Teknoloji durmaksızın ilerliyor Time dergisi de, her yıl olduğu gibi, yılının en iyi 10 sağlık gelişmesini secti
Listede dermansız hastalıklara karşı bulunan aşıdan, kok hucrede fareye kadar cok değişik gelişmeler bulunuyor İşte, yılına damgasını vuran akıl almaz 10 buluş:
1 Amerika'daki yeni mamografi kitapcıkları: Kasım ayındaki panelde, Amerika Onleyici Hizmetler Gorev Gucleri, kadınlara 40 yerine 50 yaşında mamografi cektirmeye başlamalarını ve tarama testlerini ise bir yıldan iki yılda bire cıkarmalarını oneriyor Ayrıca, kadınların kendi kendilerine yaptığı muayeneyi tamamen terk etmeleri acıklandı
2 AIDS aşısı: Tayland'da 16 bin gonullunun katılımıyla yapılan deney sonucu bulunan aşının, olumcul AIDS virusunun bulaşma riskini yuzde 31 oranında azalttığı acıklandı Yetkililer, dunyanın en kapsamlı aşı denemesi olan deneye katılan 1830 yaş aralığında, HIV testi negatif olan Taylandlı heteroseksuel kadın ve erkeklerin 3 yıl boyunca takip edildiğini ve bunun sonucunda aşı yapılan 8197 denekten 51'inin, aşı yapılmayan 8198 denekten 74'unun AIDS virusu kaptığı kaydedildiCalışma 105 milyon dolara maloldu
3 Kok hucre araştırmasında finansman yasağı kaldırıldı: Başkan Obama, secim kampanyası sırasında verdiği sozu yerine getirerek, kok hucre araştırmalarında devlet desteğine Bush yonetimi sırasında konan yasağı kaldırdı Yetkililer, kok hucre araştırmalarına federal yardımın yolununun acılmasının, daha once verilen, ozgurce yapılan bilimsel araştırmalara siyasi mudahaleler yapılmayağı sozunun de parcası olduğunu vurguluyor
4 H1N1 aşısı: Dunya Domuz Gribi vakasıyla uğraşıyor, ancak hicbir tedavi uygulanamıyordu Grip sezonu sonbaharda resmi olarak başladığında aşı talebi arttı Deneylerde aşının tek dozda etkili olmasına rağmen Amerikalı ureticiler Ekim ayının ilk haftalarında bu isteğe ayak uydurabildi Ulke cevresindeki bircok yerde hukumet tarafından hedeflenen oncelikli grupları (kucuk cocuklar, hamile kadınlar, sağlık calışanları, 6 aydan kucuk bebeklerin anne ve babaları ve astım, şeker hastası gibi kronik hastalığı olanlar) kapsayacak kadar aşı yoktu Son anketlere gore, Amerikalılar'ın yuzde 55'i aşıyla ilgili guvenlik kaygıları nedeniyle aşı olmadıklarını belirtiyor
5 Kok hucreden fare: Embriyonik hucreler icermeyen kok hucrelerden geliştirilen ilk fare, buluş olarak isimlendirildi Cin'de iki ayrı laboratuarda geliştirilen fareler Temmuz ayında kamuoyuna duyuruldu Bilimadamları, bu gelişmenin, yeniden programlanmış hucreleranlamına gelen iPS hucrelerin gercekten pluripotentolduklarını soyledi Embriyonik kok hucrelerinin her turden insan hucresi uretmek icin birbirinden farklılaşma kapasitesinin, gelecekte kalp ve diğer organları tedavi etmede kullanılacağı belirtiliyor
6 Prostat kanseri taraması: Konu kanser olunca, doktorlar erken teşhisin en iyi savunma olduğunu soyluyorlar Ancak, sozkonusu olan yavaş yavaş ilerleyen ve agresif tedavi gerektirmeyen prostat kanseri olunca tablo biraz daha belirsiz oluyor Mart ayında, Ulusal Kanser Enstitusu'nun 10 yılda gercekleştirdiği calışmaya 76 bin erkek katıldı Katılımcıların yaklaşık yarısı rastgele tarama grubuna ayrıldı Her yıl prostata ozel antijen testi uygulandı ya da elle muayene edildi Diğer katılımcılar ise tarama rehberliği almadı ve yılda bir kez test yaptırıp yaptırmama kararı da kendilerine bırakıldı 7 yıllık surede, tarama grubundaki 50 erkek prostat kanserinden oldu, normal bakım grubundan ise 44 kişi hayatını kaybetti Başka bir ifadeyle, tarama (goruntuleme) ve erken teşhis prostat kanserinden olum oranını azaltmadı
7 Otizmde yeni araştırmalar: Kimisi aşıları suclarken, kimileri de civanın otizme yol actığını iddia ediyor Ancak, hic kimse otizme neyin yol actığını ya da vaka sayısının neden arttığını bilmiyor Amerikan Federal Hukumeti tarafından yayınlanan yeni verilere gore, Amerika'da 100 cocuktan biri otizmden etkileniyor Artışın kaynakları tam olarak belirli değil, ancak araştırmacılar yılında bir genetik ipucu belirlediler Kromozom 5 bolgesindeki varyasyonların otizm vakalarının yuzde 15'inde rol oynadığını buldular Bu ozel genlerdeki farklar aşırı derecede yaygın, ancak bunların otizmli hastada cok daha yaygın olduğu gozlemlendi
8 Osteoporoz (Kemik erimesi)icin yeni ilac: Yaşlılarda sağlık problemlerine yol acan ve kemikleri zayıflatan osteoporozdan korunmanın en iyi yolu, onu durdurmaktır Mevcut osteoporoz ilacları kemikleri bozan hucreleri engelleyerek calışıyorlar Ağustos ayında yayınlanan iki calışma, erkeklerde prostat kanserinin tedavisinde kullanılan denosumab isimli ilacın menopoz oncesi kadınlarda kırık riskini azaltabileceğini gosterdi Bu iki gruptaki hastalar, kemik erimesi riski altındalar
9 Yeni Alzheimer Genleri: yılında Eylul ayında bilimadamları, hafıza kaybı bozukluğunu artırabilen yeni bir gen serisi tespit etti İki grup araştırmacı, ayrı ayrı calışarak, 8 kromozomda bulunan Apolipoprotein Jolarak bilinen CLU ve 1 kromozomda bulunan CR1 genlerinin hastalıkla bağlantılı olabileceğini belirttiler CLU'nun yanı sıra sinir hucreleri arasındaki iletişimi sağlayan sinaplarda faaliyet gosterdiği sanılan PICALM geninin hastalıkla bağlantısı olduğunu belirlendi Henuz genlerin Alzheimer riskini nasıl artırdığı acık değil
10 Yetişkinlerde kahverengi yağ dokusu: Araştırmacılar, rengi normal yağ dokusundan daha koyu olduğu icin '' kahverengi yağ '' olarak adlandırılan yağ dokusunun, şekeri vucut ısısında parcaladığını ve beyaz yağdan daha fazla enerji tukettiğini buldular Başka bir ifadeyle, kahverengi yağ, enerjiyi depolamak yerine yakıyor New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan calışmaya gore, yetişkinlerin boynun onunde ve arkasında duşunulduğunden daha fazla yağ tuttuğu goruldu Kahverengi yağ hucrelerinin kışın daha aktif oldukları acıklandı
Kaynak: Zaman
Listede dermansız hastalıklara karşı bulunan aşıdan, kok hucrede fareye kadar cok değişik gelişmeler bulunuyor İşte, yılına damgasını vuran akıl almaz 10 buluş:
1 Amerika'daki yeni mamografi kitapcıkları: Kasım ayındaki panelde, Amerika Onleyici Hizmetler Gorev Gucleri, kadınlara 40 yerine 50 yaşında mamografi cektirmeye başlamalarını ve tarama testlerini ise bir yıldan iki yılda bire cıkarmalarını oneriyor Ayrıca, kadınların kendi kendilerine yaptığı muayeneyi tamamen terk etmeleri acıklandı
2 AIDS aşısı: Tayland'da 16 bin gonullunun katılımıyla yapılan deney sonucu bulunan aşının, olumcul AIDS virusunun bulaşma riskini yuzde 31 oranında azalttığı acıklandı Yetkililer, dunyanın en kapsamlı aşı denemesi olan deneye katılan 1830 yaş aralığında, HIV testi negatif olan Taylandlı heteroseksuel kadın ve erkeklerin 3 yıl boyunca takip edildiğini ve bunun sonucunda aşı yapılan 8197 denekten 51'inin, aşı yapılmayan 8198 denekten 74'unun AIDS virusu kaptığı kaydedildiCalışma 105 milyon dolara maloldu
3 Kok hucre araştırmasında finansman yasağı kaldırıldı: Başkan Obama, secim kampanyası sırasında verdiği sozu yerine getirerek, kok hucre araştırmalarında devlet desteğine Bush yonetimi sırasında konan yasağı kaldırdı Yetkililer, kok hucre araştırmalarına federal yardımın yolununun acılmasının, daha once verilen, ozgurce yapılan bilimsel araştırmalara siyasi mudahaleler yapılmayağı sozunun de parcası olduğunu vurguluyor
4 H1N1 aşısı: Dunya Domuz Gribi vakasıyla uğraşıyor, ancak hicbir tedavi uygulanamıyordu Grip sezonu sonbaharda resmi olarak başladığında aşı talebi arttı Deneylerde aşının tek dozda etkili olmasına rağmen Amerikalı ureticiler Ekim ayının ilk haftalarında bu isteğe ayak uydurabildi Ulke cevresindeki bircok yerde hukumet tarafından hedeflenen oncelikli grupları (kucuk cocuklar, hamile kadınlar, sağlık calışanları, 6 aydan kucuk bebeklerin anne ve babaları ve astım, şeker hastası gibi kronik hastalığı olanlar) kapsayacak kadar aşı yoktu Son anketlere gore, Amerikalılar'ın yuzde 55'i aşıyla ilgili guvenlik kaygıları nedeniyle aşı olmadıklarını belirtiyor
5 Kok hucreden fare: Embriyonik hucreler icermeyen kok hucrelerden geliştirilen ilk fare, buluş olarak isimlendirildi Cin'de iki ayrı laboratuarda geliştirilen fareler Temmuz ayında kamuoyuna duyuruldu Bilimadamları, bu gelişmenin, yeniden programlanmış hucreleranlamına gelen iPS hucrelerin gercekten pluripotentolduklarını soyledi Embriyonik kok hucrelerinin her turden insan hucresi uretmek icin birbirinden farklılaşma kapasitesinin, gelecekte kalp ve diğer organları tedavi etmede kullanılacağı belirtiliyor
6 Prostat kanseri taraması: Konu kanser olunca, doktorlar erken teşhisin en iyi savunma olduğunu soyluyorlar Ancak, sozkonusu olan yavaş yavaş ilerleyen ve agresif tedavi gerektirmeyen prostat kanseri olunca tablo biraz daha belirsiz oluyor Mart ayında, Ulusal Kanser Enstitusu'nun 10 yılda gercekleştirdiği calışmaya 76 bin erkek katıldı Katılımcıların yaklaşık yarısı rastgele tarama grubuna ayrıldı Her yıl prostata ozel antijen testi uygulandı ya da elle muayene edildi Diğer katılımcılar ise tarama rehberliği almadı ve yılda bir kez test yaptırıp yaptırmama kararı da kendilerine bırakıldı 7 yıllık surede, tarama grubundaki 50 erkek prostat kanserinden oldu, normal bakım grubundan ise 44 kişi hayatını kaybetti Başka bir ifadeyle, tarama (goruntuleme) ve erken teşhis prostat kanserinden olum oranını azaltmadı
7 Otizmde yeni araştırmalar: Kimisi aşıları suclarken, kimileri de civanın otizme yol actığını iddia ediyor Ancak, hic kimse otizme neyin yol actığını ya da vaka sayısının neden arttığını bilmiyor Amerikan Federal Hukumeti tarafından yayınlanan yeni verilere gore, Amerika'da 100 cocuktan biri otizmden etkileniyor Artışın kaynakları tam olarak belirli değil, ancak araştırmacılar yılında bir genetik ipucu belirlediler Kromozom 5 bolgesindeki varyasyonların otizm vakalarının yuzde 15'inde rol oynadığını buldular Bu ozel genlerdeki farklar aşırı derecede yaygın, ancak bunların otizmli hastada cok daha yaygın olduğu gozlemlendi
8 Osteoporoz (Kemik erimesi)icin yeni ilac: Yaşlılarda sağlık problemlerine yol acan ve kemikleri zayıflatan osteoporozdan korunmanın en iyi yolu, onu durdurmaktır Mevcut osteoporoz ilacları kemikleri bozan hucreleri engelleyerek calışıyorlar Ağustos ayında yayınlanan iki calışma, erkeklerde prostat kanserinin tedavisinde kullanılan denosumab isimli ilacın menopoz oncesi kadınlarda kırık riskini azaltabileceğini gosterdi Bu iki gruptaki hastalar, kemik erimesi riski altındalar
9 Yeni Alzheimer Genleri: yılında Eylul ayında bilimadamları, hafıza kaybı bozukluğunu artırabilen yeni bir gen serisi tespit etti İki grup araştırmacı, ayrı ayrı calışarak, 8 kromozomda bulunan Apolipoprotein Jolarak bilinen CLU ve 1 kromozomda bulunan CR1 genlerinin hastalıkla bağlantılı olabileceğini belirttiler CLU'nun yanı sıra sinir hucreleri arasındaki iletişimi sağlayan sinaplarda faaliyet gosterdiği sanılan PICALM geninin hastalıkla bağlantısı olduğunu belirlendi Henuz genlerin Alzheimer riskini nasıl artırdığı acık değil
10 Yetişkinlerde kahverengi yağ dokusu: Araştırmacılar, rengi normal yağ dokusundan daha koyu olduğu icin '' kahverengi yağ '' olarak adlandırılan yağ dokusunun, şekeri vucut ısısında parcaladığını ve beyaz yağdan daha fazla enerji tukettiğini buldular Başka bir ifadeyle, kahverengi yağ, enerjiyi depolamak yerine yakıyor New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan calışmaya gore, yetişkinlerin boynun onunde ve arkasında duşunulduğunden daha fazla yağ tuttuğu goruldu Kahverengi yağ hucrelerinin kışın daha aktif oldukları acıklandı
Kaynak: Zaman