TÜBİTAK cevaplanmayan soru bırakmıyor

TÜBİTAK cevaplanmayan soru bırakmıyor
MUSTAFA GÜN
TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi’nin internet sitesinde, akla gelen ilginç sorulara bilimsel cevaplar veriliyor Sorular arasında, “Kar neden beyazdır?, “Neden ormanlara daha çok yağmur yağar? gibi ilginç olanlar da var Sitede şimdiden yüzlerce soru birikti Farklı konulardaki soruları konunun uzmanları cevaplıyor Kurum, uygulamayla kamuoyunda yanlış bilinen olaylara da bilimsel bir dille açıklık getiriyor Sorulardan bazıları ve cevapları şöyle:

Ağaçların fazla olduğu yerde neden daha fazla yağmur yağar?
Toplumda bazı şeyler hiç sorgulanmadan hemen doğru olarak algılanıyorkabul ediliyor Bunlardan biri de ağaçların yağmur yağdırdığıdır Gerçekte ormanlar yağmur yağmasına neden olamazlar Bulut ve yağış fiziği derslerimizde anlattığımız yağışın oluşum teorilerinde ormanlar, hiçbir şekilde yer almaz Ama ormanlar yağışın verimini artırırlar Diğer bir deyişle, aynı şartlara sahip iki noktanın ağaçlı olanında daha fazla yağış alınır Bunun nedeni, ormanlık alanda hava daha nemlidir Ağaçlar buharlaşma ve terleme ile havaya daha fazla nem kazandırır Nemli bir havada örneğin yere düşen yağmur damlaları (kuru havaya göre) daha az buharlaşmaya uğrar Bu nedenle, ormanlık bölgede daha fazla ve daha büyük damla küçülüp buharlaşmadan yere ulaşabilir Özetlemek gerekirse; ağaç olduğu için bir yere yağmur yağmıyor Aslında, yağmurlu yerde daha fazla orman oluşuyor

Şimdi bir bardak suyun içine buz koyuyoruz, buz eriyor ve bardaktaki su seviyesi değişmiyor Seviye değişmediğine göre okyanuslardaki buzların erimesinden neden bu kadar çok korkuyoruz?
Korkulan, denizdeki buzların erimesi değil, küresel ısınma nedeniyle kuzeyde Grönland, güneyde de Antarktika üzerindeki buz kütlelerinin eriyip denizlere akması, deniz suyuna hacmini artıracak yeni kütle girmesi

Yıldırım neden sivri yerlere düşer?
Çünkü bir iletkendeki en kuvvetli elektrik alanı keskin kenarlarında veya uçlarında oluşur Bu da sivri uç ve kenar gibi yerleri, yıldırım düşmesi için iyi bir hedef haline getirir

Güneş, doğarken ve batarken neden aynı renkte görünmez?
Güneş ışığı beyaz görünmekle birlikte, görebildiğimiz bütün renklerdeki ışığın karışımıdır Eğer bir nesneyi mavi görüyorsak, bunun nedeni, bu nesnenin yalnız maviyi yansıtıp öteki renkleri soğurmasından kaynaklanır Güneş ışığı, bize ulaşmadan önce kalın bir atmosfer katmanından geçer Bu sırada bazı renkler atmosfere saçılır En çok saçılan renk mavi olduğundan, atmosferi mavi görürüz İçerdiği mavi renk süzülen güneş ışığı, sarıya yakın görünür Güneş, ufka ne kadar yakınsa, o kadar kalın bir atmosfer katmanını geçer Bu nedenle güneş, doğarken ve batarken daha kırmızı görünür Atmosferin geçirgenliği, yalnızca hava katmanının kalınlığına değil, içerdiği su buharı gibi gazlar ve toza da bağlıdır Bazı günler, güneşin özellikle batarken normalden daha kırmızı ve sönük göründüğünü fark etmişsinizdir İşte bunun nedeni, atmosferdeki su buharı ve tozdur Atmosfer, genellikle akşamları daha tozlu olur Çünkü, yeryüzünün ve havanın gün boyunca ısınması, atmosferde çalkantılara yol açar Toz tanecikleri de böylece atmosfere yayılır Bunun yanında, özellikle büyük kentlerdeki kirli hava katmanı da güneş ışınlarını soğurur Hava kirliliği genellikle akşam saatlerinde arttığından, güneş batarken onun iyice soluk görünmesine yol açar

Geceleyin hava daha temiz ve hoş kokuya sahip oluyor Bitkiler geceleyin solunum yapmasına rağmen bu nasıl mümkün oluyor?
Geceleyin bitkilerin daha çok açığa çıkardığı gaz karbondioksittir Karbondioksit renksiz ve kokusuz bir gazdır Yılın sıcak yarısında geceleyin havanın daha temiz olması, trafiğin azalmış, birçok işyeri ve küçük işletmelerin kapanmış olmasından kaynaklanabilir

Kar neden beyaz renklidir? Öğretmenimiz cevabını veremedi
Bir elma kırmızı görünür; çünkü elma yüzeyi ışıktaki renklerin çoğunu yutar ve sadece kırmızı ışık gözümüze yansıyınca, elma yüzeyini kırmızı olarak görürüz Benzer şekilde, bir kar kristalinin üzerine güneş ışığı düştüğünde güneş ışığı kar kristali tarafından birkaç kez saçılır Işığın hiçbir kısmı diğerine nazaran daha fazla yutulmaz ve saçılmaz Böylece, ışıktaki tüm renkler eşit olarak geri yansıtıldığından karın rengi güneş ışığı gibi beyaz olarak görülür

Deniz suyu neden tuzludur?
Deniz suyunun okyanusların ilk oluşumuna neden olduğu sanılan ‘igneous kaya’ların erimesi sürecinde oluştuğu varsayılmaktadır Ancak tavuk yumurta hesabı gibi de olabilen bu bakışa şu açıdan da yaklaşabiliriz Suyun buzların bir şekilde erimesi sonucunda oluştuğunu düşünelim; jeolojik zaman sürecinde suyun karadaki tuzları çözmesi ve eninde sonunda denizlere taşıması ile denizlerdeki minerallerin seviyesinde yavaş da olsa bir artış olmuştur Bu olaya güneş enerjisi ile buharlaşma da eklenince bu enerjinin şiddeti ile bağımlı olarak denizlerdeki tuz miktarı artmıştır Bu olay kutuplarda da aşırı soğuma sonucu olmakta ve deniz suyundan ayrışan buz geride tuzu yoğun deniz suyu bırakmakta ve deniz suyunun tuzluluğunu artırmaktadır Ancak buzulların erimesi ve nehirler yağış tatlı suyu denizlere sokmakta ve bugün ulaştığımız deniz suyu dengesi uzun zamandan beri korunmaktadır
(Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız)

Tübitak tarafından cevaplanan soruları içeren diğer konular:
TÜBİTAK'ı şaşırtan sorular
İlginç Sorular ve Bilimsel Cevapları
Uçuk sorulara verilen ilginç yanıtlar