Ankara'nın Cebeci semtindeki bir bakkal dükkanı ile 1962 yılında meslek hayatına başladı. Tam 36 yıldır da esnaf derneklerinin başında… 71 yaşındaki Malatyalı Bendevi Palandöken, evvel Bakkallar ve Bayiler Derneği, sonra Bakkallar Bayiler Esnaf Kredi ve Kefalet Kooperatifi, akabinde da Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Lideri oldu. 2.5 milyonluk esnaf kitlesinin değişmez lideri olan ve pek sık rastlanmayan ismi ‘'İlgili ve dost'' manasına gelen Palandöken, corona sürecinde yaşadıklarını, esnafın sorunlarını ve mesken hayatını anlattı:
MEŞAKKAT ÇOK BÜYÜK
Salgın nedeniyle günlerimi konutumda geçiriyorum. Tekrar 2.5 milyonu aşkın esnafın salgından kaynaklanan meseleleriyle ilgileniyorum, artık hayatımızda video-konferans var. Bu süreçte esnafı da corona çarptı. Küçük esnaf problemde. Bu salgının ekonomik tesirlerinden iki küme esnaf etkilendi. Birincisi, direkt işyerleri kapatılan ve uzun mühlet kapalı kalan kahvehaneler, çay ocakları, berberler, kuaför, hoşluk salonları, spor tesisleri, çocuk oyun salonları…
Başkası de, işyerini kapatması zarurî olmayan lakin müşteri yokluğu nedeniyle mecbur kalıp tabiatıyla kapatan küme. Lokanta, kafeterya üzere işyerleri kapanmadı fakat yalnızca paket servis yapmak zorunda oldukları için bunlar da, mecburen kapatmak zorunda kaldı.
KREDİ DAYANAĞI KAİDE
Devletimiz, esnafın vergi ve sigorta primleri ertelendi, sonra düşük faizli dayanak kredileri verildi. Kredilerden yararlanabilen esnaf için bunlar kısmen de olsa değerli. Fakat bir de yararlanamayan, işyerini kapattığı için de hiçbir geliri olmayan esnafımız var ve sayıları epey fazla. Hem mesken hem işyerlerinin kirası, elektrik, su, doğalgaz üzere borçları, her geçen gün de katlanarak artıyor.
Günlük yeme-içme muhtaçlıklarını karşılayacak taban bir gelirleri de olmadığı için çok sıkıntı günler geçiriyorlar. İşyerini zarurî olarak kapatan esnafımıza en azından taban fiyat seviyesinde gelir takviyesi, işyerini kapatmak zorunda olmamakla birlikte bu süreçten olumsuz etkilenenlere de uzun vadeli ve faizsiz bir kredi takviyesi verilmeli.
KARANTİNA SAYESİNDE MUTFAĞA GİRDİM
Bendevi Palandöken, “Karantina süreci, artık salonla mutfak ortasında geçiyor. Evvelden fırsat bulamazdım artık ben de mutfağa girip yemek yapıyorum” dedi.
AVM'LER ÇOK RİSKLİ
AVM'lerin kapanması için bir mecburilik olmadı. Açılması gündeme geldiğinde de tamamı açılmadı. AVM'ler klima sistemlerinden ötürü risk taşıyan yerler. Klima, dışarıdaki pak havayı alıp, süzerek içeri sunuyorsa çok büyük sorun olmaz fakat içerideki havayı sirküle eden sistemler virüsün yayılmasında son derece etkili… Bu süreç herkes üzere AVM'ler için de değerli bir imtihan oldu. Toplum sıhhatini daha fazla önemseyen ve koruyan AVM'ler bu periyotta başkalarından daha avantajlı olacak.
HİÇ TATİL YAPMADIM
Karantina süreci, yakın aile bireylerimize bile virüs bulaşır kaygısıyla geçiyor. Kendimizi muhafazayı daha güzel öğrendik. Görünmeyen çalışanlar olan mesken bayanlarının uğraşlarının ne kadar değerli olduğunu da daha uygun anladık. Hijyen kurallarına uyuyoruz, maske ve dezenfektan kullanıyoruz.
Aşikâr yaş kümesinde olduğum için zarurî olarak dışarı çıkarsam, önlemi elden bırakmıyorum. Karantina süreci, artık salonla mutfak ortasında geçiyor. Bu periyot, uzun müddettir unuttuğumuz birçok mahalli yemeğimizi tekrar hatırlamamıza da vesile oldu. Evvelden fırsat bulamazdım artık ben de mutfağa giriyorum. Benim için tatil hiç olmadı. Hem bulunduğum pozisyon, hem de dükkandaki dönemlerimde tatile fırsatım olmadı. En büyük hasretim torunlarımla ailece bir ortada olmak.
Ali Ekber Ertürk/Sözcü