Tiroid nodülleri, tiroid bezinde oluşan ve normal dokuya benzemeyen farklı büyüklükteki kitlelerdir. ABD gibi iyot eksikliğinin yerine konulduğu ülkelerde %4-7 oranında iken iyot eksikliği olan ülkelerde bu oran daha yüksektir.
Tiroid bezinin görüntülenmesinde gelişmiş USG kullanılması ile bu oran %67’lere çıkmaktadır.
Tiroid nodüllerine iyot eksikliği bölgelerinde, kadınlarda, yaşlılarda, radyasyona maruz kalanlarda daha sık rastlanmaktadır. Tiroid nodülleri boyunda görüntü olarak belirti verebilirler ya da doktor muayenesi esnasında tespit edilirler. Bazıları fazla büyüyüp bası belirtileri oluştururken birçoğu tesadüfen bulunur. Nodüller tek nodül (soliter) veya birden fazla (multiple) nodüller şieklinde görülebilir. Tiroid nodüllerine rastlandığında çözümlenmesi gereken sorular mevcuttur. En önemlileri:
- Nodül iyi huylu mu, kötü huylu mu?
- Nodül tiroid bezinin fonksiyonlarını bozuyor mu?
- Bası belirtileri var mı?
Bu soruların cevabına göre hastanın tedavi protokolü farklılıklar göstermektedir.
TİROİD NODÜLLERİNİN TEŞHİSİNDE KULLANILAN YARDIMCI YÖNTEMLER
- Öykü (Anamnez)
Erkeklerde, çocuk veya adölesan yaş grubunda, 20 yaş altında veya 60 yaş üzerindeki nodüllerde kanser olma riski fazladır. Var olan nodülün hızlı büyümesi yine kanser olma olasılığını arttırmaktadır. Tiroid nodüllerinde hasta hipotiroidi veya hipertiroidi yönünden araştırılmalıdır.
Nodüllerde cerrahi açıdan en önemli olan sorun tiroid kanserinin atlanma olasılığıdır.
- Fizik Muayene
Tiroid el ile muayenesi esnasında tüm boyun, diğer kitleler ve lenf bezleri açısından değerlendirilmelidir. Genellikle 1cm’den büyük nodüller muayenede tespit edilebilir.
- Laboratuar Değerlendirme
Tiroid medüller karsinomlarında serum kalsitonin ölçümü kullanılabilir.
TİROİD NODÜLLERİNİN GÖRÜNTÜLENMESİ
- Tiroid Sintigrafisi
1-) Hipoaktif veya soğuk
2-) Normoaktif veya ılık
3-) Hiperaktif veya sıcak olarak nodüller değerlendirilir.
Tiroid sintigrafisi iyi veya kötü olarak nodülleri ayırt etmekte yetersizdir. Hiperaktif laboratuar verilerinde sintigrafi kullanılmaktadır.
- Ultrasonografi
Nodüllerin değerlendirilmesinde kullanılan USG kriterleri: ekojenite, kenar özellikleri, halo varlığı, küçük kireçlenmeler, nodülün kanlanması, nodülün komşu dokularla ilişkisi gibi ana temalardır. Aynı zamanda USG, nodül biyopsisi ve etanol enjeksiyonunda hedefe ulaşmada büyük kolaylık sağlar.
- BT ve MR
- PET
TİROİD İNCE İĞNE ASPİRASYON BİYOPSİSİ (TİİAB)
Cerrahi tedavi gerekitren hastaların seçiminde en önemli parametre TİİAB’dir. Tiroid kanserlerinde duyarlılığı ortalama %83 (%65-98), özgüllüğü ise %92 (%72-100) dir. Tanısal doğruluk oranı ise %95’tir. TİİAB sonuçlarına göre cerrahiye verilen hasta sayısı azalmıştır. Birçok gereksiz ameliyattan uzaklaşılmıştır. Ancak ameliyatta TİİAB’ye göre kanser saptanan nodül sayısında da ortalama 2-3 misli artış tespit edilmiştir. TİİAB poliklinik şartlarında uygulanabilen, basit, ucuz, hastanın iyi tolere ettiği, tekrarlanabilen bir yöntemdir. Deneyimli sitopatologlar tarafından değerlendirilmesi önemlidir.
Nodüllerin %70’i iyi, %4’ü kanser %10’u şüpheli %16’sı yetersiz materyal olarak rapor edilmektedir.
Palpe edilemeyen küçük (1-1.5 cm’den küçük) kistik ve mikst nodüllerde TİİAB USG eşliğinde yapılmalıdır. Kistik ve mikst nodüllerde kist duvarından ve nodülün solid kısmından materyal alınmalıdır. Kistik sıvı tamamen aspire edilmeli ve patolojiye gönderilmelidir. Birden çok nodülü olan MNG (multinodüler goitre) hastalarında ise USG ile kanser kriterleri taşıyan nodüllerden biyopsi yapılabilirse de doğru olan her nodülden ayrı ayrı biyopsi yapılmasıdır.
Tiroid nodüllerinde TİİAB ile papiller, medüller ve ana plastik kanser tanısı konulabilir. Cerrahi yönden belirsizlik taşıyan folliküler neoplazilerdir. Ameliyat sonrasında neoplazilerin %20-25’i foliküler kanser %75-80’i ise iyi huylu nodüller olarak rapor edilir.
TİROİD NODÜLLERİNİN TEDAVİSİ
Cerrahi Tedavi
- TİİAB sonucu kanser ve kanser şüphesi olanlar
- Büyük toksik nodüle bağlı hipertiroidi
- Yutma güçlüğü, ses kısıklığı ve nefes darlığı gibi bası belirtileri
- 3cm’nin üzerinde nodül varlığı
- 3 kez yapılan biyopsiye rağmen yetersiz materyal gelmesi
- TİİAB iyi huylu olmasına rağmen kanser riski yönünden klinik şüphenin devam etmesi
- İlaç tedavisi altında veya ilaçsız büyüyen nodüllerde cerrahi tedavi uygulanır.
Medikal Tedavi
Endokrinoloji uzmanları tarafından takibi yapılan hastalara iyi ya da kötü karakterli olma durumuna göre tedavi uygulanmakta ve gerekli olduğu durumlarda nükleer tıp uzmanlarıyla koordineli çalışılmaktadır.
Tiroid hastalıkları cerrahi, endokrinoloji , nükleer tıp, radyoloji ve patoloji gibi multidisipliner yaklaşımı gerektiren hastalık grubudur. Basit yöntemlerle teşhisi konulan ve başarı ile tedavisi yapılan, oldukça yüz güldürücü endokrin rahatsızlıktır.