşmış olan Uzan Grubu, irtibat kesimine de el atarak Türkiye’de iz bırakacak bir marka kurmanın peşine düştüler. Hazırsanız; muhtemelen Star Gazetesi periyodundan kalan son Pringles’larınızı sandıklardan çıkartın, Telsim’in öyküsünü sizlerle paylaşıyoruz.

Telsim, Uzan Holding tarafından Cem Uzan’ın teşebbüsüyle kuruldu

• Uzan Holding'e ilişkin yüzlerce markadan yalnızca birkaçı

1993 yılında kurulduğu ismiyle Teknotel ya da hizmet vermeye başladığı sene değişen ismiyle Telsim, varsayım edildiği kadar geç kurulmadı. Turkcell ile Telsim ortasında yalnızca 2 aylık bir mühlet var.

Telsim sözü, birçoğumuzun da kestirim edebileceği üzere telekomünikasyon sözünün kısaltması olan “tel” ve subscriber identity module (abone kimlik modülü)’ün kısaltması olan “sim” sözlerinden oluşuyor.

1994 yılında hizmet vermeye başlayan Telsim, Türkiye’de hizmet vermeye başlayan ikinci GSM operatörü markası olarak kayıtlara geçti.

Kurulur kurulmaz büyük bir ivme yakaladı

• Görüntü kalitesi düşük de olsa; Uzan Ailesi. Sol baştan; Hakan Uzan, Baba Kemal Uzan ve Cem Uzan

İş insanı Kemal Uzan’ın oğlu Cem Cengiz Uzan’ın teşebbüsleriyle faaliyetlerine başlayan Telsim, daha birinci aylarda büyük bir sıçrama yaparak 15 bin üzere önemli bir abone sayısına ulaştı.

Bu süratli gelişim ve yükseliş, Telsim'in gelecek yıllarda yaratacağı ihtilallerin ayak sesleri üzereydi. Ancak meyve veren ağacın taşlandığı ülkemizde, Telsim’i de problemli süreçler bekliyordu.

Telsim’in lisans sorunu ve geciken çözüm


Telsim, hizmet devrinin şimdi 2. yılında 1995 yılının 3. çeyreğinde “Kıbrıs’ın GSM şebekesini yasal olmayan yollarla ele geçirdiği” iddiasıyla 8 ay boyunca kullanıma kapatıldı ve bu süreç boyunca hizmet veremedi.

Daha sonra bu mevzuda Türkiye’de hazırlanmış bir yasa olmadığı için 8 ay sonra Telsim tekrardan faaliyetlerine başladı ve 1998 yılında Telsim ile Ulaştırma Bakanlığı ortasında 500 milyon dolar karşılığında 25 yıllık bir lisans sözleşmesi imzalandı. Lisans muahedesinin akabinde yaşananlarla Telsim bu lisansın müddetini bile dolduramayacak kadar kısa bir ömre sahip olacaktır.

GSM alanındaki pek çok yeniliğe Telsim sayesinde eriştik


2000 yılında altyapısını Amerikalı şirket Motorola’nın geliştirdiği ve dayanak verdiği, Telsim’in de 100 milyon dolar yatırım yaptığı GPRS faaliyetleri Türkiye’de başladı ve ülkemizde operatör hizmetleri bakımından çağ atlama heyecanını yaşadık.

Telsim, GPRS gelişmesinin akabinde sürat kesmeden MMS, WAP, MVS ve Bas-Konuş gibi daha pek çok yeniliği dünya ile birebir anda ülkemize de getirdi ve bu bahiste çok değerli işlere imza attı.

Telsim büyüyor, büyüdükçe daha da gelişiyor

• Cem Uzan ile özdeşleşmiş Pringles kampanyası

Haberleşme alanında isminden önemli manada kelam ettiren ve pazarda liderlik için kıyasıya uğraş veren Telsim, bir yandan da reklam ve sponsorluk anlaşmalarıyla da ön plana çıkıyordu.

Fatih Terim, Cem Yılmaz, Hakan Yılmaz, Ajda Pekkan ve Yılmaz Erdoğan üzere ünlü simalara reklam sinemalarında yer veren Telsim; Fenerbahçe ve Galatasaray ile sponsorluk kontratı de imzaladı.

Cem Yılmaz'ın "Tamamen Duygusal" isimli unutulmaz reklam sineması:





Telsim’in TMSF’ye devri

• Telsim'in değişik reklamlarından yalnızca biri

Telsim, Uzanlar’ın İmar Bankası başta olmak üzere çeşitli borçlarından dolayı 2004 yılının şubat ayında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF)’na devredildi. Bir yıl boyunca TMSF yönetiminde yönetilen Telsim, daha sonra 1 yılın akabinde satış için ihaleye çıktı ve Birleşik Krallık menşeli irtibat devi Vodafone’a 4,55 milyar dolar karşılığında satıldı.

Elde edilen gelir ile Telsim’den alacaklı pozisyonda bulunan Motorola, Nokia ve devletin çeşitli kurumlarına ödemeler yapıldı. Arta kalan para ise hazineye aktarıldı.

Telsim’in devredilmesiyle birlikte yaşanan garip hukuk süreci

• Telsim abonelerinin borç ödeme ekranı (sitenin arşivlenmiş haline kaynaklar kısmından ulaşabilirsiniz)

Telsim, Vodafone’a devredildikten sonra; yapılan mukavele gereği Telsim’e borcu olan abonelerin borçları Vodafone'a devredilmedi ve TMSF bu alacakları tahsil edebilmek için bir hukuk ofisiyle anlaştı. Elde edilen bilgilere nazaran TMSF devrinde Telsim’in 6 milyon abonesi bulunuyordu. 6 milyon aboneden 1,2 milyon abonenin Telsim’e borcu vardı. Abonelerin toplam borcu 700 milyon TL’nin üzerindeydi. 800 bin abone yasal takibe girmişti. Borcu olan 400 bin abonenin borç ölçüsü ise 30 liranın altındaydı.

Tam bir karmaşadan ibaret olan bu borç tahsilleri için bir hukuk ofisiyle anlaşan TMSF, hukuk ofisine yalnızca borçlu şahısların isim soyad ve borç bilgilerini verdi. Bu da hukuk ofisinin aynı isim soyadı paylaşan pek çok bireyle “Telsim’e şu kadar borcunuz var, ödemezseniz icraya vereceğiz” diyerek irtibata geçmesine sebep oldu.

Telsim borçlarının ödenmesi konusunda muvaffakiyet sağlanamayınca, borçlarını ödemek isteyenlere %75 faiz indirimi ve 4 taksitte ödeme kolaylığı gibi imkânlar da sunuldu ancak bu kampanyaların ne kadar başarılı olduğu bilinmez. Yeniden birebir devirlerde Tüketici Müracaat Merkezi Derneği Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu’nun, “Telsim borçları vakit aşımına uğradı, yasal mühlet 10 yıl” çıkışı da bu mevzuda gündem olmuştu.

Madalyonun öbür yüzü


Uzanlar; pek çoğumuzun da bildiği üzere Telsim, Star Tv, Kral Tv, Çukurova Elektrik, Kepez Elektrik, İmar Bankası, Petkim, İstanbulspor, Adanaspor ve daha pek çok marka, fabrika ya da işletmeye sahiplerdi. Sayısı 200 kadar olan bu marka ve işletmeler elbet ki Uzanlar’a çok yüksek bir servet getiriyordu lakin İmar Bankası neden batmıştı?

İddialara nazaran; Cem Uzan’ın siyasi tercihleri, periyodun siyasi aktörleriyle aykırı düşen fikirleri bu sonu hazırlayan en büyük etkendir. Bilhassa de Cem Uzan’ın Genç Parti’yi kurduktan sonra 13 Haziran 2003 tarihinde Bursa’da yaptığı mitingde devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve AK Parti hakkında sarfettiği sert cümlelerin Uzanlar’a ilişkin markaların sonunu getirdiği argüman edilmektedir.

Demirel’in argümanları destekleyen nitelikteki sözleri

• Demirel, birebir vakitte Uzan Çifti'nin nikah şahitliğini de yapmıştı

Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in bir konuşmasında tabir ettiği “Uzanlar’a ilişkin Telsim de dahil birçok markaya yapılan muamele devlet tarafından yapılmış bir gasptır” açıklaması, Uzanlar’ın Türkiye’deki çöküşünü özetler niteliktedir.

Peki ya bundan sonra neler olacak?

• Terör örgütü başkanı Fethullah Gülen'e devlet tarafından prestij gösterildiği yıllarda Cem Uzan'ın sahibi olduğu Star Gazetesi, kimsenin tabir etmeye yürek edemediği gerçekleri yazarak bu tarihi habere imza atmıştı (1999).

Cem Uzan, FETÖ kumpası olarak tescillenen Ergenekon Davası’nda isminin geçtiğini öğrenince yurt dışına çıkma vaktinin geldiğini anlayarak evvel Yunanistan’a ordan da siyasi sığınma hakkı alarak Fransa’ya geçer ve bugün hala Fransa’da hayatını devam ettirmektedir.

Cem Uzan, Fransa’ya yerleştikten sonra birçok sefer Türkiye hakkında “şirketlerinin bedelinin altında, yok değerine satıldığı ve kişilik hakları” üzere mevzularda AİHM’ye davalar açtı ve neredeyse açtığı tüm davaları kazandı.

Özellikle de Uzan’ın konutta olmadığı bir gün TMSF yetkililerinin Uzan’ın konutuna girip kasadaki çeşitli pay senetlerini hukuksuz bir halde almalarını AİHM’e taşıyan Uzan, 2 milyar dolarlık bu davayı da kazanmıştı. BBC ve çeşitli ajanslara röportajlar veren Uzan, kurallar oluştuğunda bir gün kesinlikle Türkiye’ye döneceğini de sıkça tabir etmektedir.

Peki ya sizler Telsim’in kıssası ve Cem Uzan hakkında neler düşünüyorsunuz? Telsim öyküsünün arkasında ne çeşit gerçekler yaşanmış olabilir? Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizlerle paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 / 9 / 10 / 11 / 12 / 13 /