Ticaretin sınıflandırılması hakkında bilgi

tacirin yükümlülükleri, tacirin hakları, tacirinsorumlulukları, ticaretin sınıflandırılması, ticaret nedir, ticaret türleri


Coğrafya bakımından Ticaret
1 İç Ticaret: Bütün alım satımların memleket sınırları içinde vatandaşlar kadar yapılmasına denir
2 Dış Ticaret: Ulusal sınırlar aşılarak öteki memleketlerle yapılan ticarettir
Üçe ayrılır
a) İhracat: Kendi sınırlarımızda üretilen malların dış ülkelere satılmasıdır Büyüyen ülkelerin hedefi üretimi arttırıp malları dış ülkelere satarak döviz kazanarak yatırım yapmaktır
b) İthalat: Kendi sınırlarımızda bulunmayan malların dış ülkelerden satın alınmasıdır
c) Transit Ticaret:Bir ülkeden öteki bir ülkeye gidecek malların bir kısmının milli sınırlarda bir müddet kalmasıdır Ülkeye döviz kazandırması bakımından önemlidir
Satın Alma Bakımından Ticaret
1 Toptan Ticaret: Üreticilerden arabulucu kurumlara yapılan büyük ölçüdeki satışlardır Bu işi yapanlara toptancı denir
2 Güya Toptan Ticaret: Imalatçı ve toptancıların ayrıca satıcı hem de tüketicilere yaptığı satışlardır
3 Perakende Ticaretoğrudan tüketicilere yapılan satışlardır Bu satış çeşidinde üretici veya aracılar satışı tüketiciye yaparlar
Kanunlar Bakımından Ticaret
Ticaretin kanunlara uygun yapılmasıyla ilgili düzenlemeleri kapsar Anlaşmazlıkların hangi yollarla çözüleceğine ait çalışmaları peşine düşüp takip eder Ticaretin hukukla ilgili kısmıdır
1 Özgür Ticaret: Yürürlükteki kanun ve tüzüklere uyularak cümbür cemaat tarafından yapılan ticarettir
2 Sınırlanmış Ticaret: Halkın genel sağlığını korumak amacıyla ve öteki sebeplerle, bir memleketin mülk ve hizmet ticaretinin yapılması kanunlarla sınırlandırılmış ticaretidir Burada kasıt, bütünlüğü ve kamu düzenini sağlamaktır
3 Tekel Altına Gücenmiş Ticaret: Ulusun korunması, uyumlu yaşaması ve bunun devamı için devlet bir kısım işleri ve bunlara ait ticareti kendi üstüne almıştır Kanunlarla düzenlenmiş olan bu işleri ulus kurum ve kuruluşları yapabilir Örnek: TCDD İşletmeleri, Merkez Bankasını para basması, PTT Hizmetleri devletçe Tekel altına alınmıştır
TİCARETİN SINIFLANDIRILMASI
Tacir: Ticari bir işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kimseye tacir denir Bir kişinin tacir sayılması için aşağıdaki şartları taşıması gerekir
1 Ticari bir işletmenin var olması,
2 Ticari işletmenin işletilmesi,
3 Ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işletmesi

Tacirler kanun karşısında kişilik olarak ikiye ayrılır:
a) Reel Kişi Tacirler,
b) Tüzel Kişi Tacirler: Tüzel birey sayılan ticaret şirketleri ile ticari bir işletme işleten devlet, vilayet, belediye gibi ulus tüzel kişileri göre kurulan işletmeler ile derneklerin kurdukları işletmelerdir Misal: Ziraat Bankası, Etibank, TC Şeker Fabrikaları gibi
Ücret Kanunları Bakımından Tacirler
Ücret kanunları bakımından tacirler iki sınıfa ayrılır
Birinci sınıf Tacirler
1 Birinci Sınıf Tacirler: Satın aldıkları malları olduğu gibi ve işledikten sonradan satan ve yıllık alımlarının tutarı 65 000 YTLyi ya da satışlarının toplamı 85000 YTLyi aşanlar,
2 Birinci bentte yazılmış olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi meslek hasılası YTLyi aşanlar,
3 Bir ve ikinci bentlerde yazılmış işlerin birlikte yapılması halende, ikinci bentte yazılmış iş hasılatının beş katı ile yıllık satmak tutarının toplamı 65000 YTLyi aşanlar,
4 Her türlü ticaret şirketleri,(Sıradan şirketler iştigal çeşidi yukarıdaki bentlerden hangisine giriyorsa o bent hükümlerine tabidir)
5 Kurumlar vergisine tabi olan diğer tüzel kişiler, birinci derslik tacir sayılır
6 İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı seçim edenler birinci derslik tacir sayılır
İkinci Derslik Tacirler
İşletme hesabına kadar defter tutan ve aşağıdaki özellikleri taşıyanlar ikinci sınıf tacir sayılırlar,
1 Ücret usul kanununun 177 maddesinin dıştan kalanlar,
2 Kurumlar vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına kadar defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler,
3 Yeni işe başlayan tacirler, takvim meslek hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar ikinci derslik tacir gibi hareket edebilirler
Tacirlerin Derslik Değiştirmesi
Tacirler birinci sınıftan ikinci sınıfa veya ikinci sınıftan birinci sınıfa geçiş yapabilirler Buna göre:
Birinci sınıftan İkinci Sınıfa Geçiş
Meslek hacmi bakımından birinci sınıfa dahil olan tacirlerin durumları aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar bu şartların tahakkukunu peşine düşüp takip eden hesap döneminden başlayarak ikinci sınıfa geçebilirler İkinci sınıf tacir olmanın şartları şunlardır
1 Bir hesap döneminin iş hacmi VUKnun 177 maddesinde yazılı hadlere kadar %20 yi aşan bir oranda düşük olursa,
2 Sırt Sırta üç dönemin meslek hacmi kanundaki hadlerden %20 ye kadar bir oranda düşük olursa, tacir birinci sınıftan ikinci sınıfa geçiş yapar
İkinci Sınıftan Birinci Sınıfa Geçiş
İkinci sınıfa dahil tacirlerin meslek durumları aşağıdaki şartlara uyduğu taktirde bunlar, bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak birinci sınıfa geçerler
1 Bir hesap döneminde iş hacmi kanundaki hadleri %20 oranında aşarsa,
2 Sırt Sırta iki dönem meslek hacmi kanundaki hadleri %20 oranına dek aşarsa
3 İkinci derslik tacirler kendi istekleri ile bilanço esasına tarafından defter tutmak isterlerse (ihtiyari sınıf değişim) derslik değiştirirler
Tacirin Sorumlulukları
Türk Ticaret Kanununa tarafından tacirlerin 2 değişiklik sorumlulukları vardır Bunlar:
Birinci Derece Sorumluluklar
1 İflasa ast edinmek,
2 Ticaret ünvanı seçmek ve uygulamak,
3 Ticaret siciline tescil almak,
4 Ticaret defterleri tutmak
İkinci Derece Sorumluluklar
1 Basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek,
2 İhbar ve ihtarlara belirtilen şekillerde uyarlamak,
3 Fatura ve makbuz verme mecburiyeti,
4 Her değişiklik borçlarının ticari sayılması,
5 Ücret ve cezanın indirilmesini isteyememek,
Tacirin Hakları
Tacirlerin sorumlulukları yanında kanundan doğan hakları da vardır Tacir hakları Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili kanunlarla teminat altına alınmıştır Tacir hakları şunlardır
1 Ödenti isteme hakkı,
2 Faiz isteme hakkı,
3 Faiz oranını serbestçe tayin etme hakkı
4 Geç Kalma faizi alma hakkı,
5 Oda seçimlerine katılma hakkı

Tacirlerin Yükümlülükleri
Tacirlerin genel mesuliyet ve hakları dışarıya çeşitli ulus kurumlarına karşı yükümlülükleri bulunmaktadır Bunlar:
Maliyeye Karşı Yükümlülükler
1 İşe başlangıç bildirimi,
2 İşi bırakma bildirimi
3 Iş ve konu değişikliği bildirimi,
4 Defter tutma yükümlülüğü,
5 Beyanname verme Yükümlülüğü
6 Ödenti levhası asma yükümlülüğü,
7 Ödeme kaydedici aygıt faydalanma yükümlülüğü,
8 Aidat karnesi alma yükümlülüğü,
9 Katma bedel vergisi yükümlülüğü,
10 Stopaj yükümlülüğü,
Sosyal Sigortalar Kurumuna Aleyhinde Yükümlülükler
1 Meslek yeri bildirgesi
2 Sigortalı işe giriş bildirgesi
3 Aylık sigorta prim bildirgesi
4 Dört aylık sigorta prim bildirgesi
BağKura Aleyhinde Yükümlülükler
1 TahvilKur giriş bildirgesi
2 BağKur basamak seçimi
3 Basamak takviye etmek
Diğer Kurum ve Kuruluşlara Aleyhinde Yükümlülükler
Belediyelere Aleyhinde Yükümlülükler: Ilan ve Reklam Vergisi, Davet Vergisi, Haberleşme Vergisi, Elektrik ve Doğal Gaz Tüketim Vergisi, ve tatil günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı adı altında aidat alınmaktadır
Ticaret Siciline Karşısında Yükümlülükler; Tacirler ticaret siciline kayıt elde etmek zorundadırlar
Meslek Kuruluşlarına Karşısında Yükümlülükler: Doktorlar tabipler odasına Avukatlar baroya, Esnaf ve Sanatkarlar Esnaf derneklerine, kaydolmak zorundadırlar
Bölge Egzersiz Müdürlüğüne Aleyhinde Yükümlülükler: Tacirlerin işletmelerine emekçi alma ve tümdengelim durumlarında Bölge alıştırma Müdürlüklerine bir ay içinde bildirimde bulunmak zorundadırlar *