TESS, İlk Kez Dünya Boyutunda Bir Gezegen Keşfetti

Johanna Teske, Paul Butler, Steve Shectman, Jeff Crane ve Sharon Wang’un içinde taraf aldığı, gökbilimcilerin yaptığı araştırmaya nazaran, NASA’nın Transiting Exoplanets Survey Satellite isimli uydusu Dünya boyutlarında bir gezegen keşfetti. Yapılan bu araştırma Astrophysical Journal Letters’da yayımlandı.


Araştırmanın muharrirlerinden Johanna Teske “Bu çok heyecanlı, yalnızca bir yıl evvel çalışmaya başlayan TESS, gezegen keşfetme konusunda çığır açacak konumuna geldi” dedi. Şili’de bulunan Las Campanas Observatory’deki Magellan 2 teleskopunda nokta alan Planet Finder Spectrograph (PFS) da bu buluşta hayli değerli bir rol oynadı. PFS, Yerküre boyutundaki gezegenin keşfinde gezegenin kütlesini ölçmede yardımcı oldu.  

Butler ve ekip arkadaşlarının öncülüğünde geliştirilen bir metodu kullanarak Shectman ve Crane tarafından oluşturulan PFS, radyal sürat metodu ismi verilen bir tekniği kullanıyor. Bu teknik şu an için gökbilimcilerin, gezegenlerin kütlelerini ölçmelerini sağlayan tek yol. Gezegenin kütlesini bilmeden, yoğunluğunun ve umumi kimyasal kompozisyonunun bilinemeyeceği de göz önüne alındığında PFS epeyce kritik bir konumda bulunuyor.

Teske, PFS ile ilgili olarak “PFS, Southern Hemisphere’da bulunan ve bu ölçümleri yapabilen tek enstrüman. Yani TESS tarafından bulunan gezegenleri karakterize edebilme konusunda nispeten önemli” dedi.

Yeni keşfedilen HD 21749b gezegeninin yörüngesini tamamlaması 36 gün alıyor ve bu müddet şu ana kadar TESS tarafından keşfedilen en uzun periyot konumunda bulunuyor. TESS’in içinde barındırdığı teknik yüzünden, keşfedilecek gezegenlerin yörünge periyotlarının 10 günden az olacağı öngörülmüştü. Dolayısıyla HD 21749b, bu açıdan da epey alışılmadık bir konuma sahip.


Gezegenin bulunduğu sistemin yıldızı, bizim Güneş’imizin yüzde 80’i kadar ve Dünya’dan yaklaşık 53 ışık yılı uzaklıkta. HD 21749b’nin kütlesi Dünya’nın kütlesinin yaklaşık 23 katı ve yarıçapı ise Dünya’nın 2,7 katı. Yoğunluğunun gösterdiği kadarıyla gezegenin kıymetli bir atmosferi var lakin kayalık bir gezegen değil. Bu da gökbilimcilerin, soğuk gezegenin atmosferinin evrimini ve kompozisyonunu anlamasına yardımcı olabilir.

Bundan daha heyecan verici olan şey ise HD 21749b’nin bir kardeş gezegeni bulunuyor: HD 21749c. Bu gezegenin yörüngesini tamamlaması 8 gün alıyor, boyutu kardeşinden daha küçük ve yaklaşık Yerküre boyutlarında.

Wang HD 21749c ile ilgili olarak “Bu kadar küçük bir gezegenin kompozisyonunu ve tam olarak kütlesini ölçmek epeyce zorlayıcı olacak, lakin Yerküre ile kıyaslayınca HD 21749c epey kıymetli. PFS ekibi bu husus hakkında done toplamaya devam ediyor” dedi.

TESS sayesinde gökbilimciler, birinci kere küçük ötegezegenlerin kütlelerini, atmosferik kompozisyonlarını ölçebilecekler. Küçük ötegezegenlerin galaksimizde hayli sık bulunmasına karşın, onların çeşitliliklerinden öğrenilecek çok çokça şey var.

Diana Dragomir “Dünya boyutlarında birkaç düzine gezegen bulmayı bekliyoruz. Bu bizim birinci keşfimizdi ve TESS için de bir kilometre taşı. TESS, küçük gezegenler ve küçük yıldızlar bulmamız için bize yol açtı ve bu gezegenlerden bir tanesi potansiyel ömür barındırıyor olabilir” dedi.