Tiroid bezi boynun ön tarafında bulunan kelebek halinde bir organdır, salgıladığı hormonlarla beden metabolizmasını düzenler. Hastalandığında ya salgıladığı hormon ölçüleri sistemsiz hale gelir, ya çok büyür yahut kanser gelişebilir, ilaç tedavisi yapılamayacak durumlarda ameliyat gerekir.
Tiroid cerrahisi tiroidin kısmen yahut büsbütün çıkarılmasıdır. Ne ölçüde doku çıkarılacağı hastalığın çeşidi, yaygınlığı ve büyüklüğüne nazaran, endokrinoloji hekimi, hasta ve genel cerrahın fikir birliği içinde alması gereken bir karardır.
Tiroid ameliyatı gerektiren durumlar:
-
Tiroid kanserleri -
Kanser kuşkusu olan nodüllerin varlığı -
Tiroidin çok çalıştığı durumlar (nodüler hipertiroidi- multinodüler hipertiroidi-Basedow) -
Tiroidin çok büyüyüp boğaza bası yaparak nefes alma ve yutkunma zorluğu yaratması -
Tiroidin çok büyüyüp kozmetik sorun yaratması
Farklı ameliyat teknikleri vardır, bunlardan en sık uygulananları
-
Konvansiyonel açık teknik, boynun ön tarafında yapılan yatay bir kesiden tiroid dokusunun çıkarılmasıdır, her çeşit tiroid hastalığı için uygulanır , ne boyutta olursa olsun ve hangi tiroid hastalığı olursa olsun uygulanabilen bir tekniktir. Hasta daha evvelden tiroid ameliyatı olmuşsa uygulanabilecek tek prosedürdür. -
Endoskopik cerrahi, boyun ön tarafında küçük bir kesiden yapılır, küçük tiroid nodülleri için daha uygun bir ameliyattır. -
Ağızdan yapılan (TOETVA) ameliyatı, alt dudak iç yüzeyinden yapılan küçük 3 adet kesiden , özel aletler yardımıyla yapılan bir ameliyattır. Basedow hastalığı, büyük tiroid dokusu ve tiroid kanserlerinde kullanımı yaygınlaşmamıştır. Kozmetik nedenlerle tercih edilen bir ameliyattır, uzunluğunda kesi olmaz, ancak dudakla ilgili hudut yaralanmasına bağlı dudak hareketlerinde bozulma olabilir, ağızdan girildiği için enfeksiyon riski daha fazladır.
Basedow hastalığında ve kanserlerin büyük bir kısmında tiroid dokusu büsbütün çıkarılmalıdırlar.
Basedow hastalığında egzoftalmus olabilir, gözler dışa yanlışsız yer değiştirir, gözler büyümüş üzere görünür, göz kapakları tam kapanmaz. Tiroid dokusu büsbütün çıkarıldığında egzoftalmus dediğimiz olay büsbütün gerileyebilir.
Tiroid kanserinin birtakım cinslerinde yahut kanserli doku büyükse yeniden total tiroidektomi dediğimiz ameliyat yapılır, yani tiroid dokusunun tamamı çıkarılır. Total tiroidektomi yapılmasının maksadı hastalığın tekrarlamasını önlemektir.
Total tiroidektomi kanserin takibi açısından da kolaylık sağlar , zira Tiroglobulin (Tg) sadece tiroid dokusundan üretilir, tiroid kanser hücreleri de bu maddeyi üretirler . Tüm tiroid dokusu ve kanserli dokular çıkarıldığında bu unsurun kandaki bedeli 0.1ng/ml altına düşer. Ameliyat sonrası bu kıymetlerin artması hastalığın tekrarladığını gösterebilir. Tiroglobulin bir çeşit tümör markerıdır.
Tiroid ameliyatı riskleri (komplikasyonları)
Dikkatli yapıldığında komplikasyonu çok sık olan bir ameliyat değildir, tekrar de potansiyel komplikasyonlarına değinmek gerekir.
-
Ses kısıklığı , seste çatallanma hudut hasarına bağlı bir komplikasyondur, "nervus recurrens" sonu tiroid dokusuna çok yakın seyreder, ameliyat sırasında hududu bulup müdafaaya almak gerekir, hudut monitorizasyonu için sistemler vardır , kolay bir süreçtir tecrübeli bir cerrah monitorizasyon sistemleri olmadan da sonu bulabilir. Her ameliyatta hududu bulmak rutin uygulama olamlıdır. -
Kanama az görülen bir komplikasyondur, sızma formunda kanlı akıntı gelmesi besbelli olarak taze kan biçiminde olur. -
Paratiroid hormonunun azalması (hipoparatiroidi) Tiroid bezinin art yüzünde tiroid dokusuna yapışı üzere duran 4 adet paratiroid bezi vardır bu bezler salgıladıkları hormonla kandaki kalsiyum seviyesini denetim eder. Ameliyat sırasında bu bezlerin hasarlanması yahut ezkaza çıkarılması kandaki kalsiyum düzeyinin düşmesine neden olur. Kandaki kalsiyum düzeyi düştüğünde elde ve yüzde karıncalanma, uyuşukluk, kramplar oluşur. İlaçlarla kalsiyum düzeyinin olağan seviyede tutulması gerekir. -
Enfeksiyon: Az görülen bir komplikasyondur, zira bu bölgenin kanlanması çok yeterli olduğu için savunma sistemleri da güçlüdür.