TL’de   değer kaybının 2 temel nedeni

TRY kayıplarının iki temel nedeni var. Birincisi TCMB kararı ile bankaların mevduat karşılığı tuttukları mecburî karşılıkların kredi büyüme oranlarına bakılarak azaltılması ve yeniden bu karşılıklara TCMB nezdinde farklı faizler verilmesi. İkincisi ise jeopolitik gelişmelerdir.

TCMB’nin  yeni düzenlemesinin piyasaya tesiri bankacılar tarafından TL 22 Milyar seviyesinde likidite verilmesi yahut gevşemesi manasına geliyor. Likidite rahatlığını kredi durumu nedeniyle kamu bankaları (özellikle Vakıfbank ve Halkbank) yaşamış olacak. Özel bankaların kriterleri tutturamadığı bilinmektedir.  Bu haliyle düzenlemenin bankaları kredi vermeye teşvik etme emeli güttüğü aşikar.

Lakin ikinci küme krediler dahil donuk ya da problemli kredilerin %18-%20 boyutuna ulaştığı ülkemizde yeni kredi vermek de sorun üstlenmek ismini taşıyor kanaatimizce. Buradaki balansı artık yeni kredi vererek ortalama batık oranlarına maruz kalmak mı yahut vermeyerek daha yüksek rezerv karşılık ve daha az faiz almak mının yanıtı bilirleyecektir.

Kredi vermeyen, veremeyen banka da bu maliyetleri mevduat faizine yansıtacaktır.  Gerçekten hem TCMB faiz indirimi ve hem de ZK kararı sonrası mevduat faizlerinde önemli düşüşler yaşadık.

Halihazırda O/N TL mevduatlar %16, kasa mevduatları %17,25; aylık TL mevduatları ise %17,5 civarındadır.

Bültenimizde gördüğünüz üzere referans 3 aylık TR Libor ise %17,06’dır.

TL mevduatın baskılanması ise meçhul Jeopolitik ortamda dolarizasyonun devamı demektir.

USD TRY’yi sıkıştıran ikinci sebebin ise jeopolitik gelişmeler oldugunu belirtmiştik. Burada birkaç unsur var önümüzde.

• Suriyenin Kuzuybatısında İdlib eyaletine gerçek Esat güçlerinin saldırısı ve burayı Türkiye’nin rejim güçleri ve muhalifleri ortasında çatışmazlık alanı olarak tutma uğraşları giderek zorlaşıyor. Esat güçlerinin tarruzu sonrası Türkiye’nin kurduğu 12 müşahede noktasından birini İdlib vilayetinin geri kalanından kopardı. Türkiye, Esad’ı destekleyen Rusya ve İran ile yaptığı muahede kapsamında İdlib vilayetini çevreleyen 12 müşahede noktasına sahip. Reuters’ta bugün yayımlanan bir haberde de dikkat çekildiği üzere Suriye ordusunun ülkenin kuzeybatısında mevzi kazanması, iç savaştaki cephe çizgisini Türk askerlerini ateş çizgisinde bırakabilecek bir yere taşıdığı üzere, yeni bir mülteci dalgasından korunmaya çalışan Ankara için sorun yaratabilir.

Türkiye Suriye ve Rusya’nın bölgedeki hava akınlarının devam etmesinden ötürü rahatsızlığını lisana getirirken, Moskova da Ankara’nın eski Nusra Cephesi militanlarını durdurmak eforlarını yetersiz görüyor. İslamcı militanlar İdlib’in büyük kısmını denetim altında tutuyorlar.

Türkiye Pazartesi günkü hava saldırısı ve Morek yakınlarındaki çatışmalara karşın İdlib’deki müşahede noktalarını taşıma yahut terk etme üzere bir planı olmadığını kesin bir lisanla tabir etti.

Kalın Çarşamba akşamı, “İdlib mutabakatı çerçevesinde kurduğumuz bütün müşahede noktaları bulundukları yerlerde faaliyet göstermeye devam edecekler” dedi ve İdlib civarında askeri operasyonlara son verilmesi mutabakatına riayet edilmesini istedi.

Birleşmiş Milletler datalarına nazaran Suriye ordusunun İdlib etrafında taarruza geçtiği Nisan ayı sonlarından bu yana 500,000’den fazla kişi meskenlerini terk etmek zorunda kaldı. Birden fazla İdlib vilayetinde Türkiye hududu yakınlarındaki alanlara kaçtı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefonda görüşerek, Suriye hükümetine bağlı güçlerin İdlib vilayetindeki ateşkes ihlali ve ataklarının Türkiye’nin ulusal güvenliği bakımından “çok önemli bir tehdide” dönüştüğünü söyledi. Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya nazaran, görüşmede Suriye ve Libya’daki gelişmeler ile ikili bağlantılar ele alındı. Erdoğan’ın görüşmede, “Rejimin İdlib’deki ateşkes ihlalleri ve saldırılarının… ülkemizin ulusal güvenliği bakımından da çok önemli bir tehdide dönüştüğünü” söz ettiği belirtildi.

Açıklamaya nazaran Erdoğan, ateşkes ihlalleri ve akınların “büyük bir insani krize yol açtığını, bu akınların Suriye’deki tahlil gayretlerine ziyan verdiğini” söyledi.

• ABD’nin Patriot teklifi geri çekildi. CNN’in ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir yetkilisine dayandırdığı habere nazaran Trump idaresi, Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi alımına reaksiyon olarak Türkiye’ye yaptığı Patriot füze sistemi teklifini resmi olarak geri çekti. Yetkili CNN’e “Türkiye’ye daima olarak S-400 sistemini alması durumunda son yaptığımız Patriot teklifini geri çekeceğimizi söyledik. Patriot teklifinin müddeti dolmuştur” dedi.
• Petrol ve Doğal Gaz arama faaliyetine devam. Perşembe günü Ankara’da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Ersin Tatar ile ortak basın toplantısı düzenleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon arama faaliyetlerine ait olarak, “Arama çalışmalarına bizler tıpkı kararlılıkla devam ediyoruz, edeceğiz” dedi. Anadolu Ajansı’nın haberine nazaran Erdoğan, “Ülkemizin bu bahisteki kararlılığını sınamak isteyenler, şu ana kadar gerekli dersleri almış olmalılar. Şayet yaşananlardan hala ders almayanlar varsa onlara da gereken yanıtları vermekten çekinmeyeceğimizin bilinmesini isterim” diye konuştu. “Rum tarafının ve gerisinde yer alan kısımların oyunları artık hepimizin malumudur” diyen Erdoğan, “Doğu Akdeniz’de ne

Türkiye’yi ne de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini yok sayan hiçbir proje hayata geçirilemez” sözlerini kullandı.

Mehmet Yörük