Tıkalı Burun

Tıkalı Burun

Burun tıkanıklığı, nefes almada zorluk cekme insanoğlunun en eski şikayetlerinden biridir Bazıları icin bu cok onemli olmasa bile kimileri bu şikayetlerden dolayı cok zorluk ceker
Doktorlar burun tıkanıklıklarının nedenlerini dort bolumde inceler ve bunlar arasında bazen benzer noktalar da olabilmektedir Ozellikle şikayetlerine birden fazla şeyin neden olduğu hastalarda bu ortak noktalar artmaktadır

Yapısal

Bu sınıf icinde, burun ile ince bir kıkırdaktan oluşan ve burnu iki ayrı bolume ayıran burun septumunun bozuklukları incelenir Bu bozukluklar genellikle insanın hayatında gecirdiği herhangi bir kaza sonucu oluşmaktadır Kaza cocukluk cağında olmuş olabileceği gibi unutulmuş da olabilir Yenidoğan bebeklerin yuzde yedisinde doğum esnasında burun zedelenmesi olabilmektedir Şu bir gercektir ki, insan hayatı boyunca en az bir kere burnunu bir yere carpar Bu nedenlerden dolayı burun deformiteleri ve septum deviasyonları cok sık gorulen nedenlerdir Eğer bunlar soluk almayı gucleştirirse cerrahi olarak duzeltilebilir
Cocuklarda en sık rastlanan burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin buyumesidir Bu, bademciğe benzeyen ve damağın gerisinde, burnun arkasında yer alan bir dokudur Boyle problemi olan cocuklar geceleri sesli nefes alırlar, hatta horlarlar Bunun yanısıra surekli olarak ağızlarından nefes alırlar, yuzlerinde bir mutsuzluk ifadesi vardır Dişlerinde de bozukluklar soz konusu olabilir
Geniz etini almaya yonelik cerrahi girişimler onerilebilir Bu kategori icinde yer alan başka nedenler arasında burun tumorleri ve yabancı cisimler de vardır Cocuklar kucuk parcacıkları burunlarına sokma eğilimindedirler Bunlar; duğme, cengelli iğne, oyuncak parcaları, bezelye veya nohut olabilir Tek taraflı kotu kokulu akıntı duyduğunuzda dikkatli olun cunku bu yabancı cisim tarafından tıkalı bir burnun uyarıcısı olabilir Bu durumda muhakkak bir doktora başvurulmalıdır

Enfeksiyon

Normal bir insan yılda ortalama bir iki kez soğuk algınlığı gecirebilir Bu genclerde daha fazla, bağışıklık sistemi gelişmiş yaşlı kişilerde ise daha azdır Soğuk algınlığı virusler tarafından oluşturulan bir hastalıktır Bazı virusler hava yoluyla gecerken coğunlukla el ve burun yoluyla bulaşır Virus bir kere buruna yerleşince vucutta bulunan histamin adında bir kimyasal maddenin salgılanmasına neden olur Bu madde sonucunda buruna giden kan miktarında dramatik olarak artış gozlenir, sonuc olarak burun zarları şişer Diğer taraftan burun zarlarından sıvı salgılanması da artar Antihistaminikler ve dekojestanlar bu şikayetlerin azaltılması icin kullanılabilir Fakat soğuk algınlığı zaman icinde kendi kendine gecer Virus enfeksiyonları sırasında burnun ve sinuslerin bakteri enfeksiyonlarına olan direnci azalır Bu da soğuk algınlığı sırasında neden sıklıkla burun ve sinus enfeksiyonu gorulduğunu acıklar Burun akıntısının berrak gorunumunden sarı veya yeşile donmesi bakteriyel enfeksiyonun gostergesidir ve muhakkak doktora başvurulmalıdır

Ani sinus enfeksiyonlarında burunda tıkanıklık, koyu bir akıntı, hangi sinusun etkilendiğine bağlı olarak yanaklarda, ust dişlerde, gozler arasında, gerisinde ya da uzerinde ağrı ve hassasiyet bulunur
Kronik sinus enfeksiyonları ağrı yapabilir veya yapmayabilir Fakat burun tıkanıklığı ve burun akıntısı surekli vardır Bazı hastalarda sinuslerden polip denilen yapılar gelişir Hastalık aşağı hava yollarına da yayılarak kronik oksuruk, bronşit ve astıma neden olabilir Akut sinuzit genellikle antibiotik tedavisine cevap verir, kronik sinuzit icin ise genellikle cerrahi tedavi onerilir

Alerji

Saman nezlesi allerjik rinite verilen isimdir Allerji burun tıkanıklığında olduğu gibi, yabancı bir cisime, polen, ev tozu akarı, hayvan atıkları veya ev tozundaki bazı parcacıklara karşı oluşan aşırı enflamasyon yanıtıdır Bazen besinler de rol oynamaktadır Polenler ilkbaharda veya sonbaharda problem oluşturmaktadır Bunun yanında ev tozu butun bir yıl boyunca rahatsız edebilir Bunun ideal tedavisi şikayetlere neden olan şeylerden uzak durmaktır, ancak coğu zaman bu pratik değildir Allerjik hastalarda, soğuk algınlığında olduğu gibi, vucutta histamin salgılanmasına neden olan parcacıklar sonucunda burun tıkanıklığı ve akıntısı oluşur Antihistaminik ilaclar histaminin etkisini onleyerek şikayetleri ortadan kaldırabilir Dekonjestanlar genişlemiş kan damarlarını buzerek burnun acılmasını sağlarlar Antihistaminiklerin buyuk coğunluğu uykuya meyili artırırken dekonjestanlar tam bunun aksi olarak uyarıcı etki gosterir Bu nedenle ilacları bir arada kullanmak en doğru secim olacaktır

Uyarı!

Antihistaminik kullanırken uykuya meyili olanların otomobil kullanmaları veya tehlikeli işlerde calışmaları cok sakıncalıdır Dekonjestanlar kalp hızını ve kan basıncını arttırdıkları icin yuksek tansiyonu, kalbinde ritm bozukluğu, glokomu ve idrara cıkmada zorluğu olan hastalarda kullanılmamalıdır
Hamileler alacakları herhangi bir ilac icin mutlaka doktorlarına başvurmalıdırlar
Kortikosteroidler (kortizon) bircok allerjik hastada belirgin bir şekilde etkindir, ancak bilinen yan etkilerinden dolayı muhakkak doktor kontrolunde kullanılmalıdır Bunun yanında bu ilaclar burun spreyi olarak kullanıldıklarında daha guvenilir ve etkilidirler

Allerji iğneleri en spesifik tedavi yontemidir Bazen hastanın hangi maddelere karşı allerjik olduğunu anlamak icin kan ve deri testleri yapılabilir
Doktor tedavinin başlangıc şemasını belirleyecektir Bunlar genelde enjeksiyonlar şeklinde olacaktır Bu tedavi insandaki antikorları bloke ederek allerjik reaksiyonun onlenmesi yoluyla etki gosterir Bircok hasta ilacların yan etkilerinden dolayı enjeksiyonu tercih eder
Allerjisi olan hastaların sinus enfeksiyonu olma eğilimleri daha da artmıştır

Vazomotor Rinit

Rinit burnun ve burun zarlarının enflamasyonu demektir Vazomotor kan damarları ile ilgili demektir Burun zarları cok miktarda genişleme ve daralma yeteneğine sahip atar damar, toplar damar ve kılcal damarlara sahiptir Normalde bu damarların yarısı acık, yarısı kapalıdır Fakat kişi ağır egzersiz yapıyorsa uyarıcı etkili hormonların (adrenalin) salgılanması artar Adrenalin damarların buzulmesine neden olur, bunun sonucunda zarlar buzulur hava yolu acılır ve kişi daha rahat nefes alır
Bunun tam tersi allerjik atakta veya kişi soğuğa maruz kalınca gelişir Kan damarları genişler ve burun tıkanır
Allerji ve enfeksiyonlara ek olarak bazı başka nedenler de burun damarlarının genişlemesine sebep olarak vazomotor rinite yol acar Bunlar arasında; stres, tiroid fonksiyonlarında yetersizlik, hamilelik, bazı tansiyon ilacları, doğum kontrol hapları, dekonjestan ilacların aşırı veya uzun kullanılması sayılabilir Butun bu nedenlerin başlangıcında burun tıkanıklığı gecici ve geri donebilir niteliktedir Yani neden ortadan kaldırılırsa hastalık duzelecektir Bunun yanında eğer olay yeterince uzun surerse kan damarları elastikiyetini kaybeder ve olay geri donulmez bir duruma donuşur Varisleşmiş damarlara benzerler Hasta sırt ustu yattığında veya bir tarafına donduğunde aşağı kısımlar kanla dolar

Kaynak: Op Dr Abdulkadir Goksel