iltasyazilim
FD Üye
Tibetlilerin düşük oksijenli koşullara adaptasyonlarını sağlayan bir gen, nesli tükenmiş bir insan türünden, Denisovalılardan geçmiş olabilir
Tibet platosu denizden 4000 metre yüksekte ve oksijen seviyesi deniz seviyesinden %40 düşük Çoğu insandan farklı olarak Tibet yerlileri bu koşullarda sağlıklarını koruyorlar Nature dergisinde yeni yayınlanan bir çalışma, bu uyarlanımı sağlayan genlerden birinin Denisovalılar diye bilinen, arkaik bir insan türünden geçmiş olabileceğini gösterdi
ABD ve Çin'den araştırma grupları Tibetlilerin düşük oksijene uyumuna katkıda bulunan bir geni 2010 yılında bulmuşlardı Tibetlilerle, en yakın akrabaları olan Han Çinlilerini karşılaştıran grup, EPAS1 isimli gende iki grubu ayırdeden mutasyonlar bulmuştu
EPAS1 geni
Hemoglobin seviyelerini kontrol eden EPAS1 geninde Tibetlilerin taşıdıkları mutasyonlar sayesinde, oksijen azken bile kan akışkan kalıyordu Bu da özellikle hamilelik sırasında Tibetlilerin sorun yaşamalarının önüne geçiyordu Klasik EPAS1 dizisi taşıyan insanlardaysa, düşük oksijen altında kan yoğunlaşıyor ve hamilelikte sorunlar başgösteriyor
Birkaç bin yıl önce Tibete göç eden Tibetlilerin ataları, karşılaştıkları yeni koşullara EPAS1 mutasyonları sayesinde uyarlanım sağlamış olmalıydılar Söz konusu çalışmada, bu mutasyonların pozitif doğal seçilim yoluyla Tibetlilerin atalarında yayıldığı tahmin edilmişti Ama aynı grubun yayınladıkları yeni bir makale, hikayenin daha karmaşık olduğunu gösterdi
Yeni çalışma kapsamında daha fazla bireyde EPAS1 geni dizilendi (geni içeren DNA dizisini çıkarıldı) ve başka insan popülasyonlarıyla karşılaştırıldı Sonuçlar, Tibetlilerdeki EPAS1 dizisinin yalnızca Han Çinlilerinden değil, tüm bilinen insan popülasyonlarından farklı olduğunu, hatta normalin ötesinde farklı olduğunu gösterdi O kadar ki, dizi sanki başka bir türden gelmiş gibiydi
Bunun üzerine ekip Tibetlilerdeki EPAS1 geni dizisini Neandertal ve Denisovalı gibi, nesli yakın zamanda tükenmiş insan türlerinin DNA dizileriyle karşılaştırdı Tibetlilerdeki EPAS1 mutasyonlarının, Denisovalıların DNA dizisiyle ortak olduğu ortaya çıktı
Arkaik insansılarla karışım
Denisovalılar, birkaç yıl önce tespit edilmiş gizemli bir insansı türü Modern insanın ataları Afrika'dan gelmeden önce Asya'da yüzbinlerce yıl boyunca yaşayan Denisovalılara dair eldeki bulgular çok az sayıda kemikten ibaret Ama bu kemiklerin içerdiği DNA sayesinde türün geçmişi hakkında derinlemesine bilgi sahibiyiz Örneğin bu türe ait bireylerin Neandertallerle yakın akraba oldukları, ayrıca bugün Uzak Asya ve Pasifik'te yaşayan insan popülasyonlarıyla bir derece karıştıkları biliniyor
Çalışmada yapılan analizler, Tibetlilerdeki EPAS1 dizisinin çok büyük ihtimalle Denisovalılardan geçtiğini gösterdi Yani olası bir senaryo şöyle: Asya'ya modern Tibetlilerden yüzbinlerce yıl önce göçen Denisovalılar veya bunların yakın akrabaları bir grupta, düşük oksijene uygun EPAS1 mutasyonları ortaya çıkmıştı Denisovalılar bu mutasyonlar sayesinde bölgeye uyarlanım sağlamışlardı Daha yakın zamanda Tibetlilerin bölgeye göçmesiyle iki grup karıştı Denisovalılardan gelen EPAS1 mutasyonları sayesinde Tibetliler de yüksek irtifaya uyarlanım sağladılar Akabindeyse Denisovalıların soyu tükendi
Öte yandan söz konusu mutasyonlar çok ender de olsa Han Çinlilerinde de görülüyor Bu da EPAS1 mutasyonlarının Denisovalılardan modern insanlara daha erken bir dönemde, Tibetlilerin ataları daha Tibet'e göçmeden önce girmiş olabileceğini, göçten sonra da pozitif seçilimle sıklıklarının artmış olabileceğini ima ediyor
Kaliforniya Üniversitesi Berkeley araştırmacısı ve makalenin ilk yazarı Emilia HuertaSanchez, Uzak Asya'da başka insan popülasyonlarında yapılacak genetik analiz bu soruyu yanıtlayacaktır,dedi
Yazarlar, bugün nesli tükenmiş insan türleriyle karışmanın, Afrika'dan Avrasya'ya göçeden modern insanlar için bir genetik çeşitlilik kaynağı yaratarak, uyarlanımı kolaylaştırmış olabileceğinin altını çiziyorlar
Emilia HuertaSanchez Bilimsol'a şu açıklamada bulundu: Yeni bir ortama uyarlanım sağlarken, mutasyonun popülasyonda ortaya çıkmasını beklemek yerine, başka yakın akraba popülasyonlardan bunu edinmek daha kolay olabilir Popülasyon genetiği bize toplulukların çokça oradan oraya hareket ettiğini gösteriyor Tahmin ederim ki popülasyonlar arası bu tip karışımlar hem insan hem başka türlerin evriminde büyük rol oynamıştır
Mutasyonların yüksek irtifaya uyarlanımı nasıl sağladıklarına dairse HuertaSanchez, şunları kaydetti: EPAS1 örneğinde yararlı mutasyonların genin ifadesini (etkinlik seviyesini) etkilediğini tahmin ediyoruz Bundan sonra yapacağımız işlevsel analizde mutasyonların tam etkisini bulmak istiyoruz
Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız
Tibet platosu denizden 4000 metre yüksekte ve oksijen seviyesi deniz seviyesinden %40 düşük Çoğu insandan farklı olarak Tibet yerlileri bu koşullarda sağlıklarını koruyorlar Nature dergisinde yeni yayınlanan bir çalışma, bu uyarlanımı sağlayan genlerden birinin Denisovalılar diye bilinen, arkaik bir insan türünden geçmiş olabileceğini gösterdi
ABD ve Çin'den araştırma grupları Tibetlilerin düşük oksijene uyumuna katkıda bulunan bir geni 2010 yılında bulmuşlardı Tibetlilerle, en yakın akrabaları olan Han Çinlilerini karşılaştıran grup, EPAS1 isimli gende iki grubu ayırdeden mutasyonlar bulmuştu
EPAS1 geni
Hemoglobin seviyelerini kontrol eden EPAS1 geninde Tibetlilerin taşıdıkları mutasyonlar sayesinde, oksijen azken bile kan akışkan kalıyordu Bu da özellikle hamilelik sırasında Tibetlilerin sorun yaşamalarının önüne geçiyordu Klasik EPAS1 dizisi taşıyan insanlardaysa, düşük oksijen altında kan yoğunlaşıyor ve hamilelikte sorunlar başgösteriyor
Birkaç bin yıl önce Tibete göç eden Tibetlilerin ataları, karşılaştıkları yeni koşullara EPAS1 mutasyonları sayesinde uyarlanım sağlamış olmalıydılar Söz konusu çalışmada, bu mutasyonların pozitif doğal seçilim yoluyla Tibetlilerin atalarında yayıldığı tahmin edilmişti Ama aynı grubun yayınladıkları yeni bir makale, hikayenin daha karmaşık olduğunu gösterdi
Yeni çalışma kapsamında daha fazla bireyde EPAS1 geni dizilendi (geni içeren DNA dizisini çıkarıldı) ve başka insan popülasyonlarıyla karşılaştırıldı Sonuçlar, Tibetlilerdeki EPAS1 dizisinin yalnızca Han Çinlilerinden değil, tüm bilinen insan popülasyonlarından farklı olduğunu, hatta normalin ötesinde farklı olduğunu gösterdi O kadar ki, dizi sanki başka bir türden gelmiş gibiydi
Bunun üzerine ekip Tibetlilerdeki EPAS1 geni dizisini Neandertal ve Denisovalı gibi, nesli yakın zamanda tükenmiş insan türlerinin DNA dizileriyle karşılaştırdı Tibetlilerdeki EPAS1 mutasyonlarının, Denisovalıların DNA dizisiyle ortak olduğu ortaya çıktı
Arkaik insansılarla karışım
Denisovalılar, birkaç yıl önce tespit edilmiş gizemli bir insansı türü Modern insanın ataları Afrika'dan gelmeden önce Asya'da yüzbinlerce yıl boyunca yaşayan Denisovalılara dair eldeki bulgular çok az sayıda kemikten ibaret Ama bu kemiklerin içerdiği DNA sayesinde türün geçmişi hakkında derinlemesine bilgi sahibiyiz Örneğin bu türe ait bireylerin Neandertallerle yakın akraba oldukları, ayrıca bugün Uzak Asya ve Pasifik'te yaşayan insan popülasyonlarıyla bir derece karıştıkları biliniyor
Çalışmada yapılan analizler, Tibetlilerdeki EPAS1 dizisinin çok büyük ihtimalle Denisovalılardan geçtiğini gösterdi Yani olası bir senaryo şöyle: Asya'ya modern Tibetlilerden yüzbinlerce yıl önce göçen Denisovalılar veya bunların yakın akrabaları bir grupta, düşük oksijene uygun EPAS1 mutasyonları ortaya çıkmıştı Denisovalılar bu mutasyonlar sayesinde bölgeye uyarlanım sağlamışlardı Daha yakın zamanda Tibetlilerin bölgeye göçmesiyle iki grup karıştı Denisovalılardan gelen EPAS1 mutasyonları sayesinde Tibetliler de yüksek irtifaya uyarlanım sağladılar Akabindeyse Denisovalıların soyu tükendi
Öte yandan söz konusu mutasyonlar çok ender de olsa Han Çinlilerinde de görülüyor Bu da EPAS1 mutasyonlarının Denisovalılardan modern insanlara daha erken bir dönemde, Tibetlilerin ataları daha Tibet'e göçmeden önce girmiş olabileceğini, göçten sonra da pozitif seçilimle sıklıklarının artmış olabileceğini ima ediyor
Kaliforniya Üniversitesi Berkeley araştırmacısı ve makalenin ilk yazarı Emilia HuertaSanchez, Uzak Asya'da başka insan popülasyonlarında yapılacak genetik analiz bu soruyu yanıtlayacaktır,dedi
Yazarlar, bugün nesli tükenmiş insan türleriyle karışmanın, Afrika'dan Avrasya'ya göçeden modern insanlar için bir genetik çeşitlilik kaynağı yaratarak, uyarlanımı kolaylaştırmış olabileceğinin altını çiziyorlar
Emilia HuertaSanchez Bilimsol'a şu açıklamada bulundu: Yeni bir ortama uyarlanım sağlarken, mutasyonun popülasyonda ortaya çıkmasını beklemek yerine, başka yakın akraba popülasyonlardan bunu edinmek daha kolay olabilir Popülasyon genetiği bize toplulukların çokça oradan oraya hareket ettiğini gösteriyor Tahmin ederim ki popülasyonlar arası bu tip karışımlar hem insan hem başka türlerin evriminde büyük rol oynamıştır
Mutasyonların yüksek irtifaya uyarlanımı nasıl sağladıklarına dairse HuertaSanchez, şunları kaydetti: EPAS1 örneğinde yararlı mutasyonların genin ifadesini (etkinlik seviyesini) etkilediğini tahmin ediyoruz Bundan sonra yapacağımız işlevsel analizde mutasyonların tam etkisini bulmak istiyoruz
Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.