Tiyatronun Öğeleri

Tiyatrodaki Öğeler


Tiyatronun Öğeleri Nelerdir

Olayı sahnede izleyiciye göstermek nedeniyle oluşturulan metinlere ise göstermeye ast yazınsal metin denir

Tiyatronun Öğeleri

Bir tiyatro eserinde iki esas öğe vardır

Tiyatronun ögeleri; kişiler, durum veya koşul, yer, vakit, oyuncular, izleyicilerdir

Kişiler
Tiyatro eserinde kişi sayısı konuya kadar değişir Tiyatronun konusu olan olay, bir kişinin ya da grubun başından geçer Kişiler olayla ilgilerine tarafından; birinci derecede ve ikinci derecede manâlı kişiler diye ikiye ayrılır Tiyatro yazarı kişileri doğal ve toplumsal çevre içinde verir; onları çevresinden soyutlamaz Tip ya da karekterler çizer Yazar, kişilerin giyimkuşam bilgilerini eserinin başında betimlemeyle verir Kimi tiyatro eserlerinde durum hayvanların başından geçmiş gibi gösterilir Bu kez oyuncular hayvanların rolünü oynamaya çalışırlar Bu eserlerdeki ikinci dereceden kişiler içinde tekrar keza insan keza de hayvan bulunabilir Tiyatro eserinde kimi zaman bundan başka anlatıcı birey bulunur Bu birey anlatıcı rolüyle ara ara sahneye çıkarak olayların gelişmesi üstünde bilgiler verir

Olay ya da Şart
Tiyatro keza söz keza eylem sanatıdır Tiyatro eserini oluşturan diğer ögeler bu iki niteliğe kadar biçimlenir İnsan başına gelebilecek her türlü olay, insanın karşılaşabileceği her şart tiyatro eserinin konusu olabilir Konu, kahramanının kendisiyle ya da çevresiyle çatışmasından doğar Oyun yine kahramanın eyleme dönüşmüş beğenme, açlık, özlem, tutku, hiddet,
nefret edilen şey gibi duygularından, destek alarak gelişir, sonuca ulaşır Tiyatro eserinde olay plânı üç bölümdür: Serim, düğüm, çözüm Bunlar genelde iki perde olarak sunulur

Serim
Oyundaki olaya giriştir Oyunun en önemli bölümüdür İzleyiciler bu bölümde olayın geçtiği yer ile kişiler hakkında data sahibi olurlar Kişinin kendisiyle ve çevresiyle yaşadığı çatışma sergilenir İzleyici düğüm noktasına hazır duruma getirilir

Düğüm
Oyunda duygu çatışmalarının yoğunlaştığı, dolaşık olayların tekrar tekrar geldiği, çıkmazların sergilendiği bölümdür İzleyicinin merakı bu bölümde doruğa ulaşırken, durum kahramanları karar sürecini yaşarlar

Çözüm
Oyunun bitiş bölümüdür Son bir durum ile oyun bitirilir Bu bölümde izleyicilerin kafasındaki bütün soru işaretleri cevabını bulmalıdır İzleyici üzerindeki son tesir fazla kayda değer olduğu için çözüm bölümü ya bir sürprizle ya bir konuşmayla ya da etkili bir tümce ile bitirilir

Yer
Tiyatro eserinde olayın geçtiği yer sahnede dekor ile canlandırılır Dekor, çevreyi sahnede canlandıran eşya ve nesnelerin bütünüdür Konunun gerektirdiği biçimde, sahnede oyuncunun dekor gereği kullandığı eşyalara aksesuar denir

Vakit
Tiyatro eserinde zamanın veriliş biçimi yazarın isteğine bağlıdırYazan; kronolojik süre, düğümden başlatılan süre, sonuçtan başlatılan zaman,düzensiz vakit anlatımlarından birini seçer

Oyuncular
Tiyatro eserinin en kayda değer özelliği dramatik yapısının olmasıdır Olaylar sahnede canlandırılacak özellikte yazılır Bu olayları sahnede canlandırmaya rol yapma denir Rol yapan erkek ise aktör, hanımefendi ise aktris denir Günümüzde her ikisi için de oyuncu terimi daha fazla kullanılmaktadır Oyuncular canlandırdıkları kişiliğe aktarmak için makyaj yaparlar Rollerine uygun kos
bütün giyerler

İzleyiciler
Tiyatroda izyeyici fazla önemlidir İzleyicisi olmayacak tiyatroyu yazmaya da oynamaya da lüzum yoktur Tiyatronun başarısı izleyicisiyle ölçülür İzleyici olmanın getirdiği sorumluluklar vardır, her izleyici bunları bilmelidir İzleyici olmak , bilet parasını vererek sahnenin karşısına oturmaktan öte bir şeydir

*